Oprogramowanie dla OS/2

Ireneusz Piotr Furdyna

Jak┐e czΩsto w towarzyskich spotkaniach u┐ytkownik≤w komputer≤w PC podnoszona jest kwestia braku oprogramowania dla systemu OS/2. Tymczasem OS/2 istnieje na rynku komputerowym od ponad 10 lat (a wersje Warp od kilku) wiΩc si│▒ rzeczy musia│ dorobiµ siΩ wielu w│asnych aplikacji, nie t│umaczonych z innych system≤w.
Jedyna trudno╢µ na jak▒ napotyka polski u┐ytkownik OS/2 w ich u┐ytkowaniu to problem zakup≤w. Oprogramowanie dla tego systemu pojawia siΩ w sklepach komputerowych bardzo rzydko (je╢li w og≤le), a i wiedza sprzedawc≤w w tym zakresie jest raczej znikoma. Oprogramowanie czΩsto nabywane jest przez Internet, a w przypadku wielkich firm komputerowych, poprzez du┐ych dystrybutor≤w.

Zacznijmy przegl▒d program≤w od aplikacji dla komputer≤w biurowych.
 
 

Biuro


W╢r≤d pakiet≤w do obs│ugi biura znajdziemy pakiet zintegrowany IBM Works, dostarczany wraz z OS/2 na p│ycie BonusPak. Zawiera procesor tekst≤w, arkusz kalkulacyjny, prost▒, nierelacyjn▒ bazΩ danych oraz PIM. IBM Works nie posiada superwyrafinowanych funkcji jakie dostarczaj▒ wyspecjalizowane pakiety typu Lotus SmartSuite czy Star Division  StarOffice. Wystarcza jednak do typowych prac biurowych w rodzaju przeliczenia arkuszy, napisania zam≤wienia, listu, czy prac kontrolnych. Procesor tekstu mo┐na por≤wnywaµ do znanego z Windows 3.1x edytora Word 2.0. Najmniej udan▒ aplikacj▒ z tego zestawu jest baza danych. Nie oferuje zbyt du┐o, ale do prowadzenia niedu┐ej dzia│alno╢ci gospodarczej mo┐e byµ czasem przydatna. WiΩksz▒ funkcjonalno╢µ wykazuje PIM, zawieraj▒cy notatnik, ksi▒┐kΩ telefoniczn▒, terminarz, listΩ zada± i kalendarz.

Lotus SmartSuite jest identyczny dla system≤w Windows i OS/2. Poniewa┐ w obu systemach oferuje te same mo┐liwo╢ci, nie ma problemu z przenoszeniem informacji czy stosowania uci▒┐liwej konwersji format≤w. Pakiet ten pokazuje, i┐ ╢wiat aplikacji OS/2 nie jest zamkniΩty dla innych system≤w. Jego zalet▒ w odr≤┐nieniu od StarOffice jest  polska wersja jΩzykowa. Windows'owa wersja SmartSuite by│a ju┐ wielokrotnie opisywana na │amach PCWK.
Pozostaj▒c przy Lotusie nale┐a│oby wspomnieµ jeszcze o pakietach Notes i Domino, kt≤re podobnie do SmartSuite wystΩpuj▒ tak┐e w innych wersjach, nie tylko dla Warpa. Pakiety te wspomagaj▒ pracΩ grupow▒, w pe│ni korzystaj▒c z wielow▒tkowo╢ci i wielozadaniowo╢ci systemu OS/2 Warp.

Star Division wypuszczaj▒c ju┐ sw≤j pi▒ty StarOffice post▒pi│ do╢µ niekonwencjonalnie. Ka┐dy kto zarejestruje siΩ na stronie producenta http://www.stardivision.com otrzyma pakiet StarOffice 5.0 za darmo, oczywi╢cie pod warunkiem u┐ywania go do cel≤w niekomercyjnych - czyli w domu. do pisania list≤w do cioci, czy podliczenia domowego bud┐etu. Jest to w pe│ni funkcjonalny i zaawansowany pakiet biurowy, zawieraj▒cy wszystko co jest potrzebne dla biura: procesor tekstu, arkusz kalkulacyjny, baza danych. Nieodbiega od swojej konkurencji na tym rynku a to, i┐ jest dostarczany w darmowej formie powinno szybko wzmocniµ jego pozycjΩ. Lecz jego ╢ci▒gniΩcie przez modem przedstawia dla wielu cenΩ zaporow▒. Ma jednak problemy z konwersj▒ polskich znak≤w z innych aplikacji biurowych.

