Amiga MA Magazine 1997 #3/amigamamagazinepolishissue03-1/ma_1995/04/ami007.txt

Text File | 1997-04-06 | 11KB | 212 lines

STEREOGRAMY

<lead>Kolejnâ bolesnâ linië podziaîu zafundowali nam graficy.
Spoîeczeïstwo podzieliîo sië na tych co "widzâ" i tych to "nie
widzâ". Winne sâ temu tytuîowe stereogramy. Pojawiî sië juû pierwszy
program na Amigë, za pomocâ którego kaûdy moûe taki trójwymiarowy
obrazek stworzyê.

<a>Stanisîaw Wësîawski

<txt>Mowa tu oczywiôcie Personal Paint 6.1. Ma on rewelacyjnâ opcjë
tworzenia stereogramów, nawet animowanych. Opiera sië ona na dwóch
typach zîudzeï przestrzennych (bez okularowych) -- "iluzji tapety" i
stereogramie punktów przypadkowych.

Iluzja tapety opisana zostaîa po raz pierwszy przez Dawida
Brewstera w 1884 roku i polega na tym, ûe obraz z powtarzajâcym
sië (w poziomie) motywem moûe byê widziany jako zawieszony w
przestrzeni i oddzielony od podîoûa. Oczy, widzâc kolejne pionowe
pasy na obrazie, traktujâ je, na skutek ich podobieïstwa, jako
toûsame. Drobne róûnice w pasach wprowadzajâ informacje o
przestrzeni. Stereogram punktów przypadkowych (RANDOM DOT)
opracowaî Bela Julesz w 1960 roku. Skîada sië on z obrazów
stworzonych z losowo rozrzuconych punktów. Prawy obraz, bëdâcy
powtórzeniem lewego, ma drobne deformacje zawierajâce informacje
o przestrzeni.

Inny rodzaj takiego stereogramu -- AUTO RANDOM-DOT -- opracowaî
Krzysztof Tyler w 1979 roku. Jest on skrzyûowaniem efektu tapety
z efektem punktów przypadkowych -- wprowadza podziaî na pionowe
pasy.*

Stereogramy uûywajâce efektu tapety moûna zobaczyê (równieû w
Polsce) w licznych ksiâûkach-albumach typu "Magiczne oko".
Patrzâc dîuûszâ chwilë na obrazek i starajâc sië zogniskowaê
ostroôê wzroku PRZED lub POZA pîaszczyznâ ilustracji, moûemy po
chwili zobaczyê obraz przestrzenny. W obrazie takim mamy zawarty
efekt przestrzenny, ale pozbawiony "wîasnego" koloru. Kolor i
wzór ukrytego obrazu jest kolorem "tapety" widocznej na
ilustracji.

W odcinku "Deluxe Paint w praktyce", poôwiëconym zîudzeniom
optycznym, wspomniaîem o tym efekcie, ale Deluxe Paint nie
potrafi sam przeksztaîciê obrazu w stereogram. A Personal Paint
potrafi! Problem bowiem polega na tym, ûe bardzo trudne zadanie
wprowadzania informacji o przestrzeni wykonuje sië w programie
niejako automatycznie. Uûytkownik wykonuje dwa obrazki: jeden
zawierajâcy obraz materiaîu na ilustracjë podstawowâ i drugi
zawierajâcy informacje o przestrzeni. Informacje o przestrzeni
wykonuje sië w bardzo prosty sposób -- rysujâc obrazek w
odcieniach szaroôci. Zakîada sië, ûe szaroôê
piëêdziesiëcioprocentowa (w HSV -- V na 50%) jest powierzchniâ
"ôrednio oddalonâ", a kaûdy odcieï ciemniejszy lub jaôniejszy
jest "dalej" lub "bliûej". Opcja palety, przy hi-res i 16
kolorach, pozwala ustawiê 53%, ale ôrednia odlegîoôê jest i tak w
wypadku stereogramu pojëciem wzglëdnym i nie ma to wiëkszego
znaczenia.

