Amiga MA Magazine 1997 #3/amigamamagazinepolishissue03-1/ma_1995/07/ami002.txt

Text File | 1997-04-07 | 15KB | 307 lines

GWIEZDNY GENLOCK

<lead>Astronomia nie leûy w krëgu moich zainteresowaï. Musiaîem
wiëc siëgnâê po odpowiedniâ literaturë, by móc sië zagîëbiê w
tajemnicach ukîadu sîonecznego. A co tam odkryîem, dowiecie sië z
niniejszego artykuîu.

<a>Borys Strâczek

<txt>Te kosmiczne dywagacje dotyczâ Neptuna, kolejnego po
Siriusie genlocka niemieckiej firmy Electronic-Design, której
specjalnoôciâ jest sprzët do prac wideo. ED ma duûe doôwiadczenie
w tej dziedzinie. Wyroby tej firmy, dziëki ciâgîej modernizacji,
coraz wyûszemu poziomowi wykonania i wreszcie poszerzaniu ich
oferty, zyskujâ uznanie wôród uûytkowników nie tylko Amigi. ED
opracowaîa bowiem kartë Pegasus PC-Video, która pozwala na
podîâczenie dowolnego genlocka tej firmy do peceta!

Z podstawowymi wiadomoôciami na temat genlocków zapoznaliôcie sië
w poprzednim artykule. Kolejna dawka informacji, tym razem
praktycznych, skierowana jest równieû do wszystkich
zainteresowanych tâ dziedzinâ, a w szczególnoôci do (przyszîych?)
posiadaczy Neptuna.

<sr>A co to?!

<txt>Genlock jest zapakowany w bardzo estetyczne, kartonowe
pudeîko. W ôrodku znajdujemy oprócz wymienionego urzâdzenia: dwie
dyskietki, dwa kable oraz instrukcjë obsîugi. Instrukcje firmy ED
zawsze byîy dobrze napisane i jeszcze lepiej wydane, jednak
wymagaîy przynajmniej elementarnej znajomoôci jëzyka
niemieckiego. Tym razem instrukcja jest dwujëzyczna (angielski,
niemiecki), co jest chyba wyjâtkiem wôród firm zza Odry. Sam
genlock ma nietypowy design. Obudowa, wykoïczona aluminium i
czerwonym plastikiem, wykonana jest bardzo porzâdnie (rys. 1.a). Z
tyîu mamy komplet zîâcz: CVBS in/out, Y/C in/out, genlocka,
wyjôcie dla monitora, komunikacyjne (standard RS232C) oraz
zasilania (rys. 1.b). Naleûy zwróciê uwagë, ûe zîâcza nie sâ
przymocowane do obudowy, co przy podpinaniu przewodów prowadzi do
ruszania "wnëtrznoôciami". Genlock komunikuje sië z Amigâ poprzez
dwa przewody. Pierwszy, sîuûâcy do programowej obsîugi genlocka,
îâczymy z gniazdem serial naszego komputera, drugi, przesyîajâcy
dane o obrazie, z gniazdem video. Mogâ one byê przykîadem jakoôci
wykonania dla rodzimych producentów stosujâcych taômy od twardych
dysków. Sam panel wykoïczony jest miîym w dotyku tworzywem.
Przeîâczniki, sterowane sâ przez mikroprocesor. Nie przeszkadzajâ
dziëki swej milimetrowej gruboôci, a ich sztywnoôê chroni je
przed przypadkowym naciôniëciem. Ich dziaîanie sygnalizowane jest
ôwieceniem kontrolek. Trzy potencjometry obrotowe sîuûâ do
regulacji koloru, kontrastu i jasnoôci obrazu, dostarczonego na
wejôcie genlocka.

Duûâ czëôê zajmujâ dwa duûe suwaki (nie sâ to typowe
potencjometry!), zwane potocznie heblami, pozwalajâce na bardzo
precyzyjne i pîynne regulowanie poziomu sygnaîu zewnëtrznego i
Amigi (rys. 1.c). Co ciekawe, nie jest to ich jedyna funkcja.

<sr>W dziaîaniu...