Opr≤cz program≤w bazodanowych zawartych w pakietach biurowych mo┐na kupiµ r≤wnie┐ wersje niezale┐ne. Sztandarowym towarem w tym zakresie jest DB/2 z IBM, r≤wnie┐ w wersji Personal. Rodzina DB/2 jest zreszt▒ bardzo bogata. Mo┐na kupiµ wersjΩ jednostanowiskow▒ (i jednou┐ytkow▒), jak i rozbudowane sk│adnice obejmuj▒ce kilkadziesi▒t przedsiΩbiorstw i dziesi▒tki terabajt≤w danych.
 
 

NarzΩdzia

Warp posiada wielu przedstawicieli na tym rynku. Przyk│adem mog▒ byµ uniwersalne pakiety typu Utilities takie, jak Gammatech Utilities firmy SofTouch Systems  oraz Graham Utilities firmy  WarpSpeed Computers. S▒ one specyficzne dla OS/2, gdy┐ obok FAT obs│uguj▒ tak┐e HPFS. Potrafi▒ jednak tyle samo co pakiety windowsowych potentat≤w w rodzaju Norton Utilities.

W╢r≤d narzΩdzi znajdziemy specjalne edytory plik≤w konfiguracyjnych. Niech przyk│adem bΩdzie Tyra/2 przeznaczona do edycji pliku config.sys. Plik ten jest du┐o bardziej rozbudowany ni┐ jego imiennik znany z DOS, dlatego te┐ programy w rodzaju Tyra/2 s▒ wyj▒tkowo przydatne u┐ytkownikom Warpa. Podpowiadaj▒ wszystkie mo┐liwe opcje ka┐dego z polece± z linii odwo│a± oraz ich kolejno╢µ, czy znaczenie.

Innym typem oprogramowania s▒ zab≤jcy proces≤w czyli ma│e programy typu "process killer". S▒ to specjalne programy np. Watch Cat, s│u┐▒ce do wyw│aszczania z pamiΩci innych program≤w czyli usuwania proces≤w. Umo┐liwiaj▒ ratowanie systemu w 90% przypadk≤w zamro┐enia systemu.

R≤wnie ciekawym narzΩdziem jest CD-Writer for OS/2 firmy  RSJ Software, kt≤ry s│u┐y nie tylko do nagrywania p│yt CD-R czy Audio, ale tak┐e do tworzenia kopii zapasowych. Wsp≤│pracuje z wiΩkszosci▒ nagrywarek i jest uznawany przez u┐ytkownik≤w za jeden z najlepszych program≤w tego typu na rynku.

Warto wspomnieµ o programach u│atwiaj▒cych pracΩ w tym systemie. Nale┐▒ do nich CandyBarZ, zmieniaj▒cy wygl▒d pask≤w tytu│owych okien, ProgRef, tworz▒cy referencje do program≤w bez pos│ugiwania siΩ szablonami, Xit, umo┐liwiaj▒cy np. rolowanie okien, Drag-Text, przenosz▒cy tre╢µ okien edycyjnych w miejsca tradycyjnie niedostΩpne, czy wreszcie FeelX, symuluj▒cy X Window w OS/2. Programy te mo┐na podzieliµ na mniej lub bardziej funkcjonalne lub wrΩcz ma│o przydatne. Te ostatnie to r≤┐nego rodzaju upiΩkszacze, niekiedy przydatne, a najczΩ╢ciej zwyk│e "bajery" czy "wodotryski". Ale szerzej napiszemy o nich w kolejnym wydaniu OS/2 Interactive.

AcrobatReader tak┐e mo┐emy znale╝µ w wersji dla OS/2. Znajdziemy go na aktualnym CD.

Do narzΩdzi mo┐na tak┐e zaliczyµ oprogramowanie do pakowania. Znajdziemy tu wersje wszystkich znanych windowsowych odpowiednik≤w takich, jak RAR, LHA czy ZIP, wraz z darmowymi lub shareware'owymi nak│adkami graficznymi.
BΩd▒c przy oszczΩdzaniu miejsca mo┐na dodaµ, i┐ dla Warpa istnieje jeszcze Stacker. Program ten s│u┐y do pakowania w locie danych na dysku. Funkcjonalnie odpowiada DriveSpace'owi z Windows, choµ i dla niego istnieje odpowiedna wersja.

