Amiga MA Magazine 1997 #3/amigamamagazinepolishissue03-1/ma_1995/09/ami916.txt

Text File | 1997-04-07 | 16KB | 297 lines

IMAGEFX w DTP

<lead>Drukowanie jest prostâ operacjâ tylko pozornie. Mimo ûe
wîaôciwie kaûdy dobry program graficzny potrafi tworzyê trwaîe
kopie naszej pracy na róûnego rodzaju drukarkach, naôwietlarkach,
plotterach itp., to tak naprawdë osiâgniëcie zadowalajâcych
rezultatów wymaga czasami wiele zachodu i wytrwaîoôci.

<a>Tadeusz Talar

<txt>Od zarania "komputerowych dziejów" drukarka stanowiîa
nieodîâczny fragment zestawu komputerowego. Co wiëcej, na
poczâtku byîa jedynym sposobem komunikacji komputera z
uûytkownikiem, monitor pojawiî sië znacznie póúniej. Dziô jakoôê
otrzymywanych wydruków, mnogoôê róûnych typów drukarek oraz
urzâdzeï pochodnych, takich jak naôwietlarki czy plottery,
pozwala, wîaôciwie kaûdemu, bawiê sië w drukarza na poziomie
osiâganym jeszcze niedawno jedynie przez superprofesjonalistów.

Tak naprawdë jednak o estetycznym wyglâdzie wydrukowanego przez
nas np. piëknego zaproszenia decyduje uûyte oprogramowanie.
Wspólnâ nazwâ programów, sîuûâcych do tworzenia róûnych
publikacji, jest oczywiôcie dobrze znany chyba kaûdemu
uûytkownikowi komputera skrót DTP (ang. Desktop Publishing) i
choê wiëkszoôê Czytelników kojarzy go z takimi programami, jak
PageStream, ProPage, ArtExpression czy ProDraw, to nie naleûy
zapominaê, ûe waûnym ich uzupeînieniem sâ aplikacje image
processing. O ile bowiem wymienione przeze mnie wczeôniej
programy radzâ sobie wspaniale z wszelkiego typu prostymi,
krzywymi, opisanymi w sposób wektorowy figurami, skalowalnymi
czcionkami, akapitami tekstu itp., o tyle sâ caîkowicie bezradne,
jeôli chodzi o operowanie bitmapami, czyli po prostu obrazkami,
skîadajâcymi sië z pikseli. By wiëc wîaôciwie przygotowaê rysunek
bitmapowy do umieszczenia go w tworzonej programem DTP
publikacji, naleûy siëgnâê po program image processing, ja
szczególnie polecam ImageFX.

Poniewaû moûliwoôci zastosowania tego programu jest wiele, skupië
sië w tym artykule na tych najbardziej istotnych z punktu
widzenia "typowego" posiadacza Amigi z drukarkâ lub bez,
drukujâcego najczëôciej w kolorach czarno-biaîych, ewentualnie
majâcego dostëp do jakiejô lepszej drukarki laserowej czy do
print shopu (przepraszam, ale nie znam polskiego odpowiednika
tego sîowa) z naôwietlarkâ. Na poczâtek jednak

<sr>Kilka dobrych rad

<txt>Po pierwsze uwaga na rozmiar obrazka, przeznaczonego do
druku. To co wydaje sië byê wielkie, bo zajmuje caîy ekran
"PAL:hi-res interlace", tzn. 640 na 512 punktów, w wypadku druku
na drukarce z rozdzielczoôciâ 300 DPI (ang. dots per inch --
punkty na cal) zajmie, jak îatwo wyliczyê, prostokâcik o
rozmiarze 5,42 na 4,33 cm, a wiëc bëdzie zupeînie maîe.