<txt>Neptun moûe wspóîpracowaê z dowolnym modelem Amigi, jednak
tylko najnowsze modele, wyposaûone w koôci AGA, pozwalajâ na
peîne wykorzystanie jego moûliwoôci.

Pierwszâ czynnoôciâ, jakâ wykonujemy przed uruchomieniem
genlocka, jest poîâczenie wszystkich urzâdzeï. Nie muszë chyba
przypominaê, ûe wszystkie muszâ byê wyîâczone. Aby uruchomiê
genlock, wystarczy, w trakcie startu komputera, przytrzymaê
przycisk "Power". O dziaîaniu urzâdzenia informuje nas
odpowiednia kontrolka. W podobny sposób sygnalizowane jest
pojawienie sië sygnaîu wideo na obu wejôciach, przy czym wyûszy
priorytet ma sygnaî Y/C.

Genlock jest dosyê odporny na sygnaî kiepskiej jakoôci -- obraz z
komputera jest stabilny. Praktycznie niemoûliwe jest caîkowite
zerwanie synchronizacji, jak to sië dzieje np. w G-Locku firmy
GVP. Oczywiôcie w trakcie przewijania taômy obraz z komputera
równieû sië "przewija". Jest to normalne zjawisko, zwiâzane ze
sposobem synchronizacji sygnaîów. Neptun dobrze radzi sobie z
synchronizacjâ stopklatki, jednak i w tym wypadku wszystko zaleûy
od jej jakoôci. Automatyczne przenikanie obrazu realizowane jest
perfekcyjnie, niezaleûnie od tego czy trwa 0,5 sekundy czy nawet
20 sekund. Równieû rëczna regulacja przenikania daje dobre
rezultaty, dziëki specyficznej konstrukcji hebli. Potencjometry,
regulujâce parametry obrazu úródîowego, dajâ sië pîynnie obracaê
i majâ dobrze wyczuwalny punkt zerowy. Zakres regulacji jest
wystarczajâco duûy w obie strony (okoîo 30% wartoôci, regulacja
koloru pozwala otrzymaê obraz czarno-biaîy).

Coraz wiëksza rzesza uûytkowników Amigi korzysta z monitorów
multisynchronicznych. Nie muszâ oni odîâczaê genlocka za kaûdym
razem, gdy korzystajâ z innych trybów graficznych niû standardowe.
Neptun, pracujâc w trybie "stand-by", czyli oczekiwania (genlock
nie zostaî uruchomiony przy starcie komputera), potrafi
"przepuôciê" obraz o dowolnych parametrach czëstotliwoôciowych,
np. Super72, Productivity.

W wypadku pracy z genlockiem bez posiadania úródîa obrazu (czyli
równieû synchronizacji) bâdú po jego odîâczeniu, wygeneruje on
wîasny, stabilny sygnaî (o czarnym kolorze -- ang. Blackburst),
pozwalajâc tym samym na dalszâ pracë.

Duûym plusem jest moûliwoôê wyboru, bezpoôrednio z panelu,
pomiëdzy rëcznym, automatycznym bâdú programowym sposobem
sterowania genlockiem. Miarâ jakoôci sygnaîu, uzyskiwanego na
wyjôciu genlocka, jest praktycznie niezauwaûalna róûnica pomiëdzy
nim a obrazem Amigi. Îatwo to sprawdziê, przeîâczajâc podglâd na
monitorze przyciskiem RGB Monitor.

<sr>Kopiujemy!

<txt>Sygnaî dostarczany do genlocka nie zawsze jest najwyûszej
jakoôci. Neptun, zanim poîâczy obraz wideo z generowanym przez
Amigë, koryguje go, pozbawia znieksztaîceï i szumów. Ponadto,
przy uûyciu potencjometrów, moûemy samodzielnie zmieniê nasycenie
kolorów, kontrast lub jasnoôê obrazu. Dziëki temu obraz
przegrywany przez genlock jest lepszej jakoôci niû kopiowany
bezpoôrednio! Warto z tego korzystaê np. robiâc kopië filmu itp.