Programy do zarz▒dzania energi▒ pokazuje nam np PowerChute do│▒czany do zasilaczy bezprzerwowych UPS firmy APC. Przy innych urz▒dzeniach tego typu nale┐y podczas ich zakupu zwr≤ciµ uwagΩ, czy oprogramowanie takie posiadaj▒.

Program≤w wspomagaj▒cych zarz▒dzanie plikami jest kilka np. File Commander/2 czy File Manager/2. S▒ one Warpowymi odpowiednikami znanego z DOS Norton Commandera czy jego p≤╝niejszych windowsowych kontynuacji.

Nie nale┐y zapominaµ o programach przeznaczonych do wykonywania kopii bezpiecze±stwa czy archiwizowania danych. WiΩkszo╢µ producent≤w urz▒dze± pamiΩciowych tego typu dodaje te oprogramowanie bezp│atnie. Ka┐dy z wielkich producent≤w system≤w archiwizowania dostarcza Warpowe odpowiedniki swych program≤w. Np. wspomniana wcze╢niej firma RSJ, Seagate, Chayenne czy NovaStor. Warto wspomnieµ o zawartym w OS/2 Warp Server PSNS (Personal Safe'n'Sound), module do archiwizacji i odzyskiwania systemu danych. Ale kupiµ mo┐na tak┐e inne programy nie zwi▒zane z konkretnymi urz▒dzeniami pamiΩciowymi jak np. znakomity Back Again/2.
 
 

Grafika

Mo┐e nie znajdziemy tu takich s│ynnych pakiet≤w jak Corel DRAW czy aplikacje firmy Micrografx, lecz nie brak w ╢wiecie OS/2 wspania│ych i r≤wnie dobrych program≤w graficznych w rodzaju Neon Grafix firmy TEAM Computer czy te┐ Photo Graphics firmy True Spectra. Opr≤cz tego mamy jeszcze ColorWorks firmy SPG Inc. (dzia│aj▒cy na maszynach r≤wnoleg│ych z 64 procesorami!) czy te┐ ImpOS/2 firmy Compart. Odpowiadaj▒ one takim Windowsowym standardom jak Paint Shop Pro czy Photoshop.

Najlepsz▒ przegl▒dark▒ wielu format≤w graficznych jest PM View, kt≤ry potrafi tworzyµ w│asne filtry. Rozpoznaje wiΩkszo╢µ ze znanych format≤w plik≤w graficznych i to z kilkoma opcjami wy╢wietlania. Ma mo┐liwo╢µ wsp≤│pracy ze skanerem, wy╢wietlania plik≤w w formie slajd≤w itd.

Embellish firmy Dadaware  jest kolejnym edytorem graficznym, kt≤ry korzysta z wielow▒tkowo╢ci Warpa i jego wspania│ej obiektowo╢ci. Zawiera kilkana╢cie narzΩdzi malarskich oraz rodzaj≤w farb. Mo┐na w nim tworzyµ grafiki dla potrzeb WWW.

LogoArt Graphics Artist firmy WORKLab System Solution jest z kolei edytorem grafiki wektorowej, mog▒cym dokonywaµ konwersji grafiki rastrowej na wektorow▒. Obs│uguje GIFy z przeplotem oraz GIFy przezroczyste, mo┐e tworzyµ obrazy dla HTML (usemap) oraz miniaturki czy znaczki (thumbnails). Przeznaczony jest do tworzenia ulotek, poczt≤wek, plakat≤w, nalepek, prezentacji i innych prac graficznych. Zawiera tak┐e mn≤stwo clipart≤w.

W pakiecie BonusPak znajduje siΩ program Video-In for OS/2, s│u┐▒cy do zapisu i edycji sekwencji video. Wymaga jednak odpowiedniej karty wideo.
 
 

Internet

Opr≤cz Netscape Communicatora, znanego z wielu wersji systemowych, OS/2 Warp zawiera w BonusPak pe│ny pakiet do obs│ugi Internetu zwany IBM Internet Connection. Zawiera modu│y do obs│ugi poczty, WWW, ftp, news'≤w. R≤wnie┐ wielu innych producent≤w oferuje oprogramowanie do obs│ugi sieci czy Internetu. M. in. programy FTP jak np VxFTP (zamieszczony na p│ycie CD z czerwca 1997), InterFTP czy FTPBrowser. W Polsce do obs│ugi poczty u┐ywany jest najczΩ╢ciej PM Mail. Jest on popularny nie tylko u nas, dlatego znajdziemy w Internecie wiele program≤w konwertuj▒cych formaty innych klient≤w pocztowych do postaci u┐ywanej przez PM Maila.

