Zgodnie z art. 83 º 1 Kodeksu pracy normy pracy stanowi▒ miernik nak│adu pracy, jej wydajno╢ci i jako╢ci oraz mog▒ byµ stosowane, je┐eli jest to uzasadnione rodzajem pracy. Zadaniem norm jest okre╢lenie niezbΩdnego nak│adu czasu potrzebnego na wykonanie okre╢lonych zada± (czynno╢ci, operacji, wyrobu lub us│ugi) w istniej▒cych warunkach technicznych i technologicznych przy optymalnej organizacji wykonywanej pracy i optymalnym wykorzystaniu czasu pracy pracownika. Z powy┐szego wynika, ┐e norma stanowi miernik ilo╢ci pracy, czyli jest wyliczeniem czasu potrzebnego do wykonania okre╢lonego zadania przypadaj▒cego na jednostkΩ czasu przez danego pracownika. Stanowi ona zatem pewnego rodzaju zabezpieczeniem dla pracownika maj▒ce na celu wyeliminowania jego nadmiernego eksploatowania przez pracodawcΩ.

Normy stosuje siΩ w tych przypadkach, gdzie wyniki pracy mog▒ byµ mierzone. Normy mo┐na podzieliµ ze wzglΩdu na ich postaµ oraz zakres stosowania. W pierwszym przypadku wyr≤┐nia siΩ nastΩpuj▒ce postacie norm:

• Norma czasu
  

  Okre╢la czas niezbΩdny do wykonania jednostki zadania.

• Norma ilo╢ci
  

  Okre╢la liczbΩ jednostek zadania mo┐liw▒ do wykonania w jednostce czasu.

• Norma obs│ugi
  

  Okre╢la liczbΩ stanowisk pracy, kt≤re powinien obs│u┐yµ jeden pracownik,

• Norma obsady
  

  Okre╢la liczebno╢µ zespo│u pracownik≤w realizuj▒cych proces produkcyjny na danym stanowisku pracy.

Z kolei ze wzglΩdu na zakres stosowania wyr≤┐nia siΩ nastΩpuj▒ce normy pracy:

• Norma zak│adowa
  

  Stanowi wzorzec dla rob≤t specyficznych dla danego przedsiΩbiorstwa,

• Norma bran┐owa
  

  Stanowi wzorzec dla analogicznych rob≤t wykonywanych w r≤┐nych przedsiΩbiorstwach tej samej bran┐y,

• Norma jednolita
  

  Stanowi wzorzec dla analogicznych rob≤t wykonywanych w przedsiΩbiorstwach r≤┐nych dzia│≤w gospodarki.

Rola norm pracy polega na tym, ┐e stanowi▒ one podstawΩ obliczania wynagrodzenia za pracΩ wed│ug jej ilo╢ci. Z tego wzglΩdu normy znajduj▒ szczeg≤lne zastosowanie w akordowym systemie wynagradzania. Stanowi▒ one podstawowy element ustalania wynagrodzenia.

Zgodnie z obowi▒zuj▒c▒ norm▒ stawka wynagrodzenia w systemie akordowym jest okre╢lana kwot▒ z│otych na godzinΩ pracy. Wynagrodzenie oblicza siΩ w nastΩpuj▒cy spos≤b: ustala siΩ cenΩ akordow▒, kt≤ra stanowi iloraz stawki akordowej i normy pracy. Cena akordowa okre╢la warto╢µ wykonania jednostki zadania (czynno╢ci, operacji, wyrobu lub us│ugi) i po pomno┐eniu przez liczbΩ wykonanych przez pracownika zada± wyznaczy wysoko╢µ przys│uguj▒cego wynagrodzenia.

W przypadku zmiany normy pracy nie jest konieczne wypowiedzenie warunk≤w wynagrodzenia, jednak o jej zmianie pracownik powinien zostaµ powiadomiony co najmniej z 2-tygodniowym wyprzedzeniem (art. 83 º 4 k.p.).

Warto zwr≤ciµ uwagΩ na sytuacje, w kt≤rych 50 czy 60% pracownik≤w zatrudnionych w oparciu o system akordowy otrzymuje dodatek uzupe│niaj▒cy wynagrodzenie do kwoty najni┐szego wynagrodzenia. Fakt ten ╢wiadczy o nieprawid│owym okre╢leniu norm pracy. Gdy pracodawca stosuj▒ce akord i nie uwzglΩdnia w wynagrodzeniu dodatku za czas pracy, kt≤ry wynika z Kodeksu pracy (godziny nadliczbowe, praca w porze nocnej, niedziele i ╢wiΩta), dzia│anie to jest niezgodne z prawem.