GRECKA NIMFA
Aretuza
Wmitologii greckiej nimfa z orszaku Artemidy, uciekaj▒c▒ przed bogiem rzeki Alfejos (na Peloponezie) zmieni│a bogini w ╝r≤d│o, kt≤re pod morzem przep│ynΩlo na wyspΩ OrtygiΩ (obecnie czΩ╢µ Syrakuz).
¼r≤d│a to nie tylko obiekty przyrodnicze. Obecne s▒ tak┐e w kulturze, czΩsto wi▒┐▒ siΩ z legendami (np. ╝r≤d│a úyny), wierzeniami, wydarzeniami historycznymi. R≤┐ne ╝r≤de│ka by│y ╢wiadkami objawie±. Krynice i zdroje obecne s▒ tak┐e w literaturze, powiedzeniach, przys│owiach i sentencjach.
Pragniemy aby w niniejszym pisemku by│a sta│a rubryka prezentuj▒ca humianistyczne spojrzenie na ╝r≤d│a, krynice, zdroje...
Rezolucja
Rezolucja ko±cowa (projekt) przyjΩta przez uczestnik≤w konferencji naukowej "¼r≤d│a Polski stan bada±, monitoring i ochrona" Olsztyn, 10-12 pa╝dziernika 1997.
- Uczestnicy konferencji uznaj▒c olszty±skie spotkanie za wa┐ny krok w stronΩ integracji ╢rodowiska krenologicznego w Polsce postuluj▒ dalsze dzia│ania w tym kierunku. Wydawnictwo typu "newsletter" przedstawiaj▒ce miΩdzy innymi kronikΩ bie┐▒cych prac nad ╝r≤d│ami w Polsce oraz kolejne konferencje, z kt≤rych najbli┐sz▒ przewiduje siΩ na rok 1999, dobrze bΩd▒ s│u┐yµ temu celowi.
- W zakresie bada± naukowych za szczeg≤lnie wa┐ne uznaje siΩ wzmo┐enie bada± nad ╝r≤d│ami, zw│aszcza w regionach s│abiej dotychczas poznanych pod wzglΩdem krenologicznycm. Nale┐y wyodrΩbniµ najbardziej typowe dla poszczeg≤lnych obszar≤w ╝r≤d│a modelowe, w kt≤rych badania powinny mieµ charakter interdyscyplinarny, a wiΩc z udzia│em hydrlog≤w, hydrogeolog≤w, hydrochemik≤w i hydrobiolog≤w. Pozwoli to na lepsze wykorzystanie niema│ego, lecz rozproszonego obecnie potencja│u badawczego.
- Szczeg≤lnie piln▒ spraw▒ jest inwentaryzacja ╝r≤de│, zw│aszcza w nizinnej czΩ╢ci Polski. Poniewa┐ ╢rodowisko naukowe, profesjonalnie zajmuj▒ce siΩ ╝r≤d│ami jest zbyt ma│e dla takiego przedsiΩwziΩcia, proponuje siΩ stworzenie szerokiego ruchu spo│ecznego obejmuj▒cego m.in. przyrodnik≤w amator≤w, szko│y, s│u┐by le╢ne, dru┐yny harcerskie, Polski Zwi▒zek WΩdkarki, kt≤rego uczestnicy (woluntariusze) mogliby przeprowadziµ podstawowe rozpoznania terenowe. Zadaniem krenolog≤w by│oby przygotowanie stosownego arkusza inwentaryzacyjnego, opracowanie kilku prostych parametr≤w charakteryzuj▒cych ╝r≤d│a oraz przeprowadzenie odpowiednich szkole± dla lider≤w ruchu. Jednym ze sponsor≤w takiego przedsiΩwziΩcia mog│yby byµ odpowiednie fundusze ochrony ╢rodowiska (gminne, wojew≤dzkie, narodowy). Na obszarach, gdzie ╝r≤d│a s▒ lepiej rozpoznane na tej samej zasadzie organizacyjnej mo┐na prowadziµ monitoring stanu ╝r≤de│.
- Uczestnicy konferencji zwr≤cili uwagΩ na powa┐ne zagro┐enie ╝r≤de│, zw│aszcza w regionach bardziej zaludnionych, uprzemys│owionych i intensywnie wykorzystywanych rolniczo, gdzie wyp│ywy nader czΩsto nios▒ wody pozaklasowe. Uzyskano tu du┐▒ zgodno╢µ ocen hydrochemicznych i hydrobiologicznych.
