ENCYKLOPEDIA ªR╙DZIEMIA

HASúA NA LITER╩ "E"

Ea ªwiat, materialny Wszech╢wiat. Ea w jΩz. elf≤w znaczy "Oto jest" lub "Niech siΩ stanie". Od tych s│≤w Iluvatara zaczΩ│o siΩ istnienie ªwiata.

Earendil Zwany "P≤│elfem", "B│ogos│awionym", "Promiennym" i "»eglarzem", syn Tuora i Idril, c≤rki Turgona; ocala│ z pogromu Gondolinu, na wybrze┐u przy uj╢ciu Sirionu za╢lubi│ ElwingΩ, c≤rkΩ Diora, wraz z ni▒ po┐eglowa│ do Amanu, by uprosiµ pomoc przeciw Morgothowi. Zosta│ wys│any ze swym statkiem "Vingilotem" na ocean niebios, maj▒c na czole Silmaril, zdobyty przez Berena i Luthien w Angbadzie. ImiΩ znaczy: "Mi│uj▒cy Morze"

Earendur (1) Ksi▒┐e Andunie w Numenorze

Earendur (2) Dziesi▒ty kr≤l Arnoru

Earnil Trzydziesty drugi kr≤l Gondoru

Earnur Syn Earnila, ostatni kr≤l Gondoru, na kt≤rym sko±czy│a siΩ linia Anariona

Earrame "Skrzyd│o Morza", nazwa okrΩtu Tuora.

Earwena C≤rka Olwego z Alqualonde, brata Thingola; po╢lubi│a Noldora Finarfina. Po Earwenie Finrod, Orodreth, Angrod, Aegnor i Galadriela mieli w ┐y│ach krew Telerich i dlatego otwarty by│ dla nich wstΩp do Doriatju.

Easterlingowie Zwani tak┐e Smag│ymi Lud╝mi, przybyli do Beleriandu ze Wschodu w czasie Dagor Bragollach i walczyli po obu stronach w bitwie Nirnaeth Arnoediad. Morgoth da│ im na siedzibΩ Hithlum, gdzie okrutnie ciemiΩ┐yli resztkΩ ludu Hadora.

Echoriath "G≤ry OkrΩ┐ne", otaczaj▒ce r≤wninΩ Gondolinu.

Edainowie Patrz Atani.

Edrahil W≤dz elf≤w z Nargothrondu, towarzyszy│ Berenowi i Finrodowi w ich wyprawie i zgin▒│ w lochach Tol-in-Gaurhoth.

Efel Brandir "Ostrok≤│ Brandira", osiedle ludzi z Brethilu na Amon Obel, zwane niekiedy Efel.

Efel Duath "P│ot z Cieni", │a±cuch g≤rski miΩdzy Gondorem a Mordorem, zwany tak┐e G≤rami Cienia.

Eglador Dawna nazwa Doriathu, zanim kraj zosta│ opasany ObrΩcz▒ Meliany; prawdopodobnie zwi▒zana z nazw▒ Eglath.

Eglarest Najdalej na po│udnie wysuniΩta przysta± na wybrze┐u Beleriandu.

Eglath "Lud Opuszczony", nazwa, kt≤r▒ sami sobie nadali Teleri pozostali w ªr≤dziemiu i poszukuj▒cy Elwego (Thingola), podczas gdy g│≤wna czΩ╢µ hufca Telerich odp│ynΩ│a do Amanu.

Eilinela »ona Gorlima NieszczΩ╢liwego.

Eithel Ivrin "¼r≤d│a Ivrinu", ╝r≤d│o rzeki Narog od Ered Wethrin.

Eithel Sirion "¼r≤d│a Sirionu", miejsce na wschodniej ╢cianie Ered Wethrin, gdzie potΩ┐n▒ fortecΩ mieli Fingolfin i Fingon (patrz Barad Eithel).

Ekkaja W jΩz. elf≤w nazwa Morza ZewnΩtrznego op│ywaj▒cego ArdΩ, niekiedy nazywanego Oceanem ZewnΩtrznym lub Morzem OkrΩ┐nym.

