___________________________________________________________

 

   Teiken: mense op Mars!

 

Dis die jaar 2010. Volgens die Christelike jaartelling op aarde. Maar die twee menslike silhoeδtte wat teen die woestynklippe en dynserige hemel afgeδts staan, is nie op die aarde nie. Trouens, hulle is verder van ons planeet af as wat enige ruimtereisigers nog ooit was. Op die roesrooi grond van ons onaardse buurplaneet bespied hulle die nuwe wΩreld van horison tot horison. Hulle dra ruimtepakke, want daarsonder sou hulle nie hier kon lewe nie. Wat meer sΩ, die planeet Mars is totaal onherbergsaam. Selfs in ons ongenaakbare poolstreke is jou kanse vir oorlewering baie beter...

___________________________________________________________

 

DIT is al die laaste grens van die menslike ondernemingsgees genoem: die droom om eendag mense op Mars te laat land. Ons poolstreke is lankal oorwin, ook ons hoogste berg, Everest, en reeds in 1969 het die mens seδvierend sy vlag op ons natuurlike satelliet, die maan, geplant.

 

Nou bly slegs Mars nog oor, die planeet wat die naam van die mitologiese god van oorlog dra. En wetenskaplikes weet maar alte goed watter uitgerekte oorlog dit gaan kos om hom uiteindelik te oormeester. Omdat geld nie onbeperk bestee kan word aan die verkenning van die ruimte nie, vorder die Mars-projek immers treetjie vir treetjie.

 

Dit het reeds dekades gelede begin toe die Mariner-snuffeltuie (1964-1971) die oppervlak van Mars afgeneem het. Hulle het ook die atmosfeer bestudeer, die yslike berg Olympus Mons daar ontdek en die teorie die nek ingeslaan dat daar kunsmatige kanale is. Boonop is getuienis teruggesein van oppervlakwater op die planeet.

 

In die middel sewentigs het die Viking-sendings Mars met sowel onbemande wentel- as landingstuie verken. Beelde van die Mars-oppervlak is aarde toe gesein en daar is na tekens van lewe in die grond gesoek. Ofskoon daar geen sulke tekens gevind is nie, bly sekere wetenskaplikes nog altyd optimisties dat diΘ getuienis uiteindelik gekry sal word -- moontlik selfs diep verskuil in die skeure van Mars.

 

Eers in 1997, nß 'n baie lang afwesigheid, het die Amerikaners deur middel van hul robot-tuie na Mars teruggekeer. Die Pathfinder-sending met sy klein karretjie wat van rots tot rots gery en die gesteentes ''bevoel'' het, het ook weer die belangstelling van gewone mense in die verkenning van die ruimte laat opvlam.

 

Toe kom daar egter 'n terugslag: twee nuwe verkenningstuie, wat in 1999 onder meer die atmosfeer, oppervlak en ysdekke by die pole van Mars moes gaan monitor en selfs die grond daar moes gaan omdolwe om daaraan te "proe", het blykbaar albei vergaan sonder om hul take te verrig. Die twee snuffeltuie sou ook antwoorde moes probeer vind op die tergende vrae oor die oseaan of oseane van Mars. Hierdie watermassas het volgens alle aanduidings in die verre verlede bestaan, maar toe geheimsinnig verdwyn.

 

ò   TOG leef die droom om Mars te verower steeds voort. Nog 'n mylpaal sal hopelik in die jaar 2005 bereik kan word wanneer 'n tuig daar grond opskep en daarna met sy kosbare vrag terugkeer aarde toe. Nog sulke pendelsendings met Marsgrond word vir later in die vooruitsig gestel.

 

Dan sal baie vrae miskien tog opgelos kan word, soos of daar werklik die een of ander soort lewe op die planeet is -- of ooit was. Dog uiteindelik sal die altyd ondersoekende mens ook maar self op Mars moet land. Die groen mannetjies moet hulle reeds deeglik voorberei op 'n ontmoeting...

 

Dis nie dat baie mense nog dink dat daar rΩrig iets soos groen mannetjies op die Rooi Planeet kan wees nie. Dit kon fiksieskrywers straks die liggelowiges Æn geslag of twee gelede nog wysmaak, maar nie meer nie!

 

Selfs groen mannetjies, weet ons vandag, sal baie meer as net die blouapiestuipe kry as hulle in die ongure temperature van Mars probeer oorleef. Die planeet is immers Æn onherbergsame, ysige wildernis, wat binne oomblikke die bevrore neus van Æn Eskimo kan laat afval. En die atmosferiese druk op die oppervlak is min -- slegs gelyk aan diΘ op 'n hoogte van 35 km in die aarde se atmosfeer.

 

Tog kan daar net miskien-miskien iewers verskuilde mikrobes of so iets diep in die canyons wees, wat slegs die vindingryke mens daar sal kan opspoor waar robotte bes moontlik hopeloos sal faal.

 

Daarom dat Dan Golden, hoof van die Amerikaanse ruimteagentskap Nasa, al voorspel het dat die eerste menslike besoek aan Mars teen 2010 kan plaasvind.

 

Om dit te kan bewaarheid -- of wanneer ook al in die eerste dekades van die 21ste eeu --  het Æn groep Nasa-ruimtevaarders, wetenskaplikes en navorsers hulle reeds begin voorberei vir toekomstige verkenningstogte na die planeet.

 

Æn Deel van die plan is om Æn Mars-landing hier op aarde na te boots. Die beste "landingsplek'' waarmee wetenskaplikes vorendag kon kom, is een van die haaikaalste en koudste plekke ter wΩreld -- Kanada se onbewoonde Devon-eiland, binne die Noordpoolsirkel en sowat 650 km van die magnetiese Noordpool.

 

'n Tyd gelede het die eerste span, onder aanvoering van dr. Pascal Lee, Æn planetΩre wetenskaplike, daar aangekom en met gesimuleerde ontdekkingstogte van Mars begin. Daar is toe beoog om spanne op Æn rotasiegrondslag soontoe te stuur.

 

S≤ lewe ses mense op Æn keer tot agt weke lank in beknopte toestande op die verlate rand van Æn krater wat merkwaardig ooreenstem met die kraters op Mars.

 

Hul tuiste is Æn tweeverdieping-silinder van glasvesel wat nie eens tien meter in deursnee is nie. Sonpanele verskaf die meeste van die energie wat benodig word. Die basis bevat ook Æn klein laboratorium waar rotsmonsters vir moontlike tekens van lewe bestudeer word.

 

Die manne gaan in hul ruimtepakke uit om te verken en rotsmonsters te versamel -- alles baie naby aan soos dit op Mars sal wees.

 

Maar tog nie heeltemal nie. Geen plek op aarde, hoe ongenaakbaar ook al, kan werklik die klimaat ewenaar van ons buurplaneet waar 'n verskriklike minus 275 grade C feitlik die norm in die winter is nie...

 

ò   Klik hier en lees meer oor Mars in die artikel oor die planete in die sonnestelsel.

 

___________________________________________________________

 

Terug na inhoudsblad -- klik hier

___________________________________________________________

 

Ons Wonderlike WΩreld op CD, 2004 - Uit Huisgenoot se Jongspan