Do program≤w │▒cz▒cych z "Wszechnic▒ Wiedzy Wszelakiej" przydatny jest InJoy. Mo┐na nim zast▒piµ warpowego Dialera, gdy┐ posiada o wiele wiΩcej mo┐liwosci konfiguracyjnych.
Niestety wymaga zainstalowanego wcze╢niej IAKa (Internet Access Kit).

W╢r≤d edytor≤w HTML znajdziemy miΩdzy innymi HTML Studio czy Advanced Web Editor. Posiadaj▒ one wprowadzenia do HTML oraz wiele grafik przydatnych podczas tworzenia w│asnych serwis≤w.

IBM wypuszczaj▒c swoj▒ czwart▒ wersjΩ systemu OS/2 bardzo silnie zintegrowa│ j▒ z Jav▒. Umo┐liwi│o to szybk▒ i bezproblemow▒ pracΩ program≤w pisanych w Javie. Integracja z systemem da│a mo┐liwo╢µ przenoszenia aplikacji na inny system czy procesor bez dodatkowej kompilacji. Aplikacje mo┐emy wtedy uruchamiaµ i na zwyk│ym PC jak i na superkomputerach. OszczΩdzamy masΩ pieniΩdzy na szkoleniach i nie ma proplemu z przenoszeniem danych. IBM w testach potwierdza, i┐ jest to najszybsza znana implementacja Javy.
 
 

Antywirusy

W╢r≤d pakiet≤w antywirusowych znajdziemy McAffe czy Dr Solomon's Anti-Virus Toolkit. Ju┐ mniej znanym jest IBM AntiVirus. Wszystkie te pakiety doskonale spe│niaj▒ swoj▒ funkcjΩ, a ich renoma powinna wystarczyµ nawet najbardziej wystraszonym u┐ytkownikom komputer≤w. W trybie DOS mo┐na tak┐e uruchomiµ znanego Mks_Vir, kt≤ry r≤wnie dobrze radzi sobie z "nieproszonymi go╢µmi".

Programowanie

Je╢li chodzi o programowanie to wiele firm dostarcza tutaj ca│e pakiety. Zacznijmy od oferty IBM. Mamy seriΩ VisualAge for C++, VA for Java i VA for Basic. Zreszt▒ bezpo╢rednio w OS/2 dostajemy jΩzyki skryptowe REXX i Object REXX. S▒ to w pe│ni funkcjonalne jΩzyki programowania, kt≤re doczeka│y siΩ ju┐ wielu implemantacji na inne srodowiska takie jak DOS, Windows, AmigΩ, Macintosh i AIX (UNIX). REXX jest jΩzykiem skryptowym wiΩc powsta│y jego r≤┐ne graficzne udogodnienia w stylu VX-REXX, Gpf-REXX, DrREXX czy VP-REXX (VisPro/REXX) .

JΩzyki programowania dostarcza tak┐e Borland (nie kontynuje) czy Watcom C++ (na wszystkie platformy). Obecne s▒ r≤wnie┐ Virtual Pascal czy Speed Pascal (Sybille - odpowiednik Delphi).

Dla Javy powsta│a r≤wnie┐ wersja REXXa zwana NetREXX, kt≤ra doczeka│a siΩ swego ╢rodowiska programistycznego (rΩkami ochotnik≤w). NetREXX u┐ywa prostej sk│adni REXXa, a generuje kod Javy.
Tworzenie oprogramowania jest tutaj tylko uzale┐nione inwencj▒ programisty, a nie brakiem jakiego╢ jΩzyka programowania. Je╢li chodzi o Pascala to czΩsto spotykany jest Virtual Pascal, by│ on ju┐ zamieszczony na CD w czerwcu 1997.
 
