Institut je osnovan 1948. godine kao Institut za fiziku. Dve godine kasnije promenio je naziv u Institut za ispitivanje strukture materije da bi, 1953. godine, i formalno postao nas prvi institut za nuklearne nauke.

Izgradnja Instituta trajala je skoro dve decenije. Laboratorije su nicale jedna za drugom, a uporedo sa njima podizane su radionice, magacini, zgrade za administraciju i druge pomocne sluzbe.

Godine 1958. pusten je u pogon prvi nuklearni reaktor nulte snage, projektovan u Institutu, proizveden u domacim preduzecima. Godinu dana kasnije zavrsena je izgradnja i pusten je u pogon veliki nuklearni reaktor.

Sedamdesetih godina dolazi do smanjenja nuklearnog istrazivackog programa u zemlji, a kao posledica toga, do programske preorjentacije Instituta. Svoje bogato naucno iskustvo, visoku koncentraciju kvalifikovanog kadra i kvalitetnu opremu, Institut sve vise usmerava ka istrazivanjima u prirodnim i tehnicko-tehnoloskim naukama kao osnovi za usavrsavanjem postojecih i razvijanje novih tehnologija za primenu nuklearne energije u mirnodopske svrhe. Razvijaju se metode kontrole zagadenja i zastite zivotne sredine, a uporedo sa tim ide i razvoj informacionih sistema neophodnih za istrazivacki rad.

Od svog osnivanja ovaj institut je predstavljao naucnu bazu za studije nuklearnih i drugih osnovnih prirodnih nauka. U njegovim laboratorijama obavljaju se eksperimentalni radovi za izradu diplomskih radova, magistrskih teza i doktorskih disertacija.

U sastav Univerziteta Institut za nuklearne nauke "Vinca" primljen je 1973. godine.

Iz reda njegovog naucnog kadra birano je 9 clanova Srpske akademije nauka i umetnosti i dva clana inostranih akademija.

INSTITUT ZA NUKLEARNE NAUKE "Vinca" DANAS
Institut "Vinca" je multidisciplinarna naucna ustnova ciji istrazivacki program pokriva naucne discipline u oblasti prirodnih, tehnickih, biotehnickih i medicinskih nauka.