- Dla skutecznej ochrony ╝r≤de│ po┐▒dane jest objΩcie szczeg≤ln▒ ochron▒ stref wodono╢nych, co powinno byµ wyra╝nie uwidocznione w regionalnych planach zagospodarowania przestrzennego, przy kt≤rych opracowaniu powinno siΩ wykorzystaµ zdjΩcia lotnicze, daj▒ce pogl▒d na powierzchniowe zagro┐enie obszar≤w ╝r≤dliskowych.
- Celowe jest objecie ochron▒ rezerwatow▒ ╝r≤de│ szczeg≤lnie cennych przyrodniczo i zarazem typowych dla poszczeg≤lnych region≤w Polski. Rezerwaty takie powinny obejmowaµ obok basenu ╝r≤dliskowego tak┐e strefΩ wodono╢n▒.
- Dla ochrony ╝r≤de│ celowe jest rozwiniΩcie dzia│alno╢ci publicystycznej popularyzuj▒cej problematykΩ ╝r≤de│, ich rolΩ przyrodnicz▒ i u┐ytkow▒ oraz zagadnienie ich ochrony, ukazuj▒c przy tym zwi▒zki ╝r≤de│ z kultur▒ narodow▒ i lokaln▒ tradycj▒.
- Wiele ╝r≤de│ wymaga renaturalizacji, zw│aszcza w odniesieniu do struktur biocenotycznych. Wypracowanie metod renaturaizacji jest szczeg≤lnie pilnym zadaniem adresowanym do hydrobiolog≤w. Na tym tle rola ╝r≤de│ typowych dla region≤w, traktowanych jako swoiste banki bior≤┐norodno╢ci, jest szczeg≤lnie wa┐na.
Prosimy o nadsy│anie uwag odno╢nie zaproponowanej rezolucji pokonferencyjnej na adres redakcji "Aretuzy"
Home page
R≤wnolegle z wydawaniem "Ateruzy" przygotowujemy stronΩ internetow▒ po╢wiΩcon▒ ┐r≤d│om Polski. Znajd▒ siΩ tam archiwalne numery newslettera, ╝r≤dliskowa baza danyc dotyczaca ╝r≤de│ oraz gatunk≤w ╝r≤dliskowych, spis krenolog≤w i "krenolub≤w", spis polskiej litaratury krenologicznej, itd.
Spis krenolog≤w
Prosimy o nadsy│anie danych osobowych z adresem oraz zainteresowaniami wszystkich os≤b zainteresowanych umieszczeniem ich w spisie polskich krenolog≤w oraz "krenolub≤w'. Na bie┐▒co lista ta bΩdzie drukowana w "Aretuzie" oraz umieszczona na stronie Home Page.
Literatura Krenologiczna
Prosimy tak┐e o nadsy│anie (najlepiej poczt▒ elektroniczn▒) danych o publikacjach dotycz▒cych ╝r≤de│ Polski.
English Summary
A
retuza named for the nymph from Greek mythology whom the goddess Artemis changed into a spring, thereby saving her from rape by a pursuing god. This publication is intended to aid efforts to investigate, monitor, and protect Polish springs by acting as a conduit for information and ideas.
Resolutions - Four resolutions resulted from the allPolish conference "Polish Springs State of Investigation, Monitoring, and Protection," held in Olsztyn, October 10-12, 1997:
- The conference was an important step towards integrating spring protection efforts in Poland, and this integration must continue through the creation of this newsletter and the organization of another conference in 1999.
- Efforts to investigate Polish springs must continue or in some cases be restarted, and these efforts must be interdisciplinary in nature.
- It is urgent that an inventory of Polish springs, especially those in Polish lowlands, be performed. This inventory should be based on a wide movement that includes students, forest workers, and others interested in springs in addition to scientists who would prepare and organize the inventory surveys for data collection and the workshops necessary to train project leaders. Possible funding sources include the local, voivode, and national environmental protection funds.
- Polish springs are in danger, especially in areas with intensive agricultural and industrial activity. Therefore, reserve areas around springs should be created and monitored, and the problems of springs must be publicized along with the role of springs in local culture and traditions. Additionally, many springs must be renaturalized, and the method of renaturalization must be addressed.
WWW Home Page - A home page about Polish springs including a database of springs and those interested in them is planned for the near future.
Contact List - In the next issue of Aretuza, a contact list of those interested in Polish springs may be published along with a list of literature about Polish springs.
Wydawca: Zak│ad Ekologii i Ochrony ªrodowiska WSP w Olsztynie
Redakcja: Stanis│aw Czachorowski, stali wsp≤│pracownicy: Eugeniusz Biesiadka (Olsztyn), Pawe│ Buczy±ski
(Lublin), Michael O'Shea (Olsztyn).
Adres Redakcji: 10-561 Olsztyn,
ul. »o│nierska 14,
E-mail: sczach@human.wsp.olsztyn.pl