Warto tu wspomnieê o dwóch charakterystycznych cechach Personal
Painta, które wypadajâ w porównaniu z Deluxe Paintem zdecydowanie
lepiej. Po pierwsze strona zapasowa. W Deluxe jest to SPARE lub
SCRATCH (w wypadku animacji). W Personal jest to ENVIRONMENT
(ôrodowisko) i jakkolwiek przeîâcza sië teû klawiszem [J],
pozwala ustawiê dwa ekrany o RÓÛNYCH parametrach. Druga, jeszcze
cenniejsza, wîaôciwoôê programu to moûliwoôê malowania poprzez
"wlewanie" wzoru lub koloru na CAÎEJ, niekoniecznie widocznej,
stronie obrazka. Filtry w Personal Paint wîâcza sië, w wypadku
pracy na obrazie, naciskajâc klawisz [A]. Stereogramy
reprezentowane sâ tam przez kilka filtrów, z których poîowa to
typ SIPS -- SINGLE IMAGE PATTERN STEREOGRAMS ("tapeta"), a poîowa
to SIRDS -- SINGLE IMAGE RANDOM DOT STEREOGRAMS (stereogramy
Tylera). Sâ tam pewne, doôê mëtnie wyjaônione, odmiany obu
rodzajów, jak np. stereogramy z dwoma punktami kontrolnymi -- do
îatwiejszego "zobaczenia" efektu gîëbi, filtry do trybu 256
kolorów itd. Podstawowym rodzajem tych filtrów (dla obu odmian
stereogramów) jest typ HIGH QUALITY (wysoka jakoôê).

Pierwsza ilustracja przedstawia stereogram firmowy programu. Las
na ilustracji ma w górnej czëôci "zwielokrotniony obraz" drzew i
w tej partii zawarto przestrzenny obraz, przedstawiajâcy doôê
niezgrabne grzybki. Obawiam sië, ûe na skutek moûliwoôci
technicznych Wydawnictwa tylko bardzo zawziëty Czytelnik zobaczy
w nim cokolwiek. Obserwator powinien widzieê wszystkie detale
obrazka. Jest jeszcze jedna rzecz, o której naleûy wspomnieê
przed omawianiem przykîadów. Mianowicie róûni ludzie majâ róûnâ
zdolnoôê szybkiego widzenia efektu przestrzennego. Z
doôwiadczenia wiem, ûe czas reakcji waha sië od kilkunastu sekund
do godziny. Najwiëksze trudnoôci mogâ mieê ludzie z róûnâ
jakoôciâ widzenia oka lewego i prawego. Prawdopodobnie jednak
prawidîowo dobrane okulary powinny przywróciê moûliwoôê widzenia
stereogramów.

Druga ilustracja pokazuje "pierwsze podejôcie" do zadania. Na
rysunku pokazano dodatkowo wartoôci V (z modelu HSV), dla
powierzchni szarych. Widaê z tego, ûe trzy prostokâty poniûej
"bramy" powinny byê "ustawione w przestrzeni" kolejno coraz
bliûej, poniewaû ich wartoôci V (jasnoôê) sâ wiëksze od 53% (tîo)
i kolejno rosnâ. Pola skîadajâce sië na bramë sâ ciemniejsze i
wartoôê V maleje "do ôrodka", czyli brama powinna byê "wklësîa".
Po wykonaniu wzorca przestrzeni naleûy przejôê na drugi ekran --
klawisz [J], i tam ustawiê taki sam tryb obrazu. Liczba kolorów
moûe byê jednak inna. Jest to duûe uîatwienie, poniewaû
informacja o przestrzeni powinna byê jak najbogatsza, natomiast
zasadniczy obrazek moûna wykonywaê z powodzeniem nawet tylko w
dwóch kolorach.

