Wbrew powszechnemu przekonaniu, whisky s│odowej nie powinno siΩ piµ z walcowatych szklaneczek z grubego szk│a kryszta│owego, lecz z kieliszk≤w w kszta│cie tulipana, bardziej przypominaj╣cych kieliszki do koniaku - trochΩ mniej pΩkate i bardziej smuk│e, z rozchylonymi brzegami (patrz Jak pije siΩ whisky). Sk╣d wiΩc wziΩ│y siΩ "typowe" szklaneczki do whisky? Ano st╣d, ┐e jeszcze ca│kiem niedawno pito przede wszystkim whisky typu blended - w jej przypadku kszta│t szerokich, walcowatych szklaneczek pomaga│ unikn╣µ zbytniego kontaktu naszych nozdrzy z okropnym zapachem zawarto£ci. Whisky blended (np. Johnnie Walker, Ballantine's) to mieszanki szlachetnych whisky s│odowych z raczej pod│ymi whisky zbo┐owymi, z przewag╣ tych drugich. Je┐eli jednak interesuje nas przede wszystkim whisky s│odowa - warto£µ bukietu zbieranego przez "tulipanowate" szklaneczki jest nie do przecenienia.

Whisky jest bezbarwna - dopiero le┐akowanie w beczkach po sherry lub dodatek karmelu powoduje, ┐e nasz ulubiony trunek zyskuje tΩ szlachetn╣ z│ocist╣ barwΩ. Jej odcie± i nasycenie zale┐╣ od regionu produkcji (whisky z Lowlands s╣ zwykle ja£niejsze), jak r≤wnie┐ od zastosowanej metody le┐akowania i rodzaju beczek wykorzystanych w tym celu.

W dawnych czasach oceniano zawarto£µ alkoholu w whisky przez mieszanie whisky z prochem strzelniczym i pr≤bΩ podpalenia. Whisky o wystarczaj╣cej zawarto£ci alkoholu powodowa│a zap│on.

Na ca│ym £wiecie co sekundΩ sprzedaje siΩ dwadzie£cia sze£µ butelek whisky. W roku 1998, warto£µ sprzeda┐y whisky poza granicami Wielkiej Brytanii wynosi│a 64 funty na sekundΩ.

Francuzi (tradycyjnie nie darz╣cy Brytyjczyk≤w sympati╣) pij╣ wiΩcej whisky ni┐ koniaku. We Francji w ci╣gu jednego miesi╣ca sprzedaje siΩ wiΩcej whisky ni┐ koniaku w ci╣gu ca│ego roku.

Najdro┐sza butelka alkoholu kiedykolwiek sprzedana na aukcji kosztowa│a nabywcΩ 13.200 funt≤w szterling≤w. By│a to butelka 60 letniej The Macallan, zlicytowana w roku 1996. Z kolei butelka The Macallan 50YO, destylowanej w roku 1928, zosta│a zlicytowana przez dom aukcyjny Christie's w Londynie w maju 1999. Osi╣gnΩ│a niemal r≤wnie zawrotn╣ cenΩ 9.350 funt≤w.

Ponad milion turyst≤w rocznie odwiedza szkockie destylarnie - te, kt≤re s╣ otwarte dla zwiedzaj╣cych znajdziesz w dziale Destylarnie.

Najstarsz╣ legalnie dzia│aj╣c╣ destylarni╣ jest Glenturret w Highlands. Oficjalnie produkcja whisky zaczΩ│a siΩ tam w roku 1775, chocia┐ s╣ ƒr≤d│a wskazuj╣ce na nielegaln╣ produkcjΩ ju┐ w roku 1717.

Geograficznie - najwy┐ej nad poziomem morza po│o┐on╣ destylarni╣ jest Dalwhinnie (327 m.n.p.m.), w samym sercu Highlands; najdalej na p≤│noc wysuniΩta destylarnia to Highland Park na Orkadach; najdalej na zach≤d znajduje siΩ Bruichladdich na wyspie Islay.

