Zak│adanie w│asnej stajni »ycie w stajni Banzuke - ranking zawodniczy Yokozuna i Ozeki Dywizja Makuuchi Dywizja Juryo Ni┐sze dywizje Pensje zawodnicze Walki sumo Turnieje Ring

Planowanie walki System playoff Kontuzja Nagrody Najwa┐niejsze techniki Wyj▒tki i zakazane taktyki Ksi▒zki o sumo Sumo w Internecie S│ynni zawodnicy i trenerzy Obecni faworyci Poradnik dla fana

1. jednego z 105 Toshiyori-kabu
2. zgody w│asciciela obecnej stajni
3. conajmniej 2 uczni≤w
4. zgody organizacji sumo

»ycie w stajni

  W por≤wnaniu do standardu ┐ycia w Japonii, stajnia sumo to pozosta│o╢µ systemu feudalnego. W sumo ma│o jest czasu wolnego - codziennie zawodnicy rywalizuj▒ o presti┐ i s│awΩ. Dzie± zaczyna siΩ wcze╢nie rano, gdy zawodnicy ni┐szych rang µwicz▒, gotuj▒ obiad i sprz▒taj▒. Wy┐si rang▒ sumocy wstaj▒ p≤╝niej, µwicz▒ oko│o 4 godzin dziennie. Oyakata lub senior uczy m│odszych walki na ringu.
Gdy nadchodzi czas obiadu, posi│ki odbiera pierw Oyakata, p≤╝niej seniorzy i juniorzy. Mimo i┐ jedzenia jest do╢µ dla wszystkich, jest to doskona│a motywacja do pracy i µwicze±. Po sytym obiedzie nadchodzi czas na drzemkΩ - to dlatego zawodnicy sa tacy opa╢li. Dopiero po kolacji jest trochΩ wolnego. Zapa╢nicy spaceruj▒, chodz▒ do kina lub do baru na drinka. »onaci odwiedzaj▒ swe rodziny mieszkaj▒ce niedaleko stajni.

Banzuke - ranking zawodniczy

  W ka┐dej dywizji sumo, zawodnicy s▒ podzieleni na wsch≤d i zach≤d. Zawodnik wschodu posiada swego odpowiednika po stronie zachodniej, choµ wsch≤d jest postrzegany za nieznacznie silniejszy. Na przyk│ad: w randze Maegashira jest 30 sumok≤w, od #1 na wschodzie, do #15 na zachodzie.

Yokozuna                              \
==========                             |
Ozeki           \                      |
----------       |                     |- Makuuchi lub Maku-no-uchi
Sekiwake         |- Sanyaku            |
Komusubi        /                      |
----------                             |
Maegashira                            /
==========
Juryo (Jumai-me) "ju" = dziesiΩµ, "ryo" dawna moneta 
                  wyp│at▒ by│o 10 ryo
==========
Maku-Shita  (Below Maku)
San-dan-me  (Third Rank)            "san" = trzy
Jo-Ni-dan   (Second from the start) "ni" = dwa
Jo-no-Kuchi (Entering to start)     "kuchi" = usta
==========
    |--------- wszystkie rang powy┐ej maj▒ imiona
	           wypisane na Banzuke	
==========
Ichi-ban Shusse 
Ni-ban Shusse   
----------
Mae-zumo        |-- Pocz▒tkuj▒cy zawodnicy

Yokozuna i Ozeki

  Yokozuna to najwy┐sza ranga sumo.
Kiedy zawodnik ma dodatni bilans w turniejach (8 lub wiecej zwyciΩstw) awansuje do rangi Sekiwake. Kiedy ma 10 lub wiΩcej zwyciΩstw, ma szansΩ na wygranie turnieju i pokona YokozunΩ, organizacja sumo awansuje go do rangi Ozeki. Aby straciµ tytu│ Ozeki, zawodnik musi osi▒gn▒µ dwa Make-koshi w dw≤ch kolejnych turniejach. Do powrotu wystarczy wygraµ 10 spotka± w nastΩpnym turnieju. Je╢li siΩ to nie uda, zawodnik musi ponownie walczyµ o tytu│ Ozeki.
  Gdy Ozeki wygrywa turniej lub zajmuje 2 lub 3 miejsce, mo┐e dostaµ promocjΩ do rangi Yokozuna. Musi wygraµ conajmniej 38 walk w trzech kolejnych turniejach (w sumie 45 walk). Ponadto bierze siΩ pod uwagΩ charakter zawodnika i jego og≤ln▒ postawΩ - nie ka┐dy mo┐e zostaµ wyr≤┐niony.

