Amiga MA Magazine 1997 #3/amigamamagazinepolishissue03-1/ma_1995/10/ami050a.txt

Text File | 1997-04-07 | 16KB | 302 lines

<r>
A na koniec juû tradycyjnie poradnik na poczâtkujâcych.

P: Jakâ wybraê narodowoôê?

O: Zaleûy to gîównie od tego, jakâ taktykë chcesz przyjâê podczas
gry. Jeôli nastawiasz sië gîównie na zdobywanie terenów Indian
siîâ, zostaï Hiszpanem, jeôli chcesz handlowaê, wybierz
Holendrów, wiëkszy napîyw kolonistów z Europy bëdziesz miaî jako
Anglik, w wypadku zaô Francuzów Twoje stosunki z Indianami bëdâ
sië ukîadaîy pomyôlniej.

P: Gdzie zaîoûyê pierwszâ kolonië (w wypadku rzeczywistego
ôwiata)?

O: Wiëkszoôê Twoich konkurentów swoje pierwsze siedziby zakîada w
Ameryce Poîudniowej. Jeôli chcesz zatem mieê na poczâtku gry
spokój, wybierz wschodnie wybrzeûe Ameryki Póînocnej. Wadâ
takiego rozwiâzania jest brak na tych terenach zîóû srebra oraz
ograniczone moûliwoôci uprawy tytoniu i trzciny cukrowej, do
zalet naleûâ doskonaîe warunki uprawy baweîny w ôrodkowej czëôci
kontynentu, bardzo duûo wspaniaîych îowisk dzikich zwierzât i
bogate zasoby ûywnoôciowe. Jeôli ktoô jednak chciaîby sië
nastawiê na îupienie Indian, to zdecydowanie polecam tereny
zamieszkaîe przez Inków i Azteków (Ameryka Ôrodkowa i
Poîudniowa). Tam teû znaleúê moûna duûo zîóû srebra oraz pola pod
uprawy tytoniu i trzciny cukrowej.

P: Czym kierowaê sië przy ustalaniu lokacji miasta?

O: Na poczâtku gry wybieraj tylko miejsca poîoûone przy morzu,
tak aby bez przeszkód moûna byîo dotrzeê tam statkiem. Jeôli juû
bëdziesz miaî kilka portów i zaczniesz budowaê drogi, moûesz
stopniowo kolonizowaê tereny, leûâce w gîëbi lâdu. Staraj sië
wybieraê takie tereny, na których znajdujâ sië tzw.  bonusowe
pola (sylewtki ryb, zwierzât, bryîka srebra, liôê tytoniu itd.).
Tutaj Twoja produkcja bëdzie o wiele bardziej wydajna. Pamiëtaj,
aby nie budowaê miast zbyt blisko siebie w odlegîoôci mniejszej
niû 2-3 pola, gdyû wtedy jedno z miast bëdzie miaîo ograniczony
dostëp do niektórych terenów. Z kolei stawianie osiedli zbyt
oddalonych niepotrzebnie wydîuûa drogi transportowe i utrudnia
obronë. Te same uwagi odnoszâ sië do osiedli indiaïskich -- zbyt
bliskie sâsiedztwo z nimi to groúba czëstych najazdów i
koniecznoôê wykupowania ziem uûytkowanych przez tubylców.

P: Co i jak budowaê?

O: Czëôê budowli wymaga jedynie pracy cieôli (carpenter), któremu
naleûy dostarczyê drewno, czyli lumber. Przed postawieniem
bardziej zaawansowanych konstrukcji musisz jeszcze zadbaê o
odpowiedniâ liczbë narzëdzi, czyli tools. Jeôli Twoje miasto ma
szeroki dostëp do morza, najpierw warto postawiê doki. Jeôli masz
kilku rybaków, zyskujesz wówczas bogate úródîo ûywnoôci.
Nastëpnie proponujë zbudowaê lumber mill, czyli zakîad stolarski
-- zwiëkszysz w ten sposób wydajnoôê cieôli, a co za tym idzie,
wzroônie szybkoôê budowy czegokolwiek. W nastëpnym kroku warto
sië postaraê o rozbudowanie powierzchni magazynowej (warehouse).
Jeôli w pobliûu znajdujâ sië Indianie albo koloniôci z innych
païstw, trzeba pomyôleê o postawieniu palisady (stockade). Nie
tylko wzróônie wtedy siîa obronna oddziaîów wewnâtrz miasta, ale
takûe zniknie groúba zniszczenia pewnych budowli w wyniku
najazdów. Dalsze drogi postëpowania zaleûâ juû od indywidualnych
preferencji gracza.

