Na pocz▒tku lat 90-tych w wiΩkszo╢ci przedsiΩbiorstw kraj≤w Europy Zachodniej asygnowano du┐e kwoty na rozwijanie dzia│≤w kadr. W Hiszpanii natomiast przeciwnie - w zwi▒zku z kryzysem wydatki te ulega│y ciΩciom. W ponad 51% przedsiΩbiorstw zredukowano liczbΩ zatrudnionych w dzia│ach kadr o wiΩcej ni┐ 5% (kryzys szczeg≤lnie dotkn▒│ przemys│ metalurgiczny, gdzie zatrudnienie spad│o o prawie 13%), mimo, ┐e dzia│y te nigdy nie by│y tak rozbudowane jak np. we Francji czy Niemczech.

Kryzys wymusi│ zmianΩ regulacji w zakresie rynku pracy. Lekiem na wyj╢cie z kryzysu mia│o byµ uelastycznienie rynku pracy g│≤wnie poprzez redukcjΩ koszt≤w zwi▒zanych ze zwalnianiem pracownika, zachΩcanie do podpisywania um≤w na czas okre╢lony (w 1994 r. w 82% firmach podpisano umowy na czas nieokre╢lony i 18% na czas okre╢lony) oraz redukcjΩ wynagrodzenia zasadniczego na korzy╢µ czΩ╢ci ruchomej. Od tego czasu do╢µ chΩtnie stosuje siΩ w Hiszpanii outsourcing - 72% firm stosuje tΩ metodΩ nie tylko w przypadku dzia│≤w kadr.

Od 1997 roku zaczΩto reformowaµ rynek pracy. Wprowadzono m.in. bardziej liberalne rozwi▒zania legislacyjne, np. nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od os≤b fizycznych (Ustawa nr 40 z 1998 roku oraz za│▒cznik do ustawy bud┐etowej na 2000 rok - Ley 40 / 1998 del Impuesto sobre la Renta de las Personas Fφsicas oraz Ley de Acompa±amiento del ejercicio 2000). Szczeg≤lnie uci▒┐liw▒ regulacj▒ by│y wysokie kary nak│adane na przedsiΩbiorstwa za zwalnianie pracownik≤w.

Na efekty reform nie trzeba by│o d│ugo czekaµ. Ostatnie lata na rynku pracy charakteryzuj▒ siΩ znacz▒cym o┐ywieniem. Prognozuje siΩ, ┐e w okresie od 1999-2002 powstanie 1,3 mln nowych miejsc pracy, g│≤wnie w informatyce, telekomunikacji, przemy╢le oraz turystyce (szacuje siΩ, ┐e do 2010 roku powstanie 2,2 mln miejsc pracy w turystyce, z czego a┐ 1,3 mln w samej Hiszpanii).

Konsekwencje kryzysu gospodarczego wymusi│y r≤wnie┐ wprowadzenie zmian w funkcjonowaniu przedsiΩbiorstw hiszpa±skich. Najwa┐niejszymi wyzwaniami, jakim musia│y one sprostaµ to wzrost efektywno╢ci i elastyczno╢ci oraz zwiΩkszenie wydatk≤w na dokszta│canie personelu. Okre╢lono r≤wnie┐ priorytetowe segmenty, gdzie mo┐na kreowaµ popyt, tzw. nowe obszary tworzenia miejsc pracy "NYE" (Nuevos Yacimientos de Empleo):

1. Produkty niezbΩdne do ┐ycia codziennego.
2. Poprawa jako╢ci ┐ycia.
3. Kultura i wypoczynek.
4. ªrodowisko.

Zdaniem ekspert≤w Unii Europejskiej obszary te powinny byµ priorytetowe w zakresie tworzenia nowych podmiot≤w.

Jak prezentuje siΩ dzia│ kadr w firmach hiszpa±skich na tle Europy Zachodniej? Zacznijmy prezentacjΩ od og≤lnej charakterystyki. Pierwsz▒ kwesti▒ jest udzia│ przedstawicieli dzia│u kadr w definiowaniu i realizacji misji przedsiΩbiorstwa. Okazuje siΩ, ┐e w 63% przedsiΩbiorstwach przedstawiciele tych dzia│≤w bior▒ udzia│ w budowaniu strategii firmy, natomiast a┐ 75% dyrektor≤w dzia│u kadr zasiada w zarz▒dach, co jest wysokim wska╝nikiem na tle Europy (tylko Francja i Szwecja notowane s▒ wy┐ej ni┐ Hiszpania - odpowiednio 83% i 76%).

Na czele dzia│u kadr stoi dyrektor, kt≤rego mo┐na scharakteryzowaµ w nastΩpuj▒cy spos≤b: wiek 30-50 lat, jest to najczΩ╢ciej mΩ┐czyzna (92% przypadk≤w), kt≤ry posiada dyplom uko±czenia studi≤w wy┐szych w zakresie prawa lub nauk spo│ecznych i dodatkowo uko±czy│ studia podyplomowe. Obecny profil dyrektora kadr w firmie hiszpa±skiej przedstawiono w poni┐szej tabeli, zwracaj▒c uwagΩ na umiejΩtno╢ci, kt≤re bΩd▒ po┐▒dane w przysz│o╢ci.