<sr>Rëcznie lub automatycznie

<txt>Przy dîuûszej pracy rëczne regulowanie faderami jest doôê
uciâûliwe. Jednak, gdy zaleûy nam na pracy "na ûywo", z pomocâ
przyjdzie funkcja automatycznego fadingu. W tym celu przeîâczamy
genlock w tryb "auto" (przycisk "auto/manuell"). Nasza rola
ograniczy sië teraz do podawania czasu trwania efektów i ich
wywoîywania, resztâ zajmie sië genlock. Bardzo ciekawie
rozwiâzano regulowanie czasu, wykorzystujâc do tego celu fadery!
Wystarczy ustawiê je, korzystajâc z umieszczonej pomiëdzy nimi
skali (1 -- 20 sekund), na odpowiadajâcy nam czas i...
przyciskami fadeVideo i fadeComputer spowodowaê pîynne znikniëcie
bâdú pojawienie sië obrazu. Czas fadingu moûna zmieniaê podczas
jego trwania! Efekty moûna wywoîywaê równoczeônie, co pozwala na
pîynne "przejôcia" pomiëdzy obrazem wideo i Amigi.

<sr>Genlock na smyczy

<txt>Tytuîowâ smyczâ jest kabel, îâczâcy genlock ze zîâczem
serial Amigi, pozwalajâcy na przejëcie nad nim PEÎNEJ kontroli
przez komputer. Daje nam to moûliwoôê programowego sterowania
WSZYSTKIMI funkcjami genlocka. Niestety, równieû Scala Echo i
kilka podobnych sterowników sprzëtu wideo korzysta ze zîâcza
serial. Nie pozostaje wtedy nic innego, jak tylko zakup karty
Multi I/O. Nie napiszë, co musiaîby kupiê posiadacz "maîej"
Amigi.

<sr>ARexx rzâdzi!

<txt>Neptun zostaî wyposaûony w port ARexxa oraz bogaty zestaw
komend. Ci którzy ARexxa nie znajâ, bâdú nie lubiâ, nie muszâ
sië martwiê. Na dyskietce z oprogramowaniem, w katalogu AREXX,
znajdâ 27(!) skryptów w tym jëzyku, realizujâcych wszystkie
funkcje genlocka. Znajdâ one zastosowanie np. przy tworzeniu
prezentacji w Scali. Instrukcje majâ jednoznaczne nazwy oraz
prostâ skîadnië, dziëki czemu nawet osoba nie majâca zielonego
pojëcia o ARexxie bëdzie mogîa pisaê skrypty. Programiôci
pomyôleli nawet o potrzebie tworzenia przerw pomiëdzy kolejnymi
efektami. Ciekawostkâ jest moûliwoôê podawania czasu trwania
efektów oraz przerw w dwóch jednostkach: sekundach oraz klatkach
na sekundë (1/50s), co pozwala na bardzo precyzyjny montaû.
Interfejs ARexxa jest bardzo mocnâ stronâ Neptuna i moûe byê
wzorem dla innych producentów.

<sr>Stale pod rëkâ

<txt>Na dyskietce z oprogramowaniem znalazî sië równieû programik
typu commodity, korzystajâcy z moûliwoôci programowego sterowania
urzâdzeniem. Pod klawisze funkcyjne "podkîada" sië kilka
waûniejszych funkcji genlocka. Pech chciaî, ûe te same kombinacje
klawiszy wykorzystuje hot-key dla karty FrameMachine, przypadkiem
tej samej firmy! Wymaga to drobnych zmian w ikonie któregoô z
nich. Korzystanie z NeptunHotkey uîatwia korzystanie z genlocka,
pozwala szybko zmieniê tryb pracy, dokonaê fadingu itp. Waûne!
Korzystanie z programowej obsîugi z poziomu ARexxa (np. w Scali)
moûliwe jest dopiero po uruchomieniu NeptunHotkeya! Warto wiëc
umieôciê go w katalogu WBstartup.

<sr>"Scala w praktyce?"

<txt>Do genlocka doîâczona jest demonstracyjna wersja programu
Scala 500. Po przesîaniu dyskietki otrzymujemy ZA DARMO peînâ
wersjë tego programu.

<sr>Kanaî alfa -- ale kanaî!

