Pod pojΩciem wynagrodzenia nale┐y rozumieµ wszystkie jego sk│adniki z tytu│u zatrudnienia okre╢lonego pracownika, a nie jak czΩsto siΩ je uto┐samia z wynagrodzeniem zasadniczym. Mo┐na powiedzieµ, ┐e wynagrodzenie cechuje siΩ tym, ┐e stanowi okre╢lon▒ warto╢µ maj▒tkow▒ i jest to forma odp│atno╢ci za pracΩ. Sk│adniki wynagrodzenia z punktu widzenia Kodeksu pracy oraz pokrewnych regulacji, mo┐na podzieliµ w nastΩpuj▒cy spos≤b:

1. Wynagrodzenie podstawowe (zasadnicze),
2. Dodatki i ╢wiadczenia obligatoryjne,
1. Dodatki
• za warunki pracy,
• za czas pracy,
• dodatek za wykonywanie okre╢lonych funkcji.
2. ªwiadczenia
• ╢wiadczenia za czas niezdolno╢ci do pracy,
• odprawa rentowa,
• odprawa emerytalna
• diety,
• wyp│aty gwarancyjne,
• ╢wiadczenia odszkodowawcze.
3. Nagrody i wyr≤┐nienia.

PojΩcie wynagrodzenia lub p│acy zasadniczej (czΩsto u┐ywane zamiennie) zosta│o zdefiniowane w Kodeksie pracy w art. 78 º 2

"w celu okre╢lenia wynagrodzenia za pracΩ ustala siΩ, w trybie przewidzianym w art. 77¹ - 77³, wysoko╢µ oraz zasady przyznawania pracownikom stawek wynagrodzenia za pracΩ okre╢lonego rodzaju lub na okre╢lonym stanowisku".

Wynagrodzenie zasadnicze jest podstawowym i koniecznym sk│adnikiem wynagrodzenia. Powinno ono byµ sta│ym sk│adnikiem i wystΩpowaµ w ka┐dym wynagrodzeniu za pracΩ. Mo┐e ono r≤wnie┐ wystΩpowaµ samodzielnie, tzn. stanowiµ jedyny, obligatoryjny sk│adnik wynagrodzenia.

Wysoko╢µ wynagrodzenia zasadniczego okre╢la siΩ bior▒c pod uwagΩ kryteria przyjΩte przy taryfikacji pracy oraz tabelΩ p│ac, w spos≤b jak to om≤wiono wcze╢niej.

Wynagrodzenie zasadnicze stanowi czΩsto podstawΩ obliczenia wysoko╢ci innych ╢wiadcze± i dodatk≤w przys│uguj▒cych pracownikowi z tytu│u zatrudnienia. Sk│adniki te mog▒ byµ wliczane do podstawy obliczania innych ╢wiadcze± i dodatk≤w.

Dodatki i ╢wiadczenia obligatoryjne ustawodawca okre╢li│ w cytowanym wcze╢niej art. 78 º 2 Kodeksu zaraz po ustaleniu wynagrodzenia zasadniczego:

"w celu okre╢lenia wynagrodzenia za pracΩ ustala siΩ tak┐e inne (dodatkowe) sk│adniki wynagrodzenia, je┐eli zosta│y one przewidziane z tytu│u wykonywania okre╢lonej pracy".

Og≤lnie m≤wi▒c sk│adnik wynagrodzenia w postaci dodatk≤w i ╢wiadcze± przyznaje siΩ w tych przypadkach, gdy wynagrodzenie zasadnicze nie odzwierciedla w pe│ni wk│adu oraz warunk≤w pracy.

W szczeg≤lno╢ci celem dodatk≤w do p│ac jest odzwierciedlenie:

• wk│adu pracownika w│o┐onego w wykonanie powierzonego zadania,
• uzyskanych szczeg≤lnie wysokich kwalifikacji,
• odpowiedzialno╢µ,
• pracΩ w okre╢lonych warunkach.

Dodatki za warunki pracy przyznawane s▒ - jak wskazuje ich nazwa - za wykonywanie pracy w okre╢lonych warunkach. Nale┐▒ do nich dodatki za pracΩ w warunkach szkodliwych, uci▒┐liwych oraz niebezpiecznych dla zdrowia. Ich wysoko╢µ uzale┐niona jest od stopnia szkodliwo╢ci pracy.

Ustawodawca okre╢li│ dopuszczalny czas ╢wiadczenia pracy przez pracownika. Jego przekroczenie powinno byµ rekompensowane w postaci tzw. dodatku za czas pracy. Z Kodeksu pracy wynika, ┐e pracownikowi przys│uguje dodatkowe wynagrodzenie za pracΩ:

• w nocy,
  

  Zgodnie z art. 137 º 2 "pracownikowi wykonuj▒cemu pracΩ w porze nocnej przys│uguje dodatkowe wynagrodzenie za ka┐d▒ godzinΩ pracy w porze nocnej w wysoko╢ci 20% stawki godzinowej wynikaj▒cej z najni┐szego wynagrodzenia".

• za godziny nadliczbowe (art. 134 k.p.),
  

  Wysoko╢µ wynagrodzenia dodatkowego za godziny nadliczbowe wynosiµ powinna 50% wynagrodzenia za pracΩ w dw≤ch pierwszych godzinach nadliczbowych na dobΩ oraz 100% wynagrodzenia - za pracΩ w dalszych godzinach nadliczbowych, a tak┐e w niedziele oraz ╢wiΩta.

Strona 1 Strona 2