Ze wzglΩdu na fakt i┐ whisky niejednokrotnie produkowana lub kupa┐owana jest w niewielkich ilo£ciach - na potrzeby klubu lub lokalu - niemo┐liwe jest dok│adne zliczenie wszystkich istniej╣cych jej gatunk≤w. Wiadomo na pewno, ┐e jest ich ponad 2000.

Wiele wskazuje na to, ┐e whisky nie jest wynalazkiem szkockim. Najprawdopodobniej przyby│a do Szkocji wraz z Celtami z Irlandii. Jedno jest pewne - to w│a£nie Szkoci doprowadzili produkcjΩ whisky do perfekcji.

Podczas wieloletniego le┐akowania destylatu w beczkach dΩbowych, oko│o 2% whisky znajduj╣cej siΩ w beczkach ulatnia siΩ. Szkoci nazywaj╣ ten ubytek "dzia│k╣ anio│≤w".

Wspomniana wy┐ej "dzia│ka anio│≤w" w przypadku The Macallan 50YO Millennium to a┐ 52% zawarto£ci beczek. Je┐eli wzi╣µ pod uwagΩ, ┐e £ci£le limitowana seria The Macallan 50YO Millennium powsta│a poprzez zmieszanie zawarto£ci trzech beczek, z kt≤rych ka┐da mia│a pojemno£µ 500 litr≤w (taka beczka nazywa siΩ 'butt'), w ci╣gu 50 lat le┐akowania wyparowa│o 780 litr≤w destylatu o mocy nieco ponad 50%!

Tradycyjnie do le┐akowania whisky stosowano beczki ju┐ wcze£niej u┐ywane - po sherry lub bourbonie. Coraz czΩ£ciej odchodzi siΩ jednak od tej tradycji. Chlubnym wyj╣tkiem jest tutaj wytw≤rnia The Macallan, kt≤ra zleca w Hiszpanii produkcjΩ sherry tylko po to, by po kilku latach opr≤┐niµ beczki, przetransportowaµ je do Szkocji i zape│niµ whisky. Smaku whisky The Macallan nie da siΩ pomyliµ z niczym innym. The Macallan jest jedyn╣ wytw≤rni╣ whisky, kt≤rej ca│y destylat le┐akuje tylko i wy│╣cznie w beczkach po sherry. W przypadku innych destylarni, trunek oznaczony jako 'sherried' to w istocie mieszanka zawarto£ci r≤┐nych beczek, w tym beczek po sherry. Czasami te┐ destylat poddaje siΩ kr≤tkiemu le┐akowaniu w beczkach po sherry w ko±cowym etapie dojrzewania.

Pomys│ mieszania r≤┐nych gatunk≤w whisky (g│≤wnie whisky s│odowej ze zbo┐ow╣ w celu obni┐enia koszt≤w produkcji) znany i stosowany by│ du┐o wcze£niej, ale dopiero w roku 1853 whisky typu blended pojawi│a siΩ na rynku za spraw╣ ojca i syna Usher. By│ to pocz╣tek podboju £wiata przez uisge beatha.

Podawany na etykiecie wiek whisky - w przypadku wszelkiego rodzaju mieszanek, a wiΩc blended, de luxe czy vatted - odnosi siΩ do najm│odszego sk│adnika danej mieszanki. Tak wiΩc w butelce 15 letniej Dimple znajduj╣ siΩ destylaty co najmniej 15 letnie.

Whisky - w przeciwie±stwie do wina - dojrzewa tylko w beczkach. Po przelaniu wody ┐ycia do butelek proces dojrzewania ustaje. Tak wiΩc, butelka 16 letniej Lagavulin zawiera whisky szesnastoletni╣ nawet po dziesiΩciu latach od zakupu. St╣d te┐, na wiΩkszo£ci butelek whisky widnieje wiek a nie rocznik.