<txt>Na ten temat moûna by napisaê ksiâûkë. Postaram sië wiëc w
miarë jasno przedstawiê na opisywanym genlocku zasady korzystania
z tej ciekawej funkcji. Efektem jej dziaîania jest nadanie
WYBRANYM kolorom póîprzezroczystoôci (transparentnoôci --
porównaj z funkcjâ Transparency w programach graficznych).
Identyczny efekt, tylko ûe dla caîego ekranu, uzyskamy poprzez
ustawienie fadera Amigi na 50%. Kanaî alfa w Neptunie jest
jednobitowy, skâd wynika, ûe kolor moûe mieê tylko dwa stany:
"normalny" lub "alfa" (artykuî "Teoria genlocków"). Kanaî alfa w
genlocku róûni sië od odpowiadajâcej mu funkcji w programach do
obróbki grafiki jedynie sposobem okreôlania fragmentów
póîprzezroczystych.

Kolory powstajâ poprzez "zmieszanie" trzech skîadowych:
niebieskiej, zielonej i czerwonej. Po wîâczeniu kanaîu alfa
(odpowiednim ustawieniu bitu B0), korzystajâc z przycisku na
panelu genlocka, skîadowa niebieska staje sië odpowiedzialna za
póîprzezroczystoôê kolorów. Zielona i czerwona pozostajâ
neutralne. Powróêmy do skîadowej niebieskiej. Moûe ona mieê
wartoôci z przedziaîu 0 -- 255 (w "starych" Amigach -- 0 -- 15).
W trybie alfa zostajâ one podzielone na 16 bloków po 16 (1)
wartoôci. Bloki o wartoôciach "normalnych" i "alfa" uîoûone sâ na
przemian (rys. 2). Warto w tym momencie uruchomiê np. DPaint lub
dowolny inny program z moûliwoôciâ edycji palety kolorów.
Wîâczamy kanaî alfa w genlocku. Teraz, chcâc otrzymaê kolor
transparentny, wystarczy ustawiê suwak B (blue -- niebieski) w
DOWOLNYM "bloku alfa" i to wszystko! (rys. 2).

Kanaî alfa znaczâco rozszerza moûliwoôci genlocka. Przedstawië
kilka ciekawych efektów, niemoûliwych do zrealizowania bez
uûycia tej funkcji. Najbardziej typowym zastosowaniem "alfy" jest
transparentny podkîad pod napisy. Moûna go urozmaiciê, stosujâc
pîynne przejôcia kolorów (funkcja Range w DPaincie). Jednak
najefektowniej wyglâda podkîad pîynnie znikajâcy w obrazie wideo.
Teoretycznie moûliwe jest to tylko z wykorzystaniem oômiobitowego
kanaîu alfa. Okazuje sië, ûe po zastosowaniu pewnego triku moûna
to osiâgnâê równieû z uûyciem alfy jednobitowej (rys. 2, 4, 5).
Musimy przygotowaê paletë, skîadajâcâ sië z oômiu kolorów (7
odcieni szaroôci "alfa" i jeden kolor "normalny"). Ekran
wypeîniamy najciemniejszym odcieniem szaroôci, a z pozostaîych
tworzymy podkîad (rys. 1, 5). Napisy na takim tle wyglâdajâ
wyjâtkowo efektownie.

Korzystajâc z genlocka czësto uzupeîniamy nasze filmy o elementy
graficzne, które nierzadko przesîaniajâ wiëkszâ czëôê obrazu
wideo. Moûna temu zaradziê, wyôwietlajâc grafikë jako
póîprzezroczystâ. Pierwszym krokiem bëdzie konwersja naszej
grafiki do np. 128 kolorów. Nastëpnie, korzystajâc z miksera w
programie graficznym, korygujemy skîadowe niebieskie wszystkich
kolorów. Aby nie zostaîy one znieksztaîcone, staramy sië ustawiaê
suwak B w najbliûszym moûliwym bloku alfa. Po tej trochë ûmudnej
operacji zapisujemy grafikë z nowâ paletâ. Powyûsze czynnoôci
majâ sens, gdy na ekranie, oprócz elementów transparentnych,
znajdâ sië nieprzezroczyste. Po zaîadowaniu naszej grafiki, np.
do Scali, zmieniamy liczbë kolorów na 256, co daje nam dodatkowo
do dyspozycji 128 kolorów do wykorzystania przy tworzeniu
nieprzezroczystych napisów (rys. 3, 4).