P: Jak sprawiê, ûeby miasto mogîo sië rozrastaê?

O: Proces ten zaleûy od dwóch czynników: odpowiedniej iloôci
ûywnoôci i wskaúnika, tzw. liberty bells , co moûna z grubsza
objaôniê jako poziom ôwiadomoôci spoîecznej i ucywilizowania
spoîeczeïstwa. Z ûywnoôciâ sprawa jest stosunkowa prosta. Musimy
na najlepiej nadajâcych sië do tego terenach postawiê kolonistów
(zwîaszcza farmerów i fishermenów, co zwiëksza wydatnie ich
wydajnoôê). Jeôli chwilowo nie starcza poûywienia dla wszystkich
mieszkaïców, nie jest to aû tak wielki problem. Moûemy jâ
dostarczaê z innych miejsc. Naleûy jednak pamiëtaê, ûe gdy
brakuje ûywnoôci (odpowiedni wskaúnik zmienia kolor na czerwony),
nie pojawiajâ sië w tym mieôcie nowi koloniôci, ani teû nie
rozmnaûajâ sië konie.

Trochë bardziej skomplikowana sprawa jest z liberty bells.
Wskaúnik ten na poczâtku jest zazwyczaj przez gracza nieco
niedoceniany, a przecieû wpîywa on na wiele aspektów ûycia
kolonii. Po pierwsze im jest wyûszy, tym wiëcej moûemy mieê w
kolonii osadników bez groúby zmniejszenia ich wydajnoôci (w
wyniku niedostatecznego wpîywu rzâdu). Po drugie po przekroczeniu
kolejno poziomu 50 i 100% uzyskujemy dodatkowe bonusy przy
produkcji (wiëksza produkcja, lepsze zbiory, ekonomiczniejsze
gospodarowanie surowcami). Po trzecie w miarë przybliûania sië do
koïca gry i koniecznoôci wzniecenia powstania, czynnik ten ma
decydujâcy wpîyw na przebieg walk, moûliwoôê tworzenia sië siî
torysów itd. Jak moûna w takim razie podwyûszaê poziom liberty
bells? Przede wszystkim trzeba zadbaê o sprowadzenie
wykwalifikowanych urzëdników (tzw. statemenów) i umieszczenie ich
w ratuszu.  Ich efektywnoôê bardzo wzrasta po wybudowaniu
"printing press" i "newspaper".  Jedyny kîopot ze zdobyciem
statemenów jest ich cena oraz koniecznoôê wybudowania
uniwersytetu dla ksztaîcenia nowych.

P: Jak i gdzie ksztaîciê specjalistów w róûnych zawodach?

O: Metod jest kilka. Pierwsza polega na biernym oczekiwaniu na
stopniowe przybywanie ich z Europy. Proces ten jednak zwykle trwa
doôê dîugo i najczëôciej otrzymujemy akurat nie tych fachowców,
których potrzebujemy. Moûna oczywiôcie kupowaê ich w Europie na
miejscowym uniwersytecie. Jest to caîkiem rozsâdna metoda, pod
warunkiem jednak, ûe posiada sië nadmiar gotówki, co niestety
bardzo rzadko sie zdarza. Sytuacja, jak widaê, nie wyglâda
róûowo, ale na szczëôcie sâ jeszcze dwie moûliwoôci.

Pierwsza z nich to wysyîanie zwykîych kolonistów (free colonist,
industry servant i criminal) do zaprzyjaúnionych osad
indiaïskich. Przy pewnej dozie fartu (zaleûnej jednak od ogólnego
nastawienia Indian do gracza i od czëstotliwoôci takich wizyt),
moûemy wyuczyê kolonistów kilku profesji. Sâ to oprócz
plantatorów (niedostëpnych innymi metodami), górnicy, farmerzy,
rybacy, traperzy, jak równieû zwiadowcy. Ûeby otrzymaê ekspertów
w zawodach wymagajâcych przetwarzania surowców, jak równieû
ksiëûy, misjonarzy i urzëdników, trzeba zbudowaê odpowiednie
placówki oôwiatowe. Istniejâ trzy ich typy: szkóîka, college i
uniwersytet, róûniâce sië szybkoôciâ nauczania, jak równieû
rodzajem zawodów, jakie moûna w nich zdobyê. W kaûdym jednak
wypadku musimy mieê najpierw specjalistë w zawodzie, jakiego
chcemy nauczyê innych kolonistów. W wypadku kryminalistów i
robotników (criminal i ind. servant) wîaôciwe wydaje sië
kierowanie ich w szeregi armii. W toku walk niejako przy okazji
mogâ stopniowo zdobywaê status kolonistów lub nawet ûoînierzy
zawodowych.