Dywizja Makuuchi

  Awans do rangi Sekiwake jest prosty, wystarczy wygrywaµ wiΩcej ni┐ siΩ przegrywa. Wygrana to awans, przegrana to spadek. Podobnie, wynik 2-13 oznacza dla zawodnika rangi Komusubi spadek na koniec Makuuchi i niebezpiecze±stwo znalezienia siΩ w Juryo.

Dywizja Juryo

  R≤┐nica pomiΩdzy g≤r▒ Makushita i dolnym Juryo jest ogromna. Dla wiΩkszo╢ci rikishi awans do Juryo zostaje najg│Ωbiej w pamiΩci; dla niekt≤rych nawet bardziej ni┐ zostanie Ozeki. To jak piek│o i niebo.
Podstawow▒ zalet▒ dla zawodnika jest Tsukebite. Yokozuna na przyk│ad ma czterech Tsukebite, sekitori ma dw≤ch lub trzech. Obecnie jest oko│o 26 zawodnik≤w w Juryo i 40 w Makuuchi.

Ni┐sze dywizje

  Bycie sekitori to znaczy mieµ tsukebite, oitcho mage (specjaln▒ fryzurΩ), Kesho-mawashi, kolorowe mawashi do walk, sagari (ozdoby zwisaj▒ce z mawashi), sezonowe kimono. Sekitori siada pierwszy do posi│k≤w i jest obs│ugiwany przez innych. Posiada w│asny pok≤j i bierze udzia│ w dohyo-iri. Je╢li nie masz tych przywilej≤w, jeste╢ tsukebito - zwyk│a fryzura, szare mawashi. Musisz robiµ zakupy i gotowaµ pod okiem Okamisan (┐ona Oyakaty). Jesz ostatni.
Minimalne wymagania dla zawodnika to 170 cm i 75 kg. (ja ju┐ siΩ nadajΩ :))

Pensje zawodnicze

  System wyp│at zosta│ ustanowiony w 1957 roku, ale tylko sekitori rikishi otrzymuj▒ pensje. W styczniu `96 wynosi│y:

	Yokozuna   2 107 000 jen≤w
	Ozeki      1 753 000
	Sekiwake   1 264 000
	Maegashira   977 000
        Juryo        773 000

Zawodnicy ni┐szych rang nie otrzymuj▒ pieniΩdzy. Wyj▒tkiem jest turniej, gdzie gdzie za przyst▒pienie dostaje siΩ:

        Makushita   120 000 yen
        Sandanme     85 000
        Jonidan      75 000
        Jonokuchi    70 000

Za wygranie turnieju:

        Makuuchi        750 000 yen
        Juryo           550 000
        Makushita       250 000
        Sandanme        100 000
        Jonidan         100 000
        Jonokuchi        50 000

A tutaj angielski text o kopertach wrΩczanych zwyciΩzcy walki.

Walki sumo

  Walki odbywaj▒ siΩ od godzin rannych do 18.00 Pozycja zawodnika w banzuke zale┐y od ka┐dej walki. Przez p≤│ dnia, przy prawie pustej widowni, walcz▒ zawodnicy ni┐szych rang. Oko│o 15.00 zapalaj▒ siΩ ╢wiat│a i nastaje oczekiwanie namisubi-no-ichiban.
Rano rozdawany jest plan walk na nastΩpny dzie± turnieju. Wielu zawodnik≤w nie wytrzymuje tej presji i ci▒gle my╢li o nastΩpnej walce. Z regu│y p≤┐niej j▒ przegrywa.

Turnieje

Ka┐dy turniej odbywa siΩ w drug▒ niedzielΩ miesi▒ca. Wyj▒tkiem jest tutaj Nagoya basho - pierwsza niedziela miesi▒ca.