Ekthelion PotΩ┐ny elf z Gondolinu. Podczas zniszczenia miasta zabi│ Gothmoga, wodza Balrog≤w, lecz sam te┐ poleg│.

Elbereth Powszechnie uzywane imiΩ Vardy w jΩz. sindari±skim, "Kr≤lowa Gwiazd", por. Elentari.

Eldalie "Lud Elf≤w", tyle┐ co Eldarowie.

Eldamar "Dom Elf≤w", tez obszar Amanu, gdzie mieszkali Eldarowie. Tak┐e nazwa rozleg│ej zatoki.

Eldarowie Wg legendy elf≤w nazwa ta, "Lud Gwiazd", nadana zosta│a wszystkim elfom przez Valara Oromego. P≤╝niej jednak stosowano j▒ tylko do Trzech Szczep≤w (Vanyar≤w, Noldor≤w i Telerich), kt≤re wyruszy│y w wielk▒ wΩdr≤wkΩ na zach≤d z Kuivienen (niezale┐nie od tego, czy dosz│y do celu, czy zosta│y w ªr≤dziemiu). Elfy z Amanu i te wszystkie elfy, kt≤re kiedykolwiek przebywa│y w Amanie, nazywano elfami Wysokiego rogu (Tareldarowie) i Elfami ªwiat│a (Kalaquendi); patrz: Elfy Ciemne, Umanyarowie.

eldari±ski - Przymiotnik u┐ywany np. w odniesieniu do jΩzyka Eldar≤w, jΩzyka quenejskiego, nazywanegi niekiedy "Szlachetnym Eldarinem" i jΩzykiem elf≤w Wysokiego Rodu; patrz quenejski.

Eledhwen Patrz Morwena.

Elemmire (1) ImiΩ gwiazdy.

Elemmire (2) Elf ze szczepu Vanyar≤w, kt≤ry u│o┐y│ "Aldudenie, Lament po stracie Dw≤ch Drzew".

Elende Jedna z nazw Eldamaru.

Elendil Zwany Smuk│ym; syn Amandila, ostatniego ksiΩcia Andunie w Numenorze, potomek Earendila i Elwingi, lecz nie w prostej linii kr≤l≤w. Wraz z synami Isildurem i Anarionem ocala│ z zatopienia Numenoru, by za│o┐yµ numenorejskie kr≤lestwo w ªr≤dziemiu. Zgin▒│ wraz z Gil-galadem w walce z Sauronem pod koniec Drugiej Ery. ImiΩ mo┐na t│umaczyµ jako "Przyjaciel Elf≤w" (por. Elendili) albo jako "Mi│uj▒cy Gwiazdy".

Elendili "Przyjaciele Elf≤w", nazwa nadana tym Numenorejczykom, kt≤rzy za panowania Tar-Ankalimona i jego nastΩpc≤w nie odwr≤cili siΩ od Eldar≤w; nazywano ich tak┐e Wiernymi.

Elendur Najstarszy syn Isildura, poleg│y wraz z nim na Polach Gladden.

Elenna W jΩz. quenejskim nazwa Numenoru znacz▒ca "Ku Gwiazdom", nawi▒zuj▒ca te┐ do wΩdr≤wki Edain≤w pod przewodem Earendila do Numenoru w pocz▒tkach Drugiej Ery.

Elentari "Kr≤lowa Gwiazd", jedno z imion Vardy jako tw≤rczyni gwiazd. Tak jest nazwana w lamencie Galadrieli w Lorien. Por. Elbereth, Tintalle.

Elenwe »ona Turgona; zginΩ│a podczas przeprawy przez Helkarakse.

Elerrina "Uwie±czona Gwiazdami", jedna z nazw g≤ry Taniquetil.

Elfy (elfowie) Patrz Dzieci Iluvatara, Eldarowie, Elfy Ciemne. Elfy ªwiat│a, patrz Kalaquendi.