P: Skâd braê nowych kolonistów?

O: I znów metod jest kilka. Podstawowa polega na emigracji z
Europy. Jest ona tym szybsza, im wiëcej nasze païstwo bëdzie
produkowaê tzw. crosses. Mówiâc w skrócie, im wiëcej bëdziemy
mieê koôcioîów (a zwîaszcza katedr) z wiëkszâ liczbâ
zatrudnionych ksiëûy, tym proces emigracji bëdzie przebiegaî
szybciej. Nowi osadnicy pojawiaê sië mogâ takûe w samych
koloniach. Nastëpuje to wtedy, kiedy produkowany jest nadmiar
ûywnoôci. Po przekroczeniu 200 jednostek rodzi sië kolonista, a
poziom ûywnoôci spada do zera. Specjalny rodzaj osadników, tzw.
converts, pochodzi z zaprzyjaúnionych wiosek indiaïskich (w
których zaîoûone sâ misje). Pojawiajâ sië oni przy utrzymywaniu
dobrych stosunków z Indianami lub w wyniku ataku na misje.
Ostatnim i najbardziej nietypowym úródîem nowych osadników sâ
jeïcy wojenni. Wbrew pozorom przy umiejëtnie prowadzonej walce
moûna w ten sposób zdobyê caîkiem pokaúnâ liczbë nowych râk do
pracy. Metoda ta ma jeszcze jednâ zaletë -- czësto komputer
wciela do armii nie tylko ûoînierzy czy zwykîych obywateli, ale
takûe specjalistów z innych dziedzin. Naleûy przy tym pamiëtaê,
ûe sposób ten skutkuje tylko w odniesieniu do kolonistów
pochodzâcych z rozbitych oddziaîów wojskowych. Atak na zwykîego
obywatela, który nie sîuûyî w armii, koïczy sië jego
zniszczeniem.

P: Pionierzy, czyli jak budowaê trasy komunikacyjne i oczyszczaê
tereny?

O: Podobnie jak w >Cywilizacji< budowa dróg ma bardzo duûe
znaczenie dla caîoôci gry. Tereny, na których istniejâ drogi, sâ
bardziej wydajne, a poza tym sâ to waûne szlaki komunikacyjne,
sîuûâce hadlowi i szybkiemu transportowi oddziaîów wojskowych.
Warto przy tym pamiëtaê, ûeby w charakterze pionierów zatrudniaê
tylko ekspertów -- zdecydowanie skraca to czas potrzebny na
budowë drogi, co ma bardzo duûe znaczenie na terenach leûâcych w
pobliûu wroga. Druga operacja, jakâ mogâ wykonywaê pionierzy, to
oczyszczanie terenu. Zazwyczaj operacja ta przynosi korzyôê w
zwiekszeniu sië plonów z tego obszaru oraz dostarcza dodatkowo
sporo drewna. Mimo wszystko przy korzystaniu z niej warto sië
wczeôniej zastanowiê, czy jest to niezbëdne. Pamiëtaê trzeba
równieû, ûe po takiej operacji znikajâ lokalne pola bonusowe, a
poza tym wycinajâc drzewa wokóî miasta, trzeba zabezpieczyê sobie
dostawy tego surowca z innego miejsca.

P: Specjalizacja czy ogólny rozwój miast?

O: Oczywiôcie specjalizacja, ale w rozsâdnych granicach. Od razu
trzeba zapomnieê o staraniach, aby uczyniê z kaûdego miasta
niezaleûnâ placówkë, w której wydobywa sië surowce, przetwarza
je, a jeszcze na dodatek zagwarantowane jest wyûywienie i
odpowiedni poziom liberty bells. Po prostu zbyt wielka jest
róûnorodnoôê terenów, aby taka sytuacja mogîa mieê miejsce.
Najlepsze rezultaty daje czëôciowa specjalizacja. W jednym
miejscu uprawiana jest baweîna i jednoczeônie szyte sâ ubrania, w
innym wydobywa sië wëgiel i od razu zuûywa sië go do tworzenia
narzëdzi. Przy takiej metodzie bardzo waûna jest sieê dróg, a
takûe dostëp do portów, a co za tym idzie, moûliwoôê korzystania
z transportu morskiego.

