6 etap≤w malowania modelu czo│gu

Do tej pory bawili╢my siΩ aerografem, czego wynikiem powinien byµ ca│kiem │adnie i czysto wygl▒daj▒cy model. Niekt≤rzy uwa┐aj▒, ┐e to wystarczy i w tym momencie uwa┐aj▒ model za sko±czony. Niekt≤rzy, ale nie my. My teraz zepsujemy ca│e to wra┐enie i z │adnie, czysto wygl▒daj▒cego modelu zrobimy brzydszy i brudniejszy model. Co wa┐niejsze, od tego momentu bΩdziemy w wiΩkszo╢ci pos│ugiwaµ siΩ pΩdzlem.

Jest to prosty, lecz frustruj▒cy etap. Polega on w zasadzie na pomalowaniu ca│ego modelu brudnym rozpuszczalnikiem. NIE ROZCIE╤CZONí FARBí, ALE ROZPUSZCZALNIKIEM ZAGESZCZONYM ODROBIN FARBY (~9:1). Najlepsze do tego celu s▒ farby olejne, kt≤rych u┐ywaj▒ arty╢ci i rozpuszczalnik taki sam jak do farb Humbrol. Potrzebne s▒ w zasadzie tylko trzy kolory - czarny, burnt sienna i raw umber.

Ja malujΩ podwozie mieszank▒ raw umber/czarny a nadwozie burnt sienna/czarny. Stopie± zagΩszczenia rozpuszczalnika najlepiej pr≤bowaµ na kawa│ku bia│ego papieru. Prawid│owo zagΩszczony rozpuszczalnik powinien dawaµ tylko "brudn▒, p≤│prze╝roczyst▒" smugΩ, a nie malowaµ papier.

I pamiΩtajcie, lepiej mniej farby ni┐ wiΩcej. PamiΩtajcie r≤wnie┐, ┐e w lotnym rozpuszczalniku, takim jak do farb Humbrol, pigment opada bardzo szybko. Przed ka┐dym poci▒gniΩciem pΩdzlem trzebaáwiΩc ten brudny rozpuszczalnik zamieszaµ. I nie nale┐y "zalewaµ" modelu rozpuszczalnikiem tak jak to niekt≤rzy polecaj▒. Jednorazowo nanosiµ tylko tyle, aby ca│a powierzchnia by│a r≤wnomiernie wilgotna, ale bez "ka│u┐" w zakamarkach. Poá na│o┐eniu rozpuszczalnika trzeba odczekaµ a nastΩpnie zacz▒µ "suszyµ" powierzchniΩ przez delikatne dotykanie (nie pocieranie!) szmatk▒, kt≤ra nie zostawia k│aczk≤w (ja do tego celu u┐ywam kawa│k≤w tetrowej pieluchy). Suszyµ nale┐y tylko wyeksponowane powierzchnie a nie zakamarki. Efektem tego frustruj▒cego zabiegu powinny byµ ciemne "cienie" w tych w│a╢nie zakamarkach jak r≤wnie┐ zespolenie kolorystyczne pomiΩdzy kolorem podstawowym i ja╢niejszym kolorem u┐ywanym do cieniowania w Etapie III. Jest to etap pozornie prosty, ale frustruj▒cy, bo malowaµ trzeba kawa│kami tak, aby zd▒┐yµ z suszeniem zanim rozpuszczalnik sam wyschnie.

Je┐eli rozpuszczalnik wysycha sam, lub je╢li jest go za du┐o w zakamarkach, to efektem tego s▒ brzydkie zacieki bardzo trudne do usuniΩcia. Dlatego znowu przestroga: lepiej mniej ni┐ za du┐o. Po tym etapie trzeba daµ modelowi dobrze wyschn▒µ (conajmniej 24 godziny) i jest on gotowy do najwa┐niejszego etapu - malowania "na sucho". Po angielsku ten etap tak siΩ w│a╢nie nazywa - drybrushing.

Etap ten polega na pomalowaniu pΩdzlem modelu, kt≤ry z takim trudem traktowali╢my aerografem. I to nie jeden raz. Etap ten bowiem sk│ada siΩ z kilku podetap≤w, z kt≤rych ka┐dy polega na pomalowaniu ca│ego, lub czΩ╢ci, modelu na sucho innym kolorem.

Zanim opiszΩ technikΩ tego malowania, kilka s│≤w na temat przybor≤w. Pierwsza ┐elazna zasada to dobry pΩdzel. PΩdzle u┐ywane do suchego malowania powinny byµ wykonane z sier╢ci czerwonego sobola (niestety s▒ one do╢µ drogie i szybko siΩ zu┐ywaj▒). PΩdzel ma byµ p│aski, rozmiary w zale┐no╢ci od podetapu i wielko╢ci modelu, od No.4 do No.8. Ja do tego etapu u┐ywam wy│▒cznie farb marki Humbrol. Dobre pΩdzle, farby i rΩcznik papierowy to w│a╢ciwie wszystko czego potrzeba aby wykonaµ dobry model. Aha, no i mo┐e jeszcze trochΩ praktyki.