 

Komunikacja

Znajdziemy tu oprogramowanie do obs│ugi fax≤w np. FaxWorks czy PMfax firmy  Keller Group . W samym pakiecie  BonusPak znajdziemy oprogramowanie do stworzenia sieci peer-to-peer. Mamy te┐ klient≤w dla innych system≤w takich jak LANtastic czy Windows 95/NT lub Novell. Oprogramowania tego typu zawieraj▒ obs│ugΩ wszystkich znanych protoko│≤w sieciowych. W samym systemie OS/2 mamy obs│ugΩ TCP/IP, uwa┐an▒ przez wielu za wzorcow▒ w tej klasie sprzΩtu i oprogramowania.

Znajdziemy tak┐e oprogramowanie dla modem≤w (BBS≤w) jak np HyperAcces z BonusPaka oraz telnet. Jak i poprzednie wersje FaxWorks.

Opr≤cz FAX-≤w czy obs│ugi sieci internetowych znajdziemy w Warpie tak┐e oprogramowanie do zdalnego sterowania komputerami w sieci i ich administracji tzw. System Management Client znany szerzej jako TME 10 NetFinity i SMPT Agent.
 
 

Czas wolny

Oprogramowanie, kt≤re tu znajdziemy to edytory MIDI, odtwarzacze MP3 takie jak WarpAmp (odpowiednik WinAmp) i CD2MP3. Nie do pogardzenia s▒ odtwarzacze CD-Audio do│▒czone do systemu a tak┐e programy do odtwarzania czy edytowania r≤┐nych format≤w muzycznych i video. Warp posiada dekoder plik≤w AVI oraz MOV. Ciekawym programem jest r≤wnie┐ systemowy konwerter plik≤w graficznych, dzwiΩkowych czy video na inne znane sobie formaty. O grach i programach edukacyjnych mo┐e przy innej okazji.

W wolnym czasie mo┐na tak┐e podyskutowaµ. Do tego celu mog▒ nam pos│u┐yµ PMInews, NewsReader/2 czy ProNews/2. Obs│ugΩ list dyskusyjnych znajdziemy te┐ w Netscape Communicatorze. Nie brakuje tak┐e oprogramowania dla us│ugi IRC.
 
 

Emulatory

Mam tu na my╢li oprogramowanie umo┐liwiaj▒ce uruchomienie program≤w napisanych dla innych ╢rodowisk. Bezpo╢rednio w Warp'ie dostajemy obs│ugΩ DOS oraz Windows 3.1x. Mo┐na tak┐e znale╝µ programy do Linux'a czy Windows 95 np. Win32OS2 Alpha 4. DziΩki nim zmieniaj▒c system na OS/2 nie musimy od razu wyrzucaµ swojego ulubionego programu tylko dlatego, ┐e zmienili╢my system, nawet nie komputer. OszczΩdzamy wtedy nie tylko pieni▒dze, ale i czas potrzebny na wyb≤r i naukΩ nowego programu.

Podsumowanie

Tak kr≤tki artyku│ nie jest w stanie wyczerpaµ wszystkich kategorii profesjonalnego oprogramowania oferowanego do systemu OS/2. To ┐e jest ich multum mo┐na siΩ przekonaµ przegl▒daj▒c SunSite czy inne serwisy z bazami aplikacji dla OS/2, b▒d╝ komercyjne oferty firm komputerowych, producent≤w oprogramowania dla du┐ych przedsiΩbiorstw. Wspomnia│em i opisa│em tutaj tylko najwa┐niejsze z nich i jakie najczΩ╢ciej spotkaµ mo┐na na naszych komputerach. I jak widaµ nie s▒ to w wiΩkszosci programy  przenoszone z innych ╢rodowisk, wbrew mniemaniu wielu ludzi, lecz wy│▒cznie na potrzeby tego systemu. W cyklu artyku│≤w bΩdΩ siΩ stara│ ukazaµ to jak najwyra╝niej.

W╢r≤d oprogramowania dla Warpa znajdziemy odpowiedniki funkcjonalne ka┐dego programu znanego z Windows, wiΩc pytanie zadawane u┐ytkownikom OS/2 nie powinno brzmieµ "Czy jest..." lecz "Sk▒d wzi▒╝µ...". Z zastrze┐eniem, by nie szukaµ na si│Ω nazwy producenta znanej ze ╢wiata Windows.
A przenoszenie oprogramowania z Warpa do innych ╢rodowiska mo┐e ╢wiadczyµ tylko o tym, i┐ jest ono bardzo dobre skoro u┐ytkownicy innych system≤w r≤wnie┐ pragn▒ go posiadaµ.