Z chwilâ zbudowania custom house, w którym na bieûâco moûna
sprzedawaê wytworzone rzeczy, pozbywamy sië koniecznoôci pîywania
do Europy, aby je sprzedaê. Przy projektowaniu charakteru
poszczególnych miast warto zwróciê uwagë na takie elementy, jak
odlegîoôci pomiëdzy osiedlami, dostëp do morza, a przede
wszystkim indywidualne cechy terenu. Raczej nie naleûy gîównego
oôrodka wytwarzania narzëdzi umieszczaê w trudno dostëpnym
miejscu -- przecieû z jego produkcji bëdâ korzystaîy inne miasta.
Gdzie tylko moûna, a nie ma moûliwoôci zaîoûenia
specjalistycznych produkcji, warto zakîadaê kolonie, wytwarzajâce
duûo ûywnoôci. Bëdzie to nie tylko dobre úródîo nowych
osadników, ale takûe miejsce, gdzie bëdzie sië szybko rozwijaîa
hodowla konii, jednego z najuûyteczniejszych ôrodków przy
prowadzeniu wojen.

P: Transport morski, czyli jak i czym woziê towary i prowadziê
wojny?

O: Jeôli tylko starczy Ci ôrodków, rozwijaj swojâ flotë. Przy
doborze statków unikaj wyboru karawel -- sâ one tanie, ale
powolne i nie mogâ zabieraê zbyt duûego îadunku. Podstawowy
ôrodek transportu na wodach, bëdâcych pod kontrolâ gracza,
powinien stanowiê merchant ship. Na wody, na których grasujâ
piraci, warto posyîaê galeony -- duûa îadownoôê, przyzwoita
szykoôê i niezîe uzbrojenie obronne dajâ im duûe szanse na
przeûycie (sâ równieû niezîe przy przewozie armii). Jedyne
jednostki, które mogâ atakowaê inne statki, to okrëty kaperskie
(privateer) oraz fregaty.

Pierwsze z nich sâ bardzo szybkie i dobrze uzbrojone.  Mogâ
atakowaê nawet statki païstw zaprzyjaúnionych bez obawy o
wywoîanie jakiegoô incydentu dyplomatycznego.  Grasujâc na wodach
nieprzyjaciela moûna za pomocâ kilku privateerów wîaôciwie
sparaliûowaê jego transport morski, no i oczywiôcie tanim kosztem
zdobywaê sporo towarów. Efektywnoôê tych jednostek bardzo wzrasta
po wprowadzeniu do kongresu pana Drake. Oprócz zalet czysto
militarnych, warto teû zwróciê uwagë na ich inny atatut --
szybkoôê. Jeôli zaleûy nam na dostarczeniu niewielkiego îadunku
do jaiegoô miejsca, to wîaônie privateery najlepiej sië do tego
nadajâ.

Drugim rodzajem jednostek bojowych jest fregata. Zwaûywszy na
swojâ cenë, ma ona mniejszâ wartoôê niû privateer. Kosztem
mniejszej szybkoôci zwiëkszono jej îadownoôê. Wartoôê bojowa przy
uwzglëdnieniu wpîywu Drake'a privateera i fregaty jest
porównywalna. Jedynym wyjâtkiem sâ spotkania z jednostkami armii
rzâdowej, wtedy rzeczywiôcie wiëksze szanse na zwyciëstwo ma
fregata.  Przy przystëpowaniu do walki na morzu trzeba pamiëtaê o
jednej rzeczy.  Unikaê starcia, kiedy przewozi sië towary, i
atakowaê wroga wtedy, kiedy to on ma na pokîadzie îadunek. Nie
tylko zwiëkszamy w ten sposób szanse na zwyciëstwo (jednostka
obciâûona îadunkiem dostaje punkty karne), ale takûe moûemy
przechwyciê towary o duûej wartoôci.

P: Wojna na lâdzie, czyli jak zostaê maîym Napoleonem?