• Stycze± - Hatsu basho
  Miejsce - Ryogoku Kokugikan, Tokio
• Marzec - Haru Basho
  Miejsce - Osaka City Gymnasium, Osaka
• Maj - Natsu Basho
  Miejsce - Ryogoku Kokugikan, Tokio
• Lipiec - Nagoya Basho
  Miejsce - Aichi Prefectural Gymnasiium, Nagoya
• Wrzesie± - Aki Basho
  Miejsce - Ryogoku Kokugikan, Tokio
• Listopad - Kyushu Basho
  Miejsce - Fukuoka International Center, Fukuoka

Ring

  Nawet miejsce walki sumo jest interesuj▒ce. Pod│o┐e to sprasowana glina z Arakida, prefektura Ibaragi. Po ╢rodku zakopane s▒ m.in.: orzeszki torreya, ry┐, s≤l. Kap│an Shinto b│ogos│awi ring i od tego czasu traktowany jest jako "╢wiΩta ziemia". »adna kobieta nie mo┐e wej╢µ na ring.
A oto diagram ASCII:

           _=================g≤ra 570 cm==================_
          /                                                \
         /      [===]           [===]           [===]       \wysoko╢µ 
        /      stopie±         stopie±         stopie±       \34-60 cm
        -----------------------d≤│ 670 cm---------------------

Planowanie walki

  Zawodnik walczy najczΩ╢ciej z zapa╢nikami o podobnej randze i umiejΩtno╢ciach. W pierwszym dniu turnieju spotykaj▒ siΩ rikishi ze wschodu i zachodu (np. W-Ozeki i E-Ozeki). Yokozuna walczy z Komusubi. Je╢li zawodnik z ni┐szej rangi osi▒ga dobry wynik, bΩdzie mia│ coraz silniejszych przeciwnik≤w.
Ka┐dego ranka zawodnik ma w g│owie dwie rzeczy - dzisiejsz▒ i jutrzejsz▒ walkΩ.

System playoff

  Je┐eli dw≤ch lub wiΩcej rikishi ko±czy turniej z takim samym wynikiem, potrzeba dogrywki. Nie wa┐ne ilu rikishi bΩdzie w dogrywce, zwyciΩzca musi pokonaµ wszystkich pozosta│ych.
Je┐eli jest dw≤ch, organizuje siΩ dodatkow▒ walkΩ i jej zwyciΩzca otrzymuje yusho.
Je╢li jest trzech zawodnik≤w, losuj▒ oni papierki, na kt≤rych jest napisane: Higashi (wsch≤d), Nishi (zach≤d) lub ko│o. "Wschodni" i "zachodni" walcz▒ ze sob▒ a zwyciΩzca walczy z tym, kt≤ry wylosowa│ ko│o. Trwa to do momentu, a┐ jeden z rikishi odniesie zwyciΩstwo nad pozosta│ymi.

Kontuzja

  Je┐eli zapa╢nik odniesie kontuzjΩ podczas turnieju, wszystkie jego pozosta│e walki s▒ zapisywane jako pora┐ki. Kiedy nadchodzi data kolejnego turnieju i zawodnik wci▒┐ nie mo┐e walczyµ, ma prawo odst▒piµ od tego turnieju. Mozna opu╢ciµ tylko jeden turnirniej bez poniesienia konsekwencji.

Nagrody

  Gdy zawodnik rangi Maegashira pokona YokozunΩ, otrzymuje nagrodΩ Kin-boshi (z│ota gwiazda)
Ka┐dy zawodnik poni┐ej rangi Ozeki, kt≤ry uzyska kachi-koshi, mo┐e otrzymaµ jedn▒ z trzech nagr≤d. Nagrody mog▒ byµ podzielone pomiΩdzy dw≤ch lub trzech rikishi, albo wog≤le nie przyznane. S▒ to:

• Shukun-sho - nagroda Znakomity WystΩp - kiedy zawodnik ni┐szej rangi pokona YokozunΩ lub gdy wygra turniej.
  