Po drugie przy skanowaniu obrazków zwróêmy uwagë na
rozdzielczoôê. W wypadku przeznaczenia tak pozyskanego obrazka do
drukowania na klasycznej drukarce, powinna ona wynosiê nieco
wiëcej DPI niû rozdzielczoôê drukarki, natomiast gdy urzâdzeniem
wyjôciowym bëdzie drukarka z wbudowanym interpreterem jëzyka
opisu strony -- PostScriptem, rozdzielczoôê skanowanego obrazka
DPI powinna byê dwa razy wiëksza niû rozdzielczoôê LPI (ang.
lines per inch -- linii na cal), okreôlajâca gëstoôê rastra
drukarki (dociekliwych, chcâcych sië dowiedzieê, co to jest
"gëstoôê rastra", ang. halftone screen, odsyîam do literatury
traktujâcej o DTP i przepraszam, ale îamy tego artykuîu nie
pozwalajâ na szersze objaônienia, warto jednak zapamiëtaê
wspomnianâ zaleûnoôê DPI od LPI). Stosowanie sië do wskazanych
przeze mnie uwag pozwoli zachowaê optymalnâ relacjë pomiëdzy
jakoôciâ wydruku obrazka a jego rozmiarem na dysku. Zbyt duûa
rozdzielczoôê zwiëksza tylko rozmiar pliku i spowalnia operacjë
drukowania, nie ma natomiast istotnego wpîywu na wyglâd finalnego
wydruku. Na przykîad nie ma sensu skanowaê obrazka w trybie 600
dpi, gdy zamierzamy go drukowaê na drukarce 9-igîowej w trybie
144 dpi.

Wynikiem zbyt maîej rozdzielczoôci jest kiepski wyglâd wydruku. W
skrajnym wypadku mogâ byê na nim wyraúnie widoczne punkty i
"schodki" (ang. jaggies).

Po trzecie jeûeli do rysunku ma byê wîâczony jakiô tekst, to
naleûy unikaê stosowania do tego celu wbudowanych w program,
image processing czy malarski, opcji tworzenia napisów.
Niektóre litery mogâ bowiem kiepsko wyglâdaê. Wynika to z tego,
ûe tekst, nawet wprowadzany przy zastosowaniu czcionek
skalowalnych, np. typu Compugraphics, po umieszczeniu w rysunku
staje sië jego integralnâ czëôciâ, tzn. napis stanowiâ
odpowiednio rozmieszczone piksele w danym kolorze, o
rozdzielczoôci takiej, jakâ ma caîa bitmapa-obrazek. Inaczej
mówiâc, tekst z "wektorowego" staje sië "bitmapowym", co przy
niskich rozdzielczoôciach obrazka (mniejszych niû 300 dpi)
objawia sië wyraúnymi znieksztaîceniami liter. Dodatkowo, jeûeli
stosowaliômy anti-aliasing, krawëdzie liter mogâ mieê na wydruku
inny odcieï niû caîa litera. Dlatego teû lepszym wyjôciem jest
wczytanie "obrobionego" obrazka bitmapowego do programu DTP, np.
PageStreama i doîâczenie niezbëdnego tekstu w tym programie, a
dopiero wtedy wydrukowanie caîoôci z programu DTP. W roli
aplikacji, doîâczajâcych wektorowy tekst do rysunku bitmapowego,
caîkiem dobrze spisujâ sië takûe nowe procesory tekstu dla Amigi,
czyli FinalWriter 3 i WordWorth 3.1.

Przykîadem praktycznego zastosowania ImageFX-a do celów DTP niech
bëdzie rys. 1. Przedstawia on (jeûeli zostaî przedrukowany w
formacie 1:1) utworzonâ przy uûyciu tego programu obwolutë kasety
magnetofonowej, wymiary 10 na 10 cm, rozdzielczoôê 200 dpi,
rozmiar pliku IFF24bit -- 1,730,489 bajtów. Na rysunku teksty
byîy wprowadzone przy uûyciu opcji tworzenia napisów ImageFX-a,
stâd ich kiepski wyglâd.

Przejdúmy jednak do bardziej systematycznego opisu "prodrukarskich"
moûliwoôci programu. Na pierwszy rzut

<sr>Úródîa obrazków

<txt>W ImageFX obrazki moûemy uzyskaê na trzy sposoby.

Pierwszym sâ dane wczytane z róûnych formatów plików graficznych.
Z "drukarskiego" punktu widzenia waûne jest, by miaîy odpowiedni
rozmiar. Naleûy unikaê opcji sztucznego powiëkszania przy uûyciu
opcji SCALE z panelu TOOLBOX, gdyû prowadzi to jedynie do zmiany
rozmiarów obrazka, rozdzielczoôê zaô spada. Efektem moûe byê
widoczna wyraúnie na wydruku punktowa struktura obrazka.