O: Mimo ûe w grze wystëpujâ tylko 3 typy wojsk lâdowych, to
jednak ich poprawne uûycie nie jest wcale takie proste.
Najsîabsze oddziaîy to piechota, oprócz niej wystëpujâ jeszcze
dragoni i artyleria. Piechota ma doôê sîabâ siîë ogniowâ,
niewielkie zdolnoôci poruszania sië, a na dodatek po przegranej
walce przekszaîca sië w bezbronnych kolonistów. Znacznie lepsza,
choê doôê czasochîonna w produkcji (lub droga przy zakupach) jest
artyleria. Niestety, spora siîa ognia jest niwelowana maîâ
manewrowoôciâ oraz faktem, ûe na terenie odkrytym przy obliczaniu
wyników walki zostaje dodawana spora liczba punktów karnych.
Oprócz tego uszkodzona jednostka artylerii nie moûe byê
naprawiana. Zdecydowanie najlepszâ formacjâ zbrojnâ jest
kawaleria. Nie tylko potrafi szybko zmieniaê pozycjë, ale po
przegranej walce wystarczy wycofaê jej oddziaî do najbliûszego
miasta i wyposaûyê jâ w nowe konie, aby w peîni odzyskaîa dawnâ
sprawnoôê bojowâ. Duûe iloôci kawalerii wspomagane przy obleganiu
ufortyfikowanych miast przez artylerië poradzâ sobie z kaûdym
przeciwnikiem. Pamiëtaê naleûy jednak przy tym o kilku
podstawowych kanonach postëpowania.

Po pierwsze nigdy nie zostawiaj artylerii samej w pobliûu wroga,
zwîaszcza na odkrytym polu. Jeôli bëdziesz miaî na jednym polu
jednostkë artylerii i piechoty (bâdú kawalerii), jako pierwsza
zostanie zaatakowana piechota. Pamiëtaj, aby w kaûdym mieôcie
znajdowaîa sië hodowla koni. Jej populacja bëdzie rosîa, gdy w
osadzie bëdzie nadmiar ûywnoôci, dodatkowo obecnoôê stajni
(stable) przyôpiesza ten proces. Gdy Twoja kawaleria zostanie
pokonana, jak najszybciej skieruj jâ do najbliûszego miasta w
celu pobrania nowych wierzchowców. Zachowasz w ten sposób
najwiëkszâ efektywnoôê armii stosunkowo tanim kosztem (muszkiety
duûo kosztujâ i ûmudna jest ich produkcja).

Jeôli szykujesz sië do zaatakowania osady przeciwnika
znajdujâcego sië w duûym oddaleniu od Twoich wîasnych miast,
dobrze jest zaîoûyê w pobliûu pola walki osadë oraz zwieôê do
niej zapasy konni (i muszkietów).  Po wygranej kampanii bez
problemu moûesz niepotrzebne juû miasto zlikwidowaê. Przed
rozpoczynaniem rewolucji trzeba doôê starannie przygotowaê swoje
siîy obronne. Bëdziesz naraûony na niespodziewany desant
znacznych siî przeciwnika tuû przy swoich miastach. W pierwszej
kolejnoôci atakowane bëdâ osady najliczniejsze, zazwyczaj
pierwsza osada, jakâ postawiîeô w Nowym Ôwiecie. Jeôli nie
zdâûysz sië uporaê z pierwszym desantem w ciâgu jednej rundy, z
duûym prawdopodobieïstwem wróg wylâduje obok innego miasta. W
wypadku odparcia ataku za pierwszym razem, nastëpny nastëpuje w
tym samym miejscu. Celowe jest postawienie w najbardziej
zagroûonych rejonach odpowiednich umocnieï. To naprawdë sië
opîaca. Oprócz tego trzeba zadbaê o dostateczne zapasy konii i
muszkietów, a takûe o sprawnâ sieê komunikacyjnâ.  Wokóî stolicy
(pierwsza postawiona osada) warto zgromadziê wiëkszoôê okrëtów
bojowych. Co prawda bojowe jednostki siî rzâdowych trudno
zniszczyê, ale próbowaê zawsze moûna.

Jeôli tylko moûesz, kontratakuj, niszczâc zwîaszcza oddziaîy
artylerii i kawalerii. Za wszelkâ cenë unikaj utraty miasta. Jego
ponowne odzyskanie bëdzie Cië kosztowaîo znacznie wiëcej wysiîku.