• Kanto-sho - nagroda Waleczny Duch - je╢li rikishi wykazuje siΩ wol▒ walki i wigorem
  
• Gino-sho - nagroda za TechnikΩ - niekonwencjonalne techniki walki

Najwa┐niejsze techniki

  Dwie najczΩ╢ciej stosowane techniki walki to Yorikiri i Oshidashi. Spo╢r≤d 300 walk w dywizji Makuuchi, 94 by│y rozstrzygniΩte przez Yorikiri a 48 przez Oshidashi.
Yorikiri - to wypchniΩcie przeciwnika z ringu; stosuje siΩ chwyt za mawashi i wypycha siΩ dziΩki swojej masie poza ring.
Oshidashi - to te┐ wypchniΩcie poza ring, ale bez trzymania mawashi przeciwnika.

A tutaj opis 48 technik w sumo (wersja angielska).

Wyj▒tki i zakazane taktyki.

  Isamiashi ma miejsce, gdy atakuj▒cy zawodnik przez nieuwagΩ wyjdzie poza ring.
Koshikudake to nag│a utrara balansu przez zawodnika.
W sumo, automatyczn▒ przegran▒ jest:

• atak zamkniΩt▒ piΩ╢ci▒
  
• chwyt za w│osy
  
• atak na oczy
  
• uderzenie z dw≤ch stron naraz w uszy
  
• chwytanie pionowej czΩ╢ci mawashi :)
  
• chwytanie za gard│o
  
• kopanie w pier╢ lub brzuch
  
• gdy rozwi▒┐e sie mawashi danego zawodnika :)

Ksi▒┐ki o sumo

Cuyler, P. L.
Sumo: from rite to sport / by P. L. Cuyler.
New York : Weatherhill, 1979.
1st ed.
207 p. : ill. ; 24 cm.
Includes index.

Gutman, Bill.
Sumo wrestling / Bill Gutman.
Minneapolis : Capstone Press, c1995.
48 p. : col. ill. ; 23 cm.
Describes the ancient Japanese art and sport of sumo including the rules, preparation, techniques, and importance to the wrestler. Includes a glossary of terms.
ISBN: 156065273X

Sargeant, J. A., 1903-
Sumo: the sport and the tradition.
Rutland, Vt., C. E. Tuttle Co. [1959]
96 p. illus. 24 cm.

Kenrick, Douglas M.
The book of sumo; sport, spectacle, and ritual [by] Doug Kenrick.
New York, Walker/Weatherhill [i.e. J. Weatherhill; distributed by Walker, 1969]
[1st ed.]
xii, 171 p. illus. 24 cm.

Takamiyama, Daigoro, 1944-
Takamiyama; the world of Sumo, with John Wheeler; photographs by D. Turner Givens.
[Tokyo, New York] Kodansha International [1973]
171 p. illus. 27 cm.
ISBN: 0870111957

Buckingham, Dorothea N.
The essential guide to sumo / Dorothea N. Buckingham.
Honolulu, Hawaii : Bress Press, c1994.
vii, 263 p. : ill. ; 23 cm.
Includes cross-referenced and defined Japanese and English terms.

Benjamin, David.
The joy of sumo : a fan's guide / David Benjamin ; illustrations by Greg Holfeld.
Rutland, Vt. : C.E. Tuttle Co., 1991.

Newton, Clyde & Toff, Gerald J.
Dynamic sumo / text by Clyde Newton ; photography by Gerald J. Toff.
Tokyo ; New York : Kodansha International, 1994.

Sandoz, Philip.
Sumo showdown : the Hawaiian challenge / Philip Sandoz.
Rutland, Vt. : C.E. Tuttle, 1992.

Kakuma, Tsutomu. translated by Deborah Iwabuchi
Sumo Watching (edited by S.W.A.)
Tokyo; Yohan Publications Inc., 1993

Sumo w internecie

Sumoweb!

Bandey`s site

Shiroikuma`s Page

Nihon Sumo Kyokai

McCarth sumo Page

Dan's Daily Sumo Results

Dean Roberts' Sumo Page

Grand Sumo Official Home Page

Jam Jam Sumo

Jerry Yang's Sumo Information Page

Lynn Matsuoka's Sumo Paintings and Drawings on the Web

Noriko Oshima's Sumo Page!

STARSports - Sumo Information Station

SUMO

Sugimoto's Personal Sumo Page

Sumo information

Sumo Baho

Sumo Images and Information

Sumo Information

Sumo Ukiyo-e Web Gallery

Sumo World Home Page

Sumo

TOTORO'S SUMO SITE!

