Urz▒dzenia wylotowe

a-odrzutnik; b-hamulec wylotowy; c-stabilizator; d-t│umik p│omieni
1-lufa; 2-ko┐uch; 3-hamulec; 4-niesymetryczne wzglΩdem przewodu
lufy wyciΩcie; 5-t│umik; x-po│▒czenie nieruchome.

Do mechanizm≤w pomocniczych w broni zaliczamy ca│▒ grupΩ urz▒dze± wylotowych: wzmacniacze odrzutu, zwane odrzutnikami, os│abiacze odrzutu, zwane hamulcami wylotowymi, oraz urz▒dzenia zmniejszaj▒ce k▒towe wychylenia broni przy strzelaniu, zwane stabilizatorami, a tak┐e t│umiki p│omieni.

Odrzutniki stosuje siΩ we wzorach broni o automatyce opartej na zasadzie odrzutu lufy w celu zwiΩkszenia energii odrzutu uk│adu przesuwnego, je┐eli odrzut uzyskiwany bez odrzutnika nie zabezpiecza normalnego dzia│ania automatyki. W tych wzorach obudowa lufy tworzy przed wylotem komorΩ sztywno po│▒czon▒ z komor▒ zamkow▒. Gazy prochowe, wylatuj▒ce w ╢lad za pociskiem, nie maj▒ mo┐liwo╢ci swobodnego rozprzestrzenienia siΩ, lecz uderzaj▒ w przedni▒ ╢ciankΩ odrzutnika. Wytwarza siΩ w komorze odrzutnika zwiΩkszone ci╢nienie, powoduj▒ce przyspieszenie ruchu lufy do ty│u.

Je┐eli analogiczn▒ komorΩ po│▒czymy z luf▒, a nie z ruchom▒ komor▒ zamkow▒, i zapewnimy wzglΩdnie swobodny wyp│yw gaz≤w z tej komory, to otrzymamy hamulec wylotowy. Hamulce wylotowe rozr≤┐niamy typu aktywnego, gdy gazy prochowe uderzaj▒ w przedni▒ ╢ciankΩ, hamulca, oraz typu reaktywnego, gdy dzia│anie ich polega na odchyleniu strumienia gaz≤w prochowych do ty│u lub na boki przez specjalnie kanaliki.

Je┐eli strumie± gaz≤w prochowych wyp│ywaj▒cy z hamulca wylotowego skierujemy niesymetrycznie w stosunku do osi przewodu lufy, to uzyskamy moment obrotowy, przy pomocy kt≤rego mo┐na przeciwdzia│aµ momentom obrotowym, powstaj▒cym na skutek pracy automatyki lub odchylenia ╢rodka ciΩ┐ko╢ci broni od przed│u┐enia osi przewodu lufy. Bro± uzyskuje przy tym wiΩksz▒ stateczno╢µ, co ma istotny wp│yw na jej w│asno╢ci bojowe.

T│umiki p│omienia s│u┐▒ do zmniejszenia blasku wystrza│≤w oraz d╝wiΩku. Gazy prochowe wyp│ywaj▒ce z du┐▒ prΩdko╢ci▒ z przewodu lufy rozszerzaj▒ siΩ w t│umiku p│omienia, a przez to och│adzaj▒ poni┐ej temperatury, przy kt≤rej w po│▒czeniu z tlenem powie¡trza nastΩpuje ich ponowne zapalanie siΩ po wylocie z lufy. Przez odpowiednie ukszta│towanie t│umika, zapewniaj▒ce odchylenie wyp│ywaj▒cego strumienia gaz≤w prochowych w okre╢lonym kierunku, mo┐emy uzyskaµ w│asno╢ci stabilizuj▒ce t│umik≤w.

W praktyce spotykamy siΩ czΩsto z urz▒dzeniami wylotowymi, bΩd▒cymi po│▒czeniem hamulc≤w wylotowych z t│umikami lub odrzutnik≤w z t│umikami.