Mistrz i Ma│gorzta - Micha│ Bu│hakow

      Niebezpieczne dzie│o

      Micha│ Bu│hakow to jeden z najbardziej utalentowanych i najwybitniejszych pisarzy rosyjskich por≤wnywany z samym Dostojewskim. Mia│ jednak pecha, gdy┐ nigdy nie zosta│ dopuszczony do wielkiego ╢wiata literackiego ≤wczesnego Zwi▒zku Radzieckiego. OdsuniΩcie to sta│o siΩ jednym z g│≤wnych motyw≤w powtarzaj▒cych siΩ w jego powie╢ciach, z kt≤rych najwa┐niejsz▒ jest chyba "Mistrz i Ma│gorzata" - dzie│o napisane w latach 1928 - 1940.

      Utw≤r ma bardzo oryginaln▒ fabu│Ω, a akcja odbywa siΩ w kilku p│aszczyznach. G│≤wn▒ aren▒ zdarze± jest wsp≤│czesna autorowi Moskwa lat trzydziestych, czyli stolica wielkiego pa±stwa totalitarnego, do kt≤rej przyby│ diabe│. Wraz ze swoj▒ ╢wit▒ ma do zrealizowania pewne zadanie - trzeba urz▒dziµ bal szatana. Umieszczenie postaci z "piek│a rodem" w samym ╢rodku ustroju komunistycznego musi przynie╢µ niesamowite skutki. I tak w rzeczywisto╢ci jest. Nasi bohaterowie wywo│uj▒ bowiem szereg afer i skandali, kt≤re nie do╢µ ┐e ╢miesz▒, to zmuszaj▒ jeszcze to refleksji.

Drug▒ p│aszczyzn▒, w kt≤rej rozgrywa siΩ akcja, jest Jerozolima. W moskiewsk▒ rzeczywisto╢µ Bu│hakow wplata wydarzenia zaczerpniΩte z Ewangelii. Przedstawia ostatnie chwile ┐ycia Jezusa Chrystusa.

      Powie╢µ Bu│hakowa jest bardzo interesuj▒c▒ i wci▒gaj▒c▒ ksi▒┐k▒ kierowan▒ do szerokiego grona odbiorc≤w. Jest co╢ o mi│o╢ci, ideach oraz sprzeciwie wobec pr≤b uczynienia wszystkich ludzi osobnikami jednakowymi. Nie zawiod▒ siΩ jednak przede wszystkim ci, kt≤rych interesuje system totalitarny oraz konfrontacja dobra ze z│em. "Mistrz i Ma│gorzata" to powie╢µ szkatu│kowa, wystΩpuj▒ w niej bowiem elementy powie╢ci kryminalnej, obyczajowej, psychologicznej, satyrycznej, filozoficznej. To tak┐e utw≤r mozaikowy, ale napisany tak wspaniale, ┐e nie mamy problemu z jego odczytaniem.

      Wed│ug mnie najwa┐niejszym problemem, kt≤ry chcia│ poruszyµ pisarz, jest obraz pa±stwa totalitarnego ukazany na podstawie Zwi▒zku Radzieckiego. Nie trudno domy╢liµ siΩ jak on mo┐e wygl▒daµ. Jest bardzo negatywny, ale oczywi╢cie prawdziwy. Autor, z reszt▒ nie tylko, ma wiele do zarzucenia systemowi komunistycznemu. Przede wszystkim wypacza on psychikΩ. Obywatele s▒ ci▒gle zastraszani, ┐yj▒ w napiΩciu i stresie. Dzia│alno╢µ tajnej policji doprowadza do zaniku czysto ludzkich uczuµ i dzia│a±. W takich warunkach nietrudno o to, aby cz│owiek sta│ siΩ gro╝ny dla innego, szerzy siΩ donosicielstwo i │ap≤wkarstwo (chocia┐ tego nigdzie nie brakuje), gdy┐ ka┐dy, boj▒c siΩ o siebie, pragnie przypodobaµ siΩ w│adzy. Sytuacja materialna wielu ludzi jest beznadziejna, nie maj▒ pieniΩdzy na mieszkanie, musz▒ ┐yµ gromadami w ciasnych k▒tach. Nie istnieje r≤wnie┐ co╢ takiego jak wolno╢µ s│owa, czy mo┐liwo╢µ g│oszenia swoich w│asnych pogl▒d≤w. Cz│owiek zmuszany jest do podporz▒dkowania siΩ z g≤ry przyjΩtym zasadom. Tylko nieliczni decyduj▒ siΩ na bunt. Takim kim╢ jest tytu│owy Mistrz - swego rodzaju indywidualista, kt≤ry jawnie przeciwstawi│ siΩ z│u. Przegra│ fizycznie, bo spali│ swoje dzie│o, ale wygra│ moralnie, bo osi▒gn▒│ szczΩ╢cie wieczne. Systemu nie m≤g│ pokonaµ, co wcale nie dziwi. Niezdolny do tego by│ nawet sam diabe│. Co wiΩc m≤g│ uczyniµ pozbawiony nadprzyrodzonych zdolno╢ci cz│owiek? Autor ciekawie zaprezentowa│ postaµ szatana, kt≤ry jest przecie┐ kim╢ z│ym. U Bu│hakowa jednak przypomina nam raczej wys│annika Boga, a nie z│o absolutne. Szykanuje bohater≤w negatywnych, fa│szywych i ob│udnych. On tylko zajmuje siΩ z│em, a w rzeczywisto╢ci mo┐e czyniµ jedynie dobro.

