Pod pojΩciem wynagrodzenia nale┐y rozumieµ wszystkie jego sk│adniki z tytu│u zatrudnienia okre╢lonego pracownika, a nie jak czΩsto siΩ je uto┐samia z wynagrodzeniem zasadniczym. Mo┐na powiedzieµ, ┐e wynagrodzenie cechuje siΩ tym, ┐e stanowi okre╢lon▒ warto╢µ maj▒tkow▒ i jest to forma odp│atno╢ci za pracΩ. Sk│adniki wynagrodzenia z punktu widzenia Kodeksu pracy oraz pokrewnych regulacji, mo┐na podzieliµ w nastΩpuj▒cy spos≤b:

1. Wynagrodzenie podstawowe (zasadnicze),
2. Dodatki i ╢wiadczenia obligatoryjne,
1. Dodatki
• za warunki pracy,
• za czas pracy,
• dodatek za wykonywanie okre╢lonych funkcji.
2. ªwiadczenia
• ╢wiadczenia za czas niezdolno╢ci do pracy,
• odprawa rentowa,
• odprawa emerytalna
• diety,
• wyp│aty gwarancyjne,
• ╢wiadczenia odszkodowawcze.
3. Nagrody i wyr≤┐nienia.

W celu odr≤┐nienia pracΩ wykonawczej od kierowniczej przyznaje siΩ dodatki funkcyjne. Dodatki te stanowi▒ rekompensatΩ za zwiΩkszony zakres odpowiedzialno╢ci.

Przyznanie dodatku funkcyjnego mo┐e wynikaµ z przepis≤w ustawowych, a tak┐e z postanowie± regulaminu wynagradzania. Ustawowo przys│uguje on m.in. pracownikom pa±stwowej sfery bud┐etowej.

Natomiast celem ╢wiadcze± jest g│≤wnie rekompensata za szczeg≤lne sytuacje, w jakich znalaz│ siΩ pracownik oraz pracodawca. W przypadku, gdy sytuacje te dotycz▒ niezdolno╢ci do pracy lub dyspozycji zdrowotnej, mog▒ to byµ ╢wiadczenia chorobowe (art. 92 º 1 k.p.) oraz na wypadek przy pracy, choroby zawodowej oraz ci▒┐y (art. 92 º 2 k.p.).

Kolejnym rodzajem ╢wiadcze± s▒ odprawy rentowe i emerytalne. ªwiadczenia te nie maj▒ zwi▒zku z efektami pracy pracownika. Ich wysoko╢µ zale┐y od liczby lat pracy, za╢ podstawΩ ich wymiaru stanowi wynagrodzenie zasadnicze.

Diety s▒ sk│adnikiem s│u┐▒cym do zwrotu koszt≤w poniesionych przez pracownika z tytu│u podr≤┐y s│u┐bowych (art. 77⁴ º 2 k.p.). Wysoko╢µ oraz zasady ich ustalania okre╢la w drodze zarz▒dzenia Minister Pracy i Polityki Socjalnej.

NastΩpnym rodzajem ╢wiadcze± s▒ wyp│aty gwarancyjne. ªwiadczenia te przys│uguj▒ pracownikowi za czas niewykonywania pracy, je┐eli by│ on got≤w do jej wykonywania (art. 81 º 1 k.p.) lub za czas niezawinionego przez niego przestoju (art. 81 º 2 k.p.). Wyp│at▒ gwarancyjn▒ mo┐e byµ r≤wnie┐ wyp│ata za czas zwolnienia z pracy, zgodnie z warunkami zawartymi w rozporz▒dzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej (art. 298²).

Ostatnim rodzajem omawianych sk│adnik≤w wynagrodzenia s▒ ╢wiadczenia odszkodowawcze. Przyznaje siΩ je za niezgodne z prawem rozwi▒zanie umowy o pracΩ zawartej na czas nie okre╢lony (art. 45. º 1), zawartej na okres pr≤bny (art. 50. º 1), zawartej na czas okre╢lony lub na czas wykonania okre╢lonej pracy (art. 50. º 3).

W przypadku, gdy pracodawca chce cofn▒µ lub obni┐yµ dodatek mo┐ne to zrobiµ wy│▒cznie w trybie wypowiedzenia zmieniaj▒cego, poniewa┐ nie jest dopuszczalne zmienianie tylko przez jedn▒ ze stron sposobu wynagradzania na niekorzy╢µ pracownika.

Prawo do dodatku lub ╢wiadczenia mo┐e wynikaµ b▒d╝ z ustawy, b▒d╝ te┐ z regulaminu wynagradzania (uk│adu zbiorowego pracy). W tym rozdziale om≤wione zosta│y tylko te sk│adniki, kt≤re wynikaj▒ z ustale± Kodeksu pracy. Wszelkie sk│adniki wynagrodzenia, tzn. dodatki oraz ╢wiadczenia powinny zostaµ okre╢lone w za│▒czniku do regulaminu wynagradzania. Warto pamiΩtaµ, ┐e nie wszystkie ╢wiadczenia otrzymywane od pracodawcy z tytu│u pozostawania w stosunku pracy stanowi▒ wynagrodzeniem za pracΩ. Nie s▒ nimi np.:

• diety,
• wyp│aty gwarancyjne,
• ╢wiadczenia odszkodowawcze,
• odprawa po╢miertna,

Nagrody i wyr≤┐nienia s▒ trzecim sk│adnikiem wynagrodzenia wynikaj▒cym z Kodeksu pracy. Ustawodawca nie okre╢li│ wysoko╢ci nagr≤d i ╢wiadcze± jakie mog▒ byµ przyznawane pracownikowi, jedynie zaznaczy│, ┐e kryterium ich przyznawania mo┐e byµ wzorowe wype│nianie obowi▒zk≤w przez pracownik≤w, przejawianie inicjatywy w pracy i podnoszenie jej wydajno╢ci oraz jako╢ci (art. 105 k.p.). Nagrody i wyr≤┐nienia stanowi▒ jedynie sk│adnik wynagrodzenia za pracΩ, kt≤ry mo┐e byµ przyznany pracownikowi, ale nie s▒ uznawane jako samo wynagrodzenie z tytu│u pracy.

Strona 1 Strona 2