Drugim sposobem utworzenia ilustracji jest po prostu narysowanie
jej przy uûyciu oferowanych przez ImageFX odpowiednich "narzëdzi"
malarskich. W tym wypadku odpowiedni rozmiar i rozdzielczoôê
deklarujemy podczas tworzenia bufora obrazka opcjâ CREATE BUFFER,
dostëpnâ po klikniëciu na gadûecie BUFFER w panelu TOOLBOX. Przy
deklarowaniu parametrów bufora, po którym chcemy "malowaê",
naleûy sië zastanowiê, na jakiej drukarce mamy wydrukowaê nasz
rysunek? Jeûeli bëdzie on przeznaczony do wydruku na drukarce
dysponujâcej tylko jednym kolorem barwnika, warto rozwaûyê
przeîâczenie gadûetu, okreôlajâcego "gîëbokoôê" kolorów bufora, z
Color (24-bitowy bufor, 16 mln kolorów) na Gray (8-bitowy bufor,
256 odcieni szaroôci). Spowoduje to znaczne zmniejszenie obszaru,
zajmowanego w pamiëci RAM przez bufor (o ok. 2/3).

Trzecim sposobem, najwygodniejszym i dajâcym obrazki najwyûszej
jakoôci, jest skanowanie. W ImageFX jest ono o tyle îatwiejsze,
ûe z poziomu programu (w przeciwieïstwie do gîównego konkurenta
-- ADPro) moûna bezpoôrednio sterowaê pracâ skanera i pozyskiwaê
dane. Wîaôciwie to w grë wchodzâ tylko dwa typy skanerów, tzn.
rodzina Epson (zwîaszcza model 800c) i Sharp JX-100. Niestety, z
naszego, polskiego, punktu widzenia moûliwoôê ta ma maîe
zastosowanie, gîównie ze wzglëdu na wysokâ cenë tych urzâdzeï.
Dlatego teû nie bëdë traciî cennego miejsca na coô, co dla
przeciëtnego posiadacza Amigi w Polsce, bëdzie dostëpne dopiero
za jakiô czas.

Wielu Czytelników na pewno ma dostëp do jakiegoô maîego skanerka
rëcznego, najczëôciej czarno-biaîego, dlatego informujë o
istnieniu bardzo uûytecznej opcji, jakâ oferuje ImageFX. Otóû
proste skanery rëczne, a wîaôciwie ich oprogramowanie, z reguîy
potrafiâ przetworzyê skanowany obrazek na dwukolorowâ bitmapë
(zazwyczaj o rozdzielczoôci maksymalnie do 400 dpi), skîadajâcâ
sië najczëôciej z czarnych i biaîych pikseli. Wszystko jest w
porzâdku, jeûeli skanujemy rysunki, zawierajâce róûniâce sië
wyraúnie pod wzglëdem barwy elementy, np. wszelkie ciemne linie,
koîa i inne figury albo litery na jasnym tle lub odwrotnie.
Problem pojawia sië wtedy, gdy uûywajâc takiego prostego skanera
zechcemy zeskanowaê np. zdjëcie, zawierajâce wiele odcieni
róûnych kolorów, które oprogramowanie skanera (w zaleûnoôci od
ustawienia) zamieni na odpowiednio "gëôciej" lub "rzadziej"
rozmieszczone piksele, symulujâce w ten sposób dany odcieï. Taki
"skan" po zapisaniu go na dysk najczëôciej juû zupeînie nie
przypomina oryginaîu. Co zrobiê, by przywróciê w miarë zbliûony,
"fotograficzny", wyglâd obrazka?

Po pierwsze, jeûeli posiadany skaner (i jego oprogramowanie) na
to pozwala, moûna skorzystaê ze specyficznej opcji zamiany
poszczególnych "zbitek" pikseli zeskanowanego obrazka na
odpowiedni odcieï szaroôci. Niestety, wiëkszoôê programów do
obsîugi skanerów w tym wypadku znacznie obniûa rozdzielczoôê
obrazka, a co za tym idzie, jego jakoôê. Dlatego proponujë
wyjôcie drugie. Naleûy wczytaê zeskanowany obrazek do ImageFX-a,
a nastëpnie w panelu TOOLBOX kliknâê na gadûecie COLOR. Z listy
opcji wybraê B&W TO GRAY, a nastëpnie po ustaleniu za pomocâ
suwaczka czuîoôci dziaîania tej opcji (im wyûsza liczba, tym
wiëcej powstanie odcieni szaroôci) program przetworzy obrazek,
zamieniajâc "zbitki" punktów na odpowiadajâce im odcienie, ale
UWAGA! BEZ ZMIANY rozdzielczoôci obrazka. To duûa zaleta
ImageFX-a. By lepiej zrozumieê dziaîanie tej opcji, wystarczy
spojrzeê na rys. 2., na którym moûna sprawdziê, co ImageFX zrobiî
z poszczególnymi kombinacjami uîoûenia punktów (lewa strona
rysunku). Odpowiadajâce im powstaîe odcienie znajdujâ sië po
prawej stronie.

