Wielki Tydzie±

fot: Renata Pajchel

Recenzje

(...) Andrzejewski w opowiadaniu o Wielkim Tygodniu 1943 roku osi▒gn▒│ efekt ironii tragicznej: Malecki i jego rodzina dzia│aj▒ w najlepszej wierze, zgodnie z kanonami obywatelsko╢ci, patriotyzmu, honoru. Robi▒ wszystko, co dobry Polak zrobiµ powinien. Ale to "wszystko" okazuje siΩ niczym wobec tamtej Zag│ady. Tradycyjny ╢wiat warto╢ci zostaje zmia┐d┐ony przez jaki╢ inny, krwawy porz▒dek.(...)

Dzi╢ w publicznych dyskusjach o odpowiedzialno╢ci za Zag│adΩ jedni z │atwo╢ci▒ obci▒┐aj▒ Polak≤w zbiorow▒ win▒ lub wsp≤│win▒, inni r≤wnie │atwo, hurtem uniewinniaj▒ nar≤d jako ca│o╢µ, przeciwstawiaj▒c Shoah ogrom polskich ofiar. Na tragediΩ Zag│ady, dokonanej z diabelsk▒ perfidi▒ na oczach ubezw│asnowolnionego spo│ecze±stwa, kt≤remu zosta│a przydzielona rola ╢wiadka, mo┐na spojrzeµ inaczej ni┐ od strony odpowiedzialno╢ci narodowej - poprzez pozbawion▒ z│udze± wiedzΩ o cz│owieku, na gruncie chrze╢cija±skiego poczucia winy. Opowiadanie Andrzejewskiego - pierwszy tekst literacki, jaki powsta│ po zag│adzie getta warszawskiego - by│o pr≤b▒ sprostania moralnej pr≤┐ni, jaka wytworzy│a siΩ w spo│ecze±stwie polskim. (...)Film Andrzeja Wajdy [to] niemal literalna adaptacja opowiadania.

Rodzina Maleckich skupia w sobie najlepsze cechy patriotycznej inteligencji: brat Jana z oddzia│kiem harcerzy idzie na pomoc gettu (szokuj▒ce, ┐e z jedyn▒ pomoc▒ id▒ dzieci); jego ciΩ┐arna ┐ona, kt≤ra straci│a rodze±stwo w wojnie i w obozach, opiekuje siΩ Iren▒; Malecki, szukaj▒c dla niej w Warszawie pewniejszej kryj≤wki, ginie.

Irena - pozbawiona z│udze±, niewdziΩczna, nieostro┐na, wyzywa nieszczΩ╢cie. (...) Beata Fudalej podkre╢la niesympatyczne cechy Ireny - wywo│uj▒ce dra┐ni▒ce uczucie lito╢ci pomieszanej z irytacj▒. W ten spos≤b mo┐emy odnale╝µ w sobie wstydliw▒ reakcjΩ ludzi, dla kt≤rych prze╢ladowana, skazana na ╢mierµ Irena by│a "k│opotem", wyzwaniem do ofiary, kt≤rej nikt nie m≤g│ sprostaµ. A je╢li nawet sprosta│, okazywa│o siΩ to daremne.

Tadeusz Sobolewski,
"Kino", X/95