W celu sprawdzenia, jak program "to robi", wykonaîem na
czarno-biaîym ekranie prosty wzorek. Z rysunku naleûy teraz
wyciâê pionowy pas -- najlepiej o szerokoôci 1/8 ekranu, czyli 80
pikseli. Majâc brush, naciskamy klawisz [A] i uzyskujemy dostëp
do operacji na obrazie. Wybieramy SIPS HiQual i naciskamy
PROCEED. Jeûeli brush byî mniejszy niû wysokoôê ekranu,
powielany bëdzie od góry. Wybraîem brush o wysokoôci ekranu, wiëc
po chwili ekran zapeînia sië oômioma podobnymi do siebie
pionowymi pasami. Pozornie jest to zjawisko podobne do opcji
znanej z Deluxe Painta jako TILE. Jednak na powstaîym obrazku
widaê wyraúnie wpîyw ilustracji z poprzedniej strony na wzór na
ekranie. Zygzak na ilustracji nie jest najlepszym wzorem do
stereogramów, jednak moûna dziëki niemu zaobserwowaê wyraúnie, co
program wykonuje. Widaê ôlad deformacji na wysokoôci "schodów" i
"bramy". Jeûeli mamy na ekranie oba paski menu (pionowy i
poziomy), to naciôniëcie (podobnie jak w Deluxe) klawiszy
[Shift][S] pokaûe obraz w caîoôci. Przy pewnym wysiîku, nawet na
takim prostym przykîadzie, zobaczymy przestrzennie schody, ale
bramy prawdopodobnie nie da sië zobaczyê. Po dokîadnym
przyjrzeniu sië obrazkowi, naleûy przypuszczaê, ûe spowodowane
jest to zbyt duûymi "pustymi" przestrzeniami we wzorze jak na tak
delikatny dla stereogramu detal.

Drugâ wersjë stereogramu przedstawia czwarta ilustracja. Brush
wykonany do tego przykîadu jest doôê skomplikowany i zawiera
szereg uproszczonych i zmniejszonych ilustracji. Po wyciëciu
pionowego brusha i naciôniëciu [A] oraz [P] uzyskujemy obraz
widoczny na ilustracji. Schody sâ tu wyraúnie widoczne, brama
natomiast tylko czëôciowo. Widaê jej zewnëtrzne brzegi, ale
ôrodek doôê niewyraúnie. Kolejna ilustracja pokazuje efekt
zastosowania stereogramu z punktami przypadkowymi. Na stronie, na
której "normalnie" wykonujemy i wycinamy brush, nie robimy
praktycznie nic poza zwykîym dobraniem palety kolorów. Wybieramy
SIRDS HiQual i naciskamy [P] (PROCESS). Ekran powoli zapeînia sië
mozaikâ pikseli utworzonych z kolorów palety. Obraz jest moûe
nieco "mdîy", ale tym razem brama jest widoczna bardzo wyraúnie,
ze wszystkimi detalami. Z tego pîynie wniosek, ûe precyzja
oddania przestrzeni w stereogramie zaleûy od precyzji detali na
obrazie. Maîe piksele w RANDOM DOT STEREOGRAM bardzo dokîadnie
odwzorowujâ przestrzeï zbudowanâ na monochromatycznej stronie.
Instrukcja podaje, ûe elementy obrazu stereogramu powinny byê
moûliwie "fraktalopodobne". I tu jest pewien problem. SIRDS jest
dokîadny, ale bardzo nieefektowny jako obrazek.