Po tej maîej wycieczce do ôwiata skanerów moûe warto zaznaczyê
jeszcze, ûe oprócz nich jako urzâdzenia wejôciowe w programie
ImageFX moûna stosowaê bezpoôrednio digitalizery obrazu
(framegrabbery), tzn. VLAB, GVP Impact Vision i FrameGrabber256,
ale poniewaû sâ to urzâdzenia równie egzotyczne, jak wspomniane
wczeôniej modele skanerów, pominë opis sposobu wykorzystania ich
przez ImageFX i przejdë do kolejnych zastosowaï tego programu w
DTP.

<sr>Przygotowanie (obróbka)

<txt>Wîaôciwie to w tej czëôci artykuîu naleûaîoby napisaê o
wszystkich moûliwoôciach manipulowania obrazkiem, udostëpnianych
przez ImageFX. Bo tak naprawdë to programy image processing,
jak juû wielokrotnie wspominaîem, sîuûâ zasadniczo do
przetwarzania istniejâcych juû obrazków, a nie do tworzenia
nowych. To ûe ImageFX dodaje jeszcze moûliwoôê korzystania z
klasycznych "narzëdzi malarskich", podnosi z pewnoôciâ jego walor
uûytkowy, ale jest tylko dodatkiem do gîównych funkcji programu.

Wspomniaîem równieû wczeôniej, ûe artykuî ten adresujë przede
wszystkim do osób posiadajâcych najbardziej rozpowszechnione w
naszym kraju, drukarki czarno-biaîe. Dlatego wôród opcji,
majâcych zastosowanie w procesie przygotowania obrazka do druku,
nie sposób pominâê przynajmniej trzech.

Pierwszâ z nich jest dostëpna po klikniëciu na gadûecie COLOR
opcja COLOR TO GRAY. Gdy nie mamy drukarki kolorowej lub nie
planujemy takiego wykorzystania obrazka, warto zaoszczëdziê nieco
pamiëci i przetworzyê wczytany kolorowy obrazek na taki, który ma
tylko odcienie szaroôci. Obrazek typu GRAY zajmuje w pamiëci
komputera tylko 1/3 tego, ile wymaga wersja RGB tego samego
obrazka. Dodatkowâ zaletâ jest fakt otrzymywania lepszych
wydruków monochromatycznych prac, zawierajâcych obrazki GRAY
zamiast peînokolorowych RGB. Na rys. 3. moûecie zobaczyê
przykîady dla obydwu moûliwych typów konwersji, tzn. GRAY i
LUMA. Jak widaê, nie ma istotnej róûnicy pomiëdzy nimi. Na
marginesie pracy w trybie GRAY, muszë Was uprzedziê o istnieniu
ewidentnego bîëdu w programie ImageFX 2.0. Otóû w momencie, gdy
po konwersji bëdziecie chcieli wygenerowaê opcjâ RENDER obrazek w
trybie 256 kolorów, spotka Was niemiîa niespodzianka ze strony
ImageFX 2.0, w postaci zawieszenia dziaîania programu. Co
ciekawe, ta sama operacja w starej wersji 1.5 dziaîa bez zarzutu.
Jedynym sposobem unikniëcia nieprzyjemnoôci jest uûycie przed
generowaniem obrazka opcji GRAY TO COLOR, dostëpnej po klikniëciu
na gadûecie COLOR.