Najpierw opiszΩ technikΩ tego malowania, a potem podam przyk│ad sekwencji kolorystycznej podetap≤w. Zaczynamy wiΩc od wybrania pigmentu z pojemniczka farby (jak najmniej rozpuszczalnika). Nabieramy pigment pΩdzlem kt≤ry musi byµ absolutnie suchy, nie mo┐na u┐ywaµ pΩdzla bezpo╢rednio po myciu go rozpuszczalnikiem) i pocieramy pΩdzel o rΩcznik papierowy, a┐ pozostawi on tylko cie± koloru na powierzchni. Takim pΩdzlem lekko pocieramy model poczynaj▒c od kant≤w i wystaj▒cych czΩ╢ci. Im bardziej suchy pΩdzel tym mocniej mo┐emy pocieraµ i mo┐emy przenie╢µ siΩ na wiΩksze, p│askie powierzchnie. Pocieramy w r≤┐nych kierunkach krΩc▒c jednocze╢nie pΩdzlem. Na du┐ych p│askich powierzchniach i na okr▒g│ych profilach (lufa) "dziobiemy" pΩdzlem raczej ni┐ pocieramy. Staramy siΩ to robiµ tak aby du┐e powierzchnie by│y najja╢niejsze w centralnej czΩ╢ci i ciemnia│y w kierunku brzeg≤w (linie po│▒cze± lub krawΩdzie).á Powy┐sze czynno╢ci powinny daµ w efekcie cie± koloru u┐ywanego w danym podetapie na tle bΩd▒cym rezultatem poprzedniego etapu. Pierwsz▒ zasad▒ tego etapu jest umiar. Drug▒ zasada, aby przej╢cie miΩdzy ja╢niejszym a ciemniejszym odcieniem by│o p│ynne. Lepiej powt≤rzyµ pocieranie danego fragmentu ni┐ na│o┐yc jednorazowo warstwΩ, kt≤ra ca│kowicie przes│oni "t│o". Tym bardziej, ┐e opr≤cz pierwszego etapu bΩd▒ to progresywnie ja╢niejsze kolory, kt≤re je╢li bΩd▒ naniesione prawid│owo, wydobΩd▒ i podkre╢l▒ ka┐dy detal modelu i jego tr≤jwymiarowo╢µ.

Sekwencja kolorystyczna jest nastΩpuj▒ca:

1. Humbrol No.29 (dark earth). Tak tak,á niezale┐nie od koloru podstawowego, nale┐y ca│y model najpierw pomalowaµ na sucho tym kolorem.
2. No.29 + 34, tylko podwozie i trochΩ prz≤d/ty│ tam gdzie najwiΩcej osadza siΩ kurz i brud.
3. Kolor u┐ywany do cieniowania (rozja╢niania) aerografem w Etapie II. Na przyk│ad, je┐eli model ma byµ "panzer grey", bΩdzie to No. 64 (light grey). Ca│e nadwozie i zewnΩtrzne powierzchnie k≤│.
4. Kolor jak w punkcie 3 ale zmieszany 1:1 z Humbrol No.94. Ca│e nadwozie, zw│aszcza poziome powierzchnie i g≤rne fragmenty powierzchni pionowych, ale ju┐ bez k≤│.
5. Kolor jak w punkcie 4 z dodatkiem bia│ego. Tylko krawΩdzie i wystaj▒ce detale (nity, ╢ruby, zawiasy).
6. No.94. Bardzo lekko ca│y model │▒cznie z ko│ami.

Mimo tego co kto╢ wam mo┐e m≤wiµ, czy co mo┐ecie wyczytaµ w literaturze modelarskiej, nie nale┐y rozja╢niaµ koloru "podstawowego" samym bia│ym, ani tym bardziej ko±czyµ malowanie na sucho samym bia│ym (model wygl▒da wtedy baaardzo nienaturalnie). Intensywne malowanie na sucho mo┐e prowadziµ do tego, ┐e powierzchnia modelu staje siΩ jak wypolerowana i nie zbiera ju┐ pigmentu z pΩdzla. W takim przypadku trzeba przerwaµ i pokryµ ca│y model, lub jego fragment, medium matowym aby powierzchnia odzyska│a szorstko╢µ, a tym samym zdolno╢µ zbierania pigmentu.