Elfy Ciemne W jΩzyku Amanu wszystkich elf≤w, kt≤rzy nie przeprawili siΩ przez Wielkie Morze, nazywano Ciemnymi (Moriquendi) i niekiedy termin tez bywa u┐ywany w tym znaczeniu. Gdy Karanthir nazywa Elfem Ciemnym Thingola, nadaje temu okre╢leniu sens obra╝liwy, zw│aszcza ┐e Thingol by│ w Amanie i nie zalicza│ siΩ do Moriquendich. Lecz w okresie wygnania Noldor≤w czΩsto nazywano tak elf≤w ªr≤dziemia spoza szczepu Noldor≤w i Sindar≤w, tak ┐e termin sta│ siΩ niemal r≤wnoznaczny z Avari. Inne znaczenie ma nazwanie Elfa Szarego Eola Elfem Ciemnym.

Elfy Le╢ne Albo Elfy Puszcza±skie. Prawdopodobnie naleza│y pierwotnie do hufca Nandor≤w, lecz nie posz│y na zach≤d poza G≤ry Mgliste i pozosta│y w dolinie Anduiny oraz w Wielkim Zielonym Lesie; patrz Nandorowie.

Elfy Opuszczone Patrz Eglath.

Elfy Puszcza±skie Patrz Elfy Le╢ne.

Elfy Szare Patrz Sindarowie.

Elfy Wysokiego Rodu Patrz Eldarowie.

Elfy Zielone T│umaczenie nazwy Laiquendi; elfy ze szczepu Nandor≤w w Ossiriandzie.

Elostirion Najwy┐sza z wie┐ na Emyn Beraid, w kt≤rej znajdowa│ siΩ Palantir.

Elrond Syn Earendila i Elwingi, kt≤ry w ko±cu pierwszej Ery wybra│ los Pierworodnych o pozosta│ w ªr≤dziemiu a┐ do ko±ca Trzeciej Ery. Pan na Imladris (Rivendell) i powiernik Vilii, Pier╢cienia Powietrza, otrzymanego od Gil-galada. Zwany Mistrzem Elrondem lub Elrondem. ImiΩ znaczy "Kopu│a Gwiazd".

Elros Syn Earendila i Elwingi, kt≤ry w ko±cu Pierwszej Ery wybra│ los rodzaju ludzkiego i zosta│ pierwszym kr≤lem Numenoru (zwanym Tar Minyaturem); do┐y│ bardzo podesz│ego wieku. ImiΩ znaczy "Piana Gwiazd".

Elu W jΩzyku sindari±skim wersja imienia Elwego.

Eluchil "Spadkobierca Elu (Thingola)", jedno z imion Diora, syna Berena i Luthien. Patrz Dior.

Elured Starszy syn Diora; zgin▒│ podczas napa╢ci syn≤w Feanora na Doriath. ImiΩ znaczy to samo co Eluchil.

Elurin M│odszy syn Diora; zgin▒│ wraz z bratem Eluredem. ImiΩ znaczy "Wspomnienie o Elu (Thingolu)".

Elwe O przezwisku Singollo (Szary P│aszcz), kt≤ry wraz z bratem Olwem prowadzi│ z Kuivienem hufce Telerich w wielk▒ wΩdr≤wkΩ na Zach≤d, dop≤ki nie zab│▒ka│ siΩ w Nan Elmoth. P≤╝niejszy w│adca Sindar≤w, rz▒dzi│ wraz z Melian▒ kr≤lestwem Doriath. Otrzyma│ od Berena Silmaril. Zgin▒│ w Menegroth z rΩki krasnolud≤w. Zwany w jΩz. sindari±skim (Elu) Thingolem. Patrz Elfy Ciemne, Thingol.

Elwinga C≤rka Diora, kt≤ra uciek│a z Doriathu zabieraj▒c Silmaril; za╢lubi│a Earendila przy Uj╢ciu Sirionu; wraz z nim pop│ynΩ│a do Valinoru. Matka Elrosa i Elronda. ImiΩ znaczy "Gwiezdny Py│". Patrz Lanthir Lamath.

Emeldira Zwana kobiet▒ o mΩskim sercu, ┐ona Barahira i matka Berena; wyprowadzi│a kobiety i dzieci rodu Beora z Dorthonionu po bitwie Dagor Bragollach. (Sama te┐ wywodzi│a siΩ z rodu Beora Starego, a jej ojciec tak┐e mia│ na imiΩ Beren, lecz o tym nie ma mowy w tek╢cie).