Gîównym przeznaczeniem stereogramów jest wîaôciwie szeroko pojëta
reklama. Efektowny obrazek zawierajâcy w sobie drugi przestrzenny
obraz jest idealnym materiaîem do plakatów, okîadek, znaków
reklamowych itd. Niektórzy, tak jak to widaê na pierwszej
ilustracji, îâczâ zwykîy obraz z obrazem stereogramu. Problem do
rozwiâzania polega na poîâczeniu efektownego "opakowania" z
dobrej jakoôci "zawartoôciâ". Z takimi to przemyôleniami
przystâpiîem do wykonania lepszego stereogramu. Kolejna
ilustracja przedstawia nastëpny model przestrzeni. Prawdopodobnie
ciemniejsze partie nie bëdâ widoczne w "Magazynie", dlatego
informujë, ûe ustawiîem paletë szesnastu odcieni szaroôci od
0-0-0 (czerni) do 15-15-15 (bieli). Gîówny obiekt -- wieloryb --
ma byê widoczny przestrzennie jako bryîa i trzeba go byîo wykonaê
tak, aby partie najbliûsze ekranu byîy najjaôniejsze, a te
najbardziej oddalone najciemniejsze. Im bardziej "miëkko" uda sië
wykonaê te przejôcia waloru, tym lepszy bëdzie efekt koïcowy. Nie
jest to zadanie îatwe i wykonaîem je ze ôredniej jakoôci wynikiem
dopiero po paru nieudanych próbach. Personal Paint nie ma (ja
przynajmniej nie widzë) zbyt dobrych narzëdzi do tego zadania.
Czëôciowo napyliîem aerografem kolejne odcienie szaroôci, a w
pewnych miejscach (Deluxe Paintem) wypeîniîem styki kolorów
cieniowaniem typu RANDOM. Moûe sâ lepsze metody, ale po paru
godzinach odechciaîo mi sië eksperymentów. Przy tym zadaniu warto
sobie na czas pracy zamieniê czëôê odcieni palety szaroôci na
jaskrawe kolory. Widaê je wyraúnie i nie ma tu beznadziejnego
problemu dostrzeûenia róûnicy pomiëdzy szaroôciâ 2-2-2 a 1-1-1
(wg RGB). Od razu warto sobie uôwiadomiê, co moûna by wykonaê
dysponujâc 256 odcieniami szaroôci i dobrâ kartâ graficznâ -- a
Personal Paint takie konfiguracje uwzglëdnia.

Na gîówny obrazek wybraîem obraz morza i widoczne ponad
powierzchniâ wody niebo z chmurami. Wykonaîem jasnymi kolorami
gîadkie cieniowanie nieba i ciemnymi cieniowanie morza w gîâb.
Poniewaû jednak, jak sam stwierdziîem wczeôniej, muszâ byê
widoczne detale, dodaîem biaîe chmurki na niebie i z bólem serca
przez kwadrans paskudziîem morze róûnego rodzaju formami. Po
wykonaniu stereogramu okazaîo sië, ûe wieloryb jest widoczny doôê
dobrze, natomiast pîaski napis AMIGA ledwo wyróûnia sië z tîa.
Najpierw próbowaîem "rozbiê" niebo poprzez wiëksze zróûnicowanie
kolorów. Efekt mizerny. Trzeba sië byîo pogodziê z klëskâ i
wykonaê paskudnâ czarnâ siateczkë na obrazie nieba. Teraz napis
jest doôê (ale bez przesady) czytelny. Pociesza mnie tylko
spostrzeûenie, ûe w oglâdanych przeze mnie profesjonalnych
stereogramach napisy byîy zawsze najsîabszym elementem obrazu
przestrzennego. Obrazek korygowaîem jeszcze jakiô czas,
przesuwajâc suwaki palety Personal Painta, w nadziei, ûe pozwoli
to Czytelnikom zobaczyê na papierze mój wysiîek. Na wypadek,
gdyby nie daîo to wyniku, przygotowaîem wersjë dwukolorowâ.
Opisywanâ juû kiedyô metodâ wycinania tîa, zmniejszania o jeden,
dwa piksele i ponownego nakîadania w przeciwnym kolorze,
zapeîniîem puste przestrzenie czarno-biaîego obrazka. Z tego, co
wyszîo, wyciâîem ponownie brush i wykonaîem kolejny stereogram
wieloryba.

I to na razie tyle PRAKTYCZNYCH PRZYKÎADÓW PRACY Z PERSONAL
PAINTEM. Nastëpny odcinek po kolejnym zebraniu doôwiadczeï przez
autora.

<przyp>* Zbigniew Jaroszewicz, "Oko Cyklopa", Wiedza i Ûycie,
12/1994 r.