Krzysztof WALCZAK
Szef dzia│u Beck Info Biznes
WYDAWNICTWO CH BECK
Wyk│adowca Wy┐szej Szko│y PrzedsiΩbiorczo╢ci
i Zarz▒dzania im. L. Ko╝mi±skiego w Warszawie
Wyk│adowca Wy┐szej Szko│y Handlu i Prawa
im. R. úazarskiego w Warszawie
krzysztof.walczak@beck.pl

1. WstΩp
2. Rola problematyki socjalnej w dzia│alno╢ci Unii Europejskiej i Rady Europy
3. Podstawowe zasady prawa pracy
4. Stosunek pracy

Podstawowe zasady prawa pracy

Zar≤wno Unia Europejska jak i Rada Europy stworzy│y w swoich dokumentach katalog podstawowych zasad prawa pracy, kt≤re powinny byµ respektowane przez wszystkie Pa±stwa Cz│onkowskie.

W przypadku Unii Europejskiej katalog taki zawarty jest we WKPPSP, za╢ w przypadku Rady Europy w EKS. Do zasad tych zaliczono:

• Prawo do zatrudnienia (prawo to okre╢la, ┐e wszystkim obywatelom Unii powinna byµ zapewniona mo┐liwo╢µ swobodnego wyboru i wykonywania zawodu oraz dostΩpu do bezp│atnego korzystania z publicznego po╢rednictwa pracy).

• Prawo do wynagrodzenia (prawo to gwarantuje pracownikom uzyskiwanie sprawiedliwego wynagrodzenia za wykonywan▒ pracΩ). W szczeg≤lno╢ci m≤wi siΩ tutaj o stworzeniu instytucji bazowej p│acy godziwej. Wyp│ata wynagrodzenia mo┐e byµ wstrzymana, wynagrodzenie mo┐e byµ zajΩte lub odst▒pione zgodnie z postanowieniami ustawodawstwa krajowego. Jednak┐e nawet w takich sytuacjach, Karta wskazuje, ┐e nale┐y pracownikowi zagwarantowaµ uzyskanie ╢rodk≤w koniecznych dla utrzymania siebie i rodziny.

• Poprawa warunk≤w pracy i ┐ycia (zgodnie z tym prawem Pa±stwa Cz│onkowskie powinny d▒┐yµ do wyr≤wnania warunk≤w ┐ycia i pracy przy jednoczesnym podnoszeniu ich na wy┐szy poziom, w szczeg≤lno╢ci, je┐eli chodzi o organizacjΩ pracy czy formy zatrudnienia inne ni┐ umowy na czas nieokre╢lony).

• Prawo do przerw w pracy (ka┐demu pracownikowi Unii nale┐y zagwarantowaµ cotygodniowy odpoczynek oraz coroczny p│atny urlop, kt≤rego d│ugo╢µ powinna byµ stopniowo wyr≤wnywana, przy jednoczesnym podnoszeniu na wy┐szy poziom, zgodnie z praktyk▒ krajow▒).

• Ochrona socjalna (prawo to ma na celu zapewnienie wszystkim obywatelom Unii, bez wzglΩdu na ich status oraz wielko╢µ przedsiΩbiorstwa w kt≤rym pracuj▒ mo┐liwo╢ci korzystania z odpowiedniego poziomu ╢wiadcze± z ubezpieczenia spo│ecznego).

• Swoboda zrzeszania siΩ (prawo to zapewnia wszystkim pracodawcom i pracownikom Unii Europejskiej swobodΩ tworzenia i przystΩpowania do organizacji zawodowych, dla ochrony interes≤w ekonomicznych i socjalnych. Prawo to zapewnia r≤wnie┐ negatywn▒ wolno╢µ, tzn. prawo do nieprzystΩpowania do takich organizacji bez ponoszenia jakichkolwiek konsekwencji osobistych i zawodowych).

• Swoboda prowadzenia rokowa± zbiorowych i spor≤w zbiorowych (prawo to gwarantuje mo┐liwo╢µ prowadzenia negocjacji zbiorowych i zawierania uk│ad≤w zbiorowych, a w przypadku niedoj╢cia do porozumienia r≤wnie┐ prowadzenia szczeg≤lnych dzia│a± np. strajk≤w - te ostatnie jednak z zastrze┐eniem zobowi▒za± wynikaj▒cych z przepis≤w krajowych i uk│ad≤w zbiorowych).

• Szkolenie zawodowe (ka┐dy pracownik Unii Europejskiej musi mieµ zagwarantowany dostΩp do szkolenia zawodowego i mo┐liwo╢µ korzystania z niego w okresie pracy zawodowej. Warunki dostΩpu do szkolenia nie mog▒ doprowadziµ do dyskryminacji ze wzglΩdu na obywatelstwo).

• R≤wne traktowanie kobiet i mΩ┐czyzn (pa±stwa cz│onkowskie powinny zapewniµ jednakowe traktowanie i mo┐liwo╢ci dla mΩ┐czyzn i kobiet. W tym celu powinno siΩ wzmocniµ, wszΩdzie tam gdzie jest to konieczne, dzia│ania zmierzaj▒ce do wprowadzenia w ┐ycie zasady r≤wnego traktowania mΩ┐czyzn i kobiet, a w szczeg≤lno╢ci w dziedzinie dostΩpu do zatrudnienia, wynagrodzenia, warunk≤w pracy, ochrony socjalnej, kszta│cenia, szkolenia zawodowego i przebiegu kariery zawodowej. Wszystkie te dzia│ania powinny umo┐liwiµ mΩ┐czynom i kobietom godzenie obowi▒zk≤w rodzinnych i zawodowych).

• Informowanie, konsultowanie, wsp≤│udzia│ pracownik≤w (wskazane tutaj dzia│ania powinny byµ realizowane szczeg≤lnie w nastΩpuj▒cych wypadkach:

1. Kiedy s▒ wprowadzane w przedsiΩbiorstwie zmiany technologiczne, dotycz▒ce warunk≤w i organizacji pracy, maj▒ce istotny wp│yw na pracownik≤w.
2. W zwi▒zku z dzia│aniami restrukturyzacyjnymi lub w przypadku po│▒czenia przedsiΩbiorstw, maj▒cych wp│yw na zatrudnienia pracownik≤w.
3. W przypadku zwolnie± grupowych.
4. Kiedy pracownicy, w szczeg≤lno╢ci zatrudnieni w strefie przygranicznej, s▒ dotkniΩci polityk▒ w dziedzinie zatrudnienia, prowadzon▒ przez przedsiΩbiorstwo, w kt≤rym s▒ zatrudnieni).

Strona 1 Strona 2 Strona 3 Strona 4