      Dobro i z│o prezentowane jest tak┐e w motywie zaczerpniΩtym z Biblii, czyli we wplecionej historii skazania Jezusa. Ukazuje ona bowiem problem moralny Pi│ata. Mimo ┐e chcia│ uniewinniµ Jezusa, musia│ zaprzeµ siΩ w│asnych przekona± i idei dla swego przysz│ego dobra. Okaza│ siΩ tch≤rzem, a najlepiej oceni│ to sam Jezus. Stwierdzi│, ┐e tch≤rzostwo nie jest jedn▒ z najstraszliwszych u│omno╢ci, ono jest u│omno╢ci▒ najstraszliwsz▒. Jest zdrad▒ samego siebie, cz│owiek staje siΩ przez to bezwolnym narzΩdziem w rΩku innej osoby, staje siΩ z│oczy±c▒. Tylko mi│o╢µ jest w stanie go uratowaµ. Uczucie to istnia│o pomiΩdzy Mistrzem i Ma│gorzat▒. Charakteryzowa│o siΩ oddaniem, bezgraniczn▒ pasj▒ i namiΩtno╢ci▒. Czyli by│o idealne, takie o jakim wiΩkszo╢µ z nas tylko marzy. Ma│gorzata by│a w stanie zrobiµ wszystko, aby odzyskaµ swego ukochanego. Bu│hakow chce ukazaµ nam, ┐e w ╢wiecie ob│udy mo┐e zaistnieµ co╢ pozytywnego, uczucie najpiΩkniejsze, kt≤rym jest w│a╢nie mi│o╢µ. Powinni╢my o tym pamiΩtaµ.

      Powie╢µ Bu│hakowa to wspania│e dzie│o i szczerze zachΩcam do g│Ωbszego zapoznania siΩ z nim. Przedstawione zagadnienia stanowi▒ ma│▒ czΩ╢µ tego wszystkiego, co ona zawiera. Napisana wspania│ym stylem i jΩzykiem, co u│atwia jej odbi≤r, z du┐ym wyczuciem ukazuje problemy ka┐dego cz│owieka - problemy aktualne do dzisiaj. úatwo znale╝µ w niej co╢, co zainteresuje tylko nas. Czytaj▒c j▒ mo┐emy dowiedzieµ siΩ, jak to jest w systemie totalitarnym skoro sam diabe│ potrafi nim tylko zachwiaµ, a potem wszystko wraca znowu do normy. I cieszyµ siΩ, ┐e to nas teraz nie dotyczy. Bu│hakow ukaza│ nam swoj▒ niew▒tpliwie wielk▒ klasΩ umiejΩtnie │▒cz▒c w jednej powie╢ci dwa ╢wiaty. Autor przybli┐y│ nam niedostΩpnego, dumnego i wynios│ego Boga, ukaza│ go jako kogo╢ dobrego, bliskiego, propaguj▒cego mi│o╢µ i oddanie. Kogo╢, z kogo ka┐dy z nas mo┐e braµ przyk│ad. Tylko ┐e wtedy nasz ╢wiat by│by raczej utopi▒... Na wzglΩdzie musimy mieµ tak┐e to, ┐e autor napisa│ ksi▒┐kΩ w Rosji komunistycznej, czyli w ╢wiecie objΩtym cenzur▒. Bu│hakow zrobi│ co╢ wielkiego decyduj▒c siΩ na tak niebezpieczny krok, jakim z pewno╢ci▒ by│a jawna krytyka systemu politycznego, w kt≤rym sam ┐y│.