Drugâ waûnâ funkcjâ, którâ nie sposób pominâê przy omawianiu
przygotowania obrazków do druku, jest korekcja Gamma. Korekcja ta
jest nieocenionym wrëcz narzëdziem w chwili, gdy regulacja
jasnoôci i kontrastu caîkowicie zawodzi lub powoduje pogorszenie
wyglâdu obrazka. Rzecz w tym, ûe zmiana kontrastu czy jasnoôci
ingeruje równomiernie we wszystkie odcienie. Mleczne lub ciemne
obrazki, o sîabym kontraôcie, po przeprowadzeniu takich korekt
pozostanâ niezbyt czytelne i "pîaskie". Jeûeli jednak spróbujemy
wczytaê odpowiedni obrazek, kliknâê w panelu Toolbox na gadûecie
Balance i nastëpnie popróbowaê róûnych ustawieï "suwaka" obok
napisu Ga (Gamma), juû po kilku próbach stwierdzimy, ûe moûna w
ten sposób dodaê nieco gîëbi obrazkowi, przez co zyska on lepszy
wyglâd niû jego ciemny czy mleczny poprzednik. Dzieje sië tak
dlatego, ûe korekcja Gamma, ogólnie mówiâc, najbardziej ingeruje
w tony (odcienie) poôrednie obrazka, natomiast mniej oddziaîuje
na kraïcowe (bardzo jasne lub bardzo ciemne). Przykîad skrajnych
ustawieï "suwaka" korekcji Gamma moûecie zobaczyê na rys. 4.

Trzeciâ bardzo uûytecznâ funkcjâ ImageFX-a jest zastosowanie
opcji POSTERIZE. Czësto zdarza sië bowiem, ûe obrazek jest zbyt
skomplikowany, tzn. zawiera zbyt duûo odcieni szaroôci (lub
kolorów w wypadku obrazków RGB). Po wczytaniu obrazka kliknijmy
wiëc na COLOR w TOOLBOX i wybierzmy POSTERIZE. Teraz wystarczy
ustawiê suwak na odpowiedniej wartoôci, okreôlajâcej liczbë
odcieni w obrazku wyjôciowym, kliknâê na Okey, a program
zredukuje liczbë odcieni obrazka do zaplanowanej przez nas.
Szkoda, ûe autorzy programu okreôlili górnâ granicë na 16
odcieni, gdyû w niektórych wypadkach jest to za maîo i powoduje
znaczny spadek jakoôci obrazka. Ale generalnie nie jest tak úle,
o czym moûe przekona Was rys. 5., na którym przedstawiam
ilustracjë przed i po przeksztaîceniu opcjâ POSTERIZE. Zwróêcie
uwagë, jak zmienia sië prostokât, wypeîniony przejôciem (gradient
fill) od koloru czarnego do biaîego.

<sr>Drukowanie

<txt>Gdy juû, wymëczony przez nas niemiîosiernie, obrazek ma
poûâdany przez nas wyglâd, moûemy przystâpiê do drukowania lub
zapisaê go na dysk i nastëpnie drukowaê za pomocâ innych
programów. ImageFX ma dwie moûliwoôci dokonania wydruku.
Pierwszâ jest wydruk z wykorzystaniem moduîu PostSscript. W ten
sposób moûemy wydrukowaê nasz rysunek na dowolnym urzâdzeniu
postscriptowym (drukarka, naôwietlarka itp.) lub wydruk umieôciê
w pliku. Drugâ moûliwoôciâ jest wydruk na drukarce okreôlonej w
preferencjach systemowych. I tu maîa uwaga. ImageFX potrafi
wycisnâê z drivera systemowego dosîownie wszystko, pozwalajâc
wydrukowaê obrazek z jakoôciâ 24-bitowâ, mimo ûe systemowe
drivery majâ limit 12 bitów (4096 kolorów). Warto zwróciê uwagë
na to, ûe jeûeli nie dysponujemy drukarkâ postscriptowâ, a mimo
tego chcielibyômy mieê moûliwoôê druku z wykorzystaniem tzw.
rastra, to moûemy w tym celu skorzystaê z opcji HALFTONE,
dostëpnej po klikniëciu na gadûecie COLOR w panelu TOOLBOX.
Program potrafi przetworzyê nasz obrazek na jego wersje
"zrastrowane" tak, jak to moûna zobaczyê na rys. 6. Niestety, w
tym miejscu znowu moûna zauwaûyê niedociâgniëcie w programie.
Otóû gëstoôê rastra jest ustalona "na sztywno" i nie moûna jej
zmieniaê.

Koïczâc ten odcinek bliskich spotkaï z ImageFX-em, ûyczë Wam
sporo cierpliwoôci w pracy z plikami dla DTP (gdyû ich rozmiar
jest z reguîy znacznie wiëkszy niû plików uûywanych w
zastosowaniach np. wideo) i jak najmniej zmarnowanych tasiemek,
tonerów i pojemników z atramentem.