S│ynni zawodnicy i trenerzy

  Jednym z wielkich zawodnik≤w sumo by│ Yokozuna Chiyonofuji (pseudonim "Wilk"). By│ pierwszym, kt≤ry wygra│ 1000 walk i 31 turniej≤w.
Taiho (teraz Taiho Oyakata) by│ i jest niesamowicie popularny w Japonii. Do niego nale┐y rekord wygranej serii walk. Jego c≤rka jest ┐on▒ Takatoriki.
Futagoyama Oyakata jest jednym z najpotΩ┐niejszych ludzi w sumo. W jego stajni jest 10 z 70 profesjonalnych zawodnik≤w. Futagoyama jest ojcem Takanohany i Wakanohany (obaj Yokozuna).

Obecni faworyci

  Obecnie jest trzech Yokozuna. Akebono to zawodnik urodzony na Hawajach Jego ulubiony styl walki to oshi-zumo - kiedy wypycha przeciwnika, nic nie mo┐e go zatrzymaµ.
  Pozosta│ymi Yokozuna s▒ bracia Takanohana i Wakanohana. NaprawdΩ nazywaj▒ siΩ Koji i Masaru Hanada. A┐ do czasu awansu na Ozeki, walczyli pod imionami Takahanada i Wakahanada. Oboje s▒ m│odzi i bardzo dobrze walcz▒. Kyushu basho w 1995 roku przesz│o do historii jako pierwszy playoff pomiΩdzy braµmi. Wygra│ Wakanohana.
   Popularnymi zawodnikami s▒ te┐ sympatyczny Ozeki Musashimaru - r≤wnie┐ pochodzi z Hawaj≤w; Takanonami to wysoki Ozeki, z twarz▒ u╢miechniΩtego Buddy.
  Rikishi z imionami zaczynaj▒cymi siΩ od Koto (Kotonishiki, Kotonowaka, Kotobeppu i Kotoinazuma) reprezentuj▒ stajniΩ Sadogatake.
  Daishi traci w│osy. Je╢li z powodu │ysiny zawodnik nie mo┐e zrobiµ specjalnej fryzury, musi opu╢ciµ sumo.
  Najl┐ejszymi w sumo s▒ Mainoumi, Terao, Kyokudozan i Tomonohana. Bycie mniejszym nie zawsze oznacza mniejsze szanse o czym przekona│ siΩ nieraz wielki Konishiki
  Mitoizumi zawsze sypie wielkie ilo╢ci soli na ring. Jest showmanem, podobnie jak Asanowaka, kt≤ry prawie ta±czy przed walk▒. Obaj ubieraj▒ kolorowe mawashi i wykazuj▒ siΩ wielk▒ wol▒ walki.
  Kaio znany jest ze swej wielkiej si│y - potrafi zgnie╢µ jab│ko w prawej rΩce. Tosanoumi bywa okre╢lany jako pogromca Yokozuny - podczas Kyushu basho (95) w ci▒gu trzech dni pokona│ obydwu Yokozuna!

Poradnik dla fana

  Dwa s│≤wka - hidari i migi oznaczaj▒ lewo i prawo. WiΩc je┐eli us│yszysz, ┐e Takanohana wygra│ przez hidari-yotsu, bΩdzie to znaczy│o chwyt lew▒ rΩk▒ za pas.
Na ko±cu ka┐dej walki us│yszysz sΩdziego og│aszaj▒cego technikΩ zwyciΩstwa, imiΩ wygranego i s│owa "no kachi". Ws│uchaj siΩ i zawsze bΩdziesz wiedzia│(a), kto wygra│ walkΩ.
  PamiΩtaj, ┐e co trzecia wygrana nastΩpuje po Yorikiri. Je╢li zawodnik puszcza pas przeciwnika i wypycha go rΩkami za ring, jest to Oshidashi. Chwyt jedn▒ rΩk▒ i przerzut przez biodro to Uwatenage.
╞wicz swoj▒ wymowΩ. "Rikishi" to dwie sylaby, a "-nishiki" w Kotonishiki nie wiΩcej ni┐ dwie.
Je╢li powiesz "Kotonishiki to jest rikishi" i naliczysz wiΩcej ni┐ 10 sylab, pomy╢l jak skr≤ciµ to do 7.