Ten etap to ju┐ sama przyjemno╢µ. Trzeba tylko pamiΩtaµ i stosowaµ siΩ do pewnych regu│. Najpierw wiΩc wymieniΩ te regu│y, a potem zajmiemy siΩ praktyczn▒ stron▒ malowania g│≤wnych detali. Regu│y wynikaj▒ z zasady, ┐e elementy sk│adowe modelu (sam pojazd, wyposa┐enie, g▒sienice) powinny stanowiµ kolorystycznie harmonijn▒ ca│o╢µ. Czego nie daje na przyk│ad nieskazitelnie srebrna lopata lub nieskazitelnie czarne opony przyklejone do ju┐ wyko±czonego modelu. Tak wiΩc:

1. Nale┐y przyklejaµ drobne detale (np. narzΩdzia) do pojazdu PRZED malowaniem. Wyj▒tek mog▒ stanowiµ tylko te detale, do kt≤rych rzeczywi╢cie nie mo┐na siΩ bΩdzie dostaµ po przyklejeniu. Pozwala to na osi▒gniΩcie wspomnianej harmonii dzieki temu, ┐e na przyk│ad uchwyty przechodz▒ dok│adnie przez te same etapy malowania co reszta pojazdu. Ekstremi╢ci w tym wzglΩdzie posuwaj▒ siΩ do tego, ┐e zaczynaj▒ malowaµ model dopiero po przyklejeniu na sta│e k≤│ i g▒sienic (!). Ja zawsze malujΩ g▒sienice osobno i │amiΩ powy┐sz▒ regu│Ω maluj▒c ko│a r≤wnie┐ osobno. To podej╢cie jednak ju┐ parΩ razy potwierdzi│o powy┐sz▒ regu│Ω, kiedy to ko│a "nie pasowa│y" odcieniem do nadwozia i musia│em je przemalowywaµ. Mimo to, ci▒gle uwa┐am, ┐e ko│a powinno malowaµ siΩ osobno gdy┐ to u│atwia malowanie "lewej" strony i banda┐y gumowych. Nale┐y natomiast zdecydowanie przytwierdziµ kola na sta│e przed cieniowaniem na sucho. Oczywi╢cie w zale┐no╢ci od modelu, mo┐e zaistnieµ konieczno╢µ jego malowania w podzespo│ach przez wszystkie etapy.
2. NIGDY nie nale┐y pozostawiaµ detali pomalowanych jednolitym kolorem, tak jak wspomniana wy┐ej │opata lub opony. Jedyny wyj▒tek stanowi▒ tutaj czΩ╢ci "drewniane". Koloryt i struktura naturalnego drewna jest niemo┐liwa do odtworzenia przy pomocy farb. Mo┐na wiΩc pomalowaµ cze╢ci drewniane jednolitym kolorem (jaki╢ odcie± br▒zu) i daµ sobie spok≤j. Wyj▒tek stanowi▒ elementy drewniane broni, kt≤re prezentuj▒ siΩ dobrze pomalowane na br▒zowo w odcieniu "burnt sienna". Ja je┐eli chcΩ ┐eby co╢ wygl▒da│o jak zrobione z drewna (np. niemieckie bloki pod podno╢niki) to po prostu duplikujΩ tΩ czΩ╢µ u┐ywaj▒c profili z drewna balsa i cieniujΩ je bardzo rozcie±czon▒ farb▒.

1. G▒sienice - Podk│ad Humbrol No.173+33 lub 29+33. Potem malowanie na sucho No.29 i w ko±cu metalizowanie mieszank▒ No.11 z farb▒ olejn▒ raw umber.
2. Opony, banda┐e gumowe - Podk│ad No. 29+33 lub 33 "prze│amane" 64. Potem na sucho bardzo lekko samym 33 je┐eli to ma byµ czysta opona, lub 29+64 w r≤┐nych proporcjach je┐eli brudna.
3. T│umiki - Podk│ad No.173 i malowanie na sucho No.82.
4. Elementy metalowe (narzΩdzia, bro±) - Podk│ad No.33 z dodatkiem 64 (bardzo ciemny szary) i potem metalizowanie mieszanka jak wy┐ej.
5. Elementy sk≤rzane - U┐ywane by│y dwa rodzaje sk≤ry - czarna i br▒zowa. W obu przypadkach podk│ad No.33 prze│amany 29. Czarna sk≤ra - malowanie na sucho szaraáfarba olejna. Br▒zowa sk≤ra - malowanie na sucho farba olejna burnt sienna. Farby olejne daj▒ ten "sk≤rzany" po│ysk, wiΩc nale┐y dodawaµ te elementy ju┐ po ko±cowym pokryciu modelu medium matowym.
6. Lampy - Najpierw wiercΩ zag│Ωbienia, tak jak w prawdziwej lampie. WnΩtrze malujΩ No.34 z odrobink▒ 65. NastΩpnie w zag│Ωbienie wpuszczam kroplΩ kleju epoxy. Problem polega na tym, ┐e nie znalaz│em jeszcze epoxy, kt≤re by nie ┐≤│k│o z czasem.
7. Okopcenie wylotu lufy i rury wydechowej - Do tego celu u┐ywam wy│▒cznie startego artystycznego wΩgla drzewnego.

Opracowa│: Bogus│aw Olech