Kanaî alfa moûna równieû wykorzystaê do anty-aliasingu
(wygîadzania krawëdzi). Wszystkie programy stosujâ do
anty-aliasingu aktualnie wykorzystywanâ paletë. Chcâc wiëc zmusiê
program do stosowania kolorów transparentnych przy tej funkcji,
musimy ograniczyê paletë np. do 8 kolorów (podobna paleta jak w
przykîadzie pierwszym). Równieû w tym wypadku warto wypeîniê
ekran najciemniejszym ze stosowanych odcieni. Przy korzystaniu z
wiëkszej liczby kolorów trudno jest osiâgnâê wîaôciwy rezultat.
Ilustracja 5. obrazuje efekty pracy funkcji Antialias/High
programu DPaint.

Jednak najciekawszâ dziedzinâ, w której kanaî alfa ma
zastosowanie, jest tworzenie efektów wideo. Na przykîad
"odlatujâcy" obraz Amigi, który rzuca cieï na obraz wideo! To
jednak temat wart osobnego opisu. Na koniec dodam, ûe kanaî alfa
realizowany jest na drodze sprzëtowej. Nie wymaga on wiëc do
dziaîania ûadnego programu, a po jego wyîâczeniu, grafiki z
kolorami "alfa" i bez nich traktowane sâ przez komputer
JEDNAKOWO, co pozwala na ich "normalne" wykorzystanie. "Ubocznym"
efektem dziaîania kanaîu alfa jest jednakowe traktowanie kolorów
jako potencjalnych "kolorów alfa". Nie powinien wiëc dziwiê
"przezroczysty Workbench" czy nieczytelne grafiki, które nie
zostaîy wczeôniej przygotowane do wspóîpracy z alfâ.

<sr>KEY INVERT inaczej

<txt>Kaûdy z produkowanych obecnie genlocków wyposaûony jest w të
funkcjë. Opis jej dziaîania znajdziecie w artykule "Teoria
genlocków" (Amiga 6/95). Zwykîy KI pozostawia nam do dyspozycji
jeden kolor, dajâc w rezultacie mizerny efekt (rys. 6.c). W
wypadku Neptuna funkcja ta zostaîa znacznie rozszerzona dziëki
zastosowaniu kanaîu alfa. Po wîâczeniu KI i kanaîu alfa obraz
wideo pojawi sië w miejscach o kolorach innych od tîa. Tîo
otrzyma swój pierwotny kolor. Niby nic nowego, a jednak. Mamy
peînâ swobodë w korzystaniu z kolorów "alfa"! Dziëki temu
bëdziemy mieli jeden kolor nieprzezroczysty oraz caîâ masë
kolorów póîprzezroczystych! (rys. 6.d). Wymaga to oczywiôcie
manipulacji paletâ kolorów (rys. 6.a przedstawia typowe
kluczowanie obrazu; rys. 6.b podobnie, lecz z wîâczonym kanaîem
alfa).

Neptun zalicza sië do grupy urzâdzeï amatorskich, jest jednak jej
wybitnym przedstawicielem. Z tego teû powodu pozwoliîem sobie na
tak szeroki opis. Programowa kontrola, kanaî alfa to funkcje
jeszcze doôê rzadko spotykane w genlockach "domowych". Najnowsza
wersja Neptuna wyposaûona jest w BlueBox, co znacznie zwiëksza
moûliwoôci kreatywne tego urzâdzenia, pozwalajâc m.in. na îatwe
wycinanie ruchomych postaci i podkîadanie pod nie innego tîa.
Nigdy nie przypuszczaîem, ûe po kilku miesiâcach pracy z Neptunem
wciâû bëdë odkrywaî drzemiâce w nim moûliwoôci.





PODPISY POD RYSUNKI

RYS1 -- Neptun z trzech stron
rys2 -- Kanal alfa
rys3 -- Alfa picture
rys4 -- Alfa backgrounds
rys5 -- Antyaliasing
rys6 -- Key Invert