Benewens die son en die planete wat om die son wentel -- en die planete se mane wat om die planete self draai -- bestaan die sonnestelsel ook nog uit astero∩des, komete en meteoorstene, asook tussenplanetΩre stof (Engels "dust") en gas... 

ASTERO∩DES

DAAR is 'n groot menigte rotsagtige en metaalagtige voorwerpe wat wel om die son draai, maar te klein is om as volwaardige planete beskou te word. Hierdie voorwerpe word astero∩des of kleiner planete genoem. Hulle kom veral tussen die bane van die planete Mars en Jupiter voor. Daar kan tot meer as 300 000 astero∩des wees, wat in deursnee wissel van Ceres (1000 km) tot mikroskopiese gruis. Hul vorms kan baie onreδlmatig wees, soos die een op die FOTO LINKS. Sekere astero∩des beweeg in eksentrieke wentelbane wat hulle nader aan die son bring.

Volgens een teorie is astero∩des dalk die oorblyfsels van 'n planeet wat lank gelede deur 'n kataklismiese botsing verwoes is. Dis egter waarskynliker dat astero∩des bloot los hompe ruimtemateriaal is wat in die eerste plek nooit tot 'n planeet verenig het nie. Trouens, daar is reeds bereken dat, as al die astero∩des tot een liggaam saamgepers sou kon word, diΘ liggaam minder as die helfte van die deursnee van die aarde se maan sou hΩ.

METEOORSTENE, METEORE EN METEORIETE

KLEINER liggaampies wat om die son wentel, word meteoro∩des of meteoorstene genoem. Party bots met die aarde en verskyn in die naghemel as ligblitse, sogenaamde meteore, wat ons as "verskietende sterre" ken. Hulle is so klein -- baiemaal net so tussen 'n millimeter en 'n sentimeter breed -- dat hulle feitlik summier in ons suurstofryke atmosfeer uitbrand.  Maar die groter stukke wat wel op die aarde val, word meteoriete genoem wanneer ons hulle optel [FOTO LINKS].  

Massiewe blokke van derduisende tonne het wel al die aarde getref, maar 'n sigbare meteoriet is gewoonlik bloot 'n ''klippie''.

'n Meteoor of "verskietende ster" [FOTO REGS] kan beweeg met 'n snelheid van 10 tot 'n duiselingwekkende 71 kilometer per sekonde -- omgereken sou hy dan in 3,8 minute reg om die aarde kon beweeg het.

Meteore sorg dat die aarde daagliks met meer as honderd ton ruimtemateriaal gebombardeer word, maar gelukkig brand die meeste daarvan betyds weg voordat dit ons koppe tref! Die swaarste meteoriet wat nog gevind is -- Hoba in Namibiδ -- het 'n massa van sestig ton.

Sekere konsentrasies van tussenplanetΩre voorwerpies en stof ("dust") kan die nalatenskap van komete wees. Daar is 'n sogenaamde meteoorstorm wanneer die aarde deur 'n groot klomp van die deeltjies beweeg. Meteoorstene kan egter ook van elders af kom, soos van planete en astero∩des. Botsings van verskillende hemelliggame het veral in die verlede baie stukke en brokke in die ruimte laat uitskiet, wat steeds in die aarde se dampkring kan beland.

S≤ was daar 'n paar jaar gelede groot opwinding toe sekere Amerikaanse wetenskaplikes aangevoer het dat hulle tekens van primitiewe lewe ontdek het in 'n meteoriet wat oorspronklik 'n deel van die planeet Mars was. Mars is in die gryse verlede deur 'n groot ruimtelike voorwerp getref en daar word gereken dat brokstukke van Mars ook as meteoriete op die aarde beland het. Die meeste wetenskaplikes het egter diΘ bekendmaking van 'n buite-aardse lewensvorm met 'n knypie sout geneem. Wat na oorblyfsels van lewe in die meteoriet lyk, is bes moontlik die reste van 'n chemiese of fisiese werking.

KOMETE

ò   KYK ook by  "Kort Begrip": KOMETE

KOMETE is basies vuil "sneeuballe" -- saamgekoekte stof en bevrore gasse en sowat vyf tot tien kilometer breed. Baie komete beweeg in sulke verafgeleδ wentelbane om die son dat hulle deur sterre versteur kan word om nuwe wentelbane te volg wat hulle na die binnedeel van die sonnestelsel bring. Komete is net sigbaar wanneer hulle digby die son is. Namate 'n komeet die son nader, stel hy stof en gasse vry om 'n skouspelagtige koma en stert te vorm soos op die FOTO REGS. 

Die koma is 'n newelmassa wat om die komeet se kern ontstaan, en die stert, wat ook 'n roei genoem word, kan miljoene kilometers lank wees. Verdampende gasse met vaste deeltjies daarin word deur die sonwind weggedruk, sodat die stert altyd weg van die son af uitgestrek lΩ.

Komete kan soms onder die invloed van die reuse planeet Jupiter se swaartekrag heelwat kleiner wentelbane aanneem. Die beroemdste van diesulkes is Halley se komeet, wat elke 75 jaar na die binnedeel van die sonnestelsel terugkeer. Hy was in 1986 laas hier.

In 1994 het brokstukke van die komeet Shoemaker-Levy 9 die digte atmosfeer van Jupiter met snelhede van sowat 210 000 km/h gepeper. Toe hulle teen die planeet gebots het, is vuurballe groter as die aarde deur die massiewe ontploffings geskep.

Terwyl party komete met gereelde tussenpose kom en gaan, is daar ander wat verdwyn en nooit weer gesien word nie. Kort voor die jongste eeuwisseling was byna 900 komete reeds gekatalogiseer en hul wentelbane ten minste ruweg bereken. Van hulle is meer as 180 periodieke komete (met omwentelingstye van minder as 200 jaar). Sekeres van die res is ongetwyfeld ook periodieke komete, maar hul omwentelingstye is nog nie sekuur genoeg bereken sodat ons vir seker kan weet nie.

Sommige van die astero∩des waarvan die wentelbane diΘ van die aarde kruis, kan moontlik die rotsagtige oorblyfsels van uitgebrande komete wees.

TUSSENPLANET╩RE STOF

DAAR is vasgestel dat drie ringe van tussenplanetΩre stof  ("dust") om die son wentel. Een van hulle, wat tussen Mars en Jupiter voorkom, is lank reeds bekend. Die ander twee ringe, waarvan die een slegs twee sonbreedtes van die son af lΩ en die ander een in die omgewing van die astero∩des is, is in 1983 ontdek.