Emyn Beraid "Wie┐owa G≤ra" w zachodnim Eriadorze, patrz Elostirion.

Endor "L▒d ªrodkowy", ªr≤dziemie.

Engwar "Chorowici"; jedna z nazw nadawanych przez elfy ludziom.

Eol Zwany Ciemnym Elfem; znakomity kowal mieszkaj▒cy w Nan Elmoth; za╢lubi│ AredhelΩ, siostrΩ Turgona; przyjaciel krasnolud≤w, tw≤rca miecza Anglachela (Gurthanga), ojciec Maeglina. Skazany na ╢mierµ i zabity w Gondolinie.

Eonwe Jeden z najpotΩ┐niejszych Majar≤w, zwany Heroldem Manwego; w≤dz armii Valar≤w w ataku na Morgotha pod koniec Pierwszej Ery.

Erchamion "JednorΩki", przydomek Berena po jego ucieczce z Angbandu.

Erech Wzg≤rze w zachodniej czΩ╢ci Gondoru, na kt≤rym le┐a│ Kamie± Isildura.

Ered Engrin "G≤ry »elazne" na dalekiej p≤│nocy.

Ered Gorgoroth "G≤ry Zgrozy" na p≤│noc od Nan Dungortheb, zwane tak┐e Gorgoroth.

Ered Lindon "G≤ry Lindonu", inna nazwa Ered Luin, G≤r B│Ωkitnych.

Ered Lomin "G≤ry Echowe", ogradzaj▒ce Hithlum od zachodu.

Ered Luin "G≤ry B│Ωkitne", zwane tak┐e Ered Lindon. Po zaburzeniach i wstrz▒sach pod koniec Pierwszej Ery utworzy│y p≤│nocno-zachodnie pasmo nadbrze┐ne ªr≤dziemia.

Ered Nimrais G≤ry Bia│e (nimrais "bia│e rogi"), wielkie pasmo ci▒gn▒ce siΩ ze wschodu na zach≤d, na po│udnie od G≤r Mglistych.

Ered Wethrin "G≤ry Cienia", wielkie, wygiΩte w │uk pasmo g≤rskie otaczaj▒ce Dor-nu-Fauglith (Ard-Galen) od zachodu i tworz▒ce ╢cianΩ miΩdzy Hithlumem a Beleriandem Zachodnim.

Eregion "Kraj Ostrokrzewu", zwany przez ludzi Hollinem; kr≤lestwo Noldor≤w w Drugiej Erze, po zachodniej stronie G≤r Mglistych, gdzie wykute by│y Pier╢cienie Elf≤w.

Ereinion "Szczep Kr≤l≤w", syn Fingona; znany pod imieniem Gil-galada.

Erellont Jeden z trzech ┐eglarzy towarzysz▒cych Earendilowi w podr≤┐ach.

Eressea Patrz Tol Eressea.

Eriador Kraj pomiΩdzy G≤rami Mglistymi a B│Ωkitnymi, gdzie le┐a│o kr≤lestwo Arnor (a tak┐e Shire, ojczyzna hobbit≤w).

Eru "Jedyny", "Ten, kt≤ry jest sam", Iluvatar; patrz tak┐e Dzieci Iluvatara.

Esgalduina Rzeka p│yn▒ca przez Doriath i oddzielaj▒ca od siebie lasy Neldoreth i Region, wpadaj▒cy dalej do Sirionu. Nazwa znaczy "Rzeka pod Welonem".

Este Ma│┐onka Valara Irma (Loriena); jej imiΩ znaczy "Odpoczynek".

Estolad Kraj po│o┐ony na po│udnie od Nan Elmoth, gdzie ludzie podlegaj▒cy Beorowi i Marachowi osiedlili siΩ po przej╢ciu przez G≤ry B│Ωkitne do Beleriandu.

Ezollohar Zielone Wzg≤rze Dw≤ch Drzew Valinoru, zwane r≤znie┐ Korollaire.