El┐bieta SZAFARYN
Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich

1. Zasady tworzenia Funduszu
2. Obowi▒zki pracodawcy rozpoczynaj▒cego dzia│alno╢µ
3. Zasady tworzenia odpisu podstawowego
4. OdrΩbne zasady tworzenia Funduszu

Prawo do ╢wiadczenia urlopowego maj▒ pracownicy, kt≤rzy korzystaj▒ w danym roku kalendarzowym z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych.
ªwiadczenie urlopowe jest kwot▒ r≤wn▒ kwocie odpisu podstawowego na ZFªS w danym roku. Odpis ten stanowi 37,5% przeciΩtnego miesiΩcznego wynagrodzenie w gospodarce w poprzednim roku, lub w II p≤│roczu poprzedniego roku (je┐eli oka┐e siΩ, ┐e to wynagrodzenie by│o wy┐sze). W 2000r. wysoko╢µ ╢wiadczenia wynosi│a:

• 561,86 z│,
• 842,79 z│ dla pracownika zatrudnionego w warunkach szczeg≤lnych,
• 74,92 z│ dla pracownika m│odocianego w pierwszym roku nauki,
• 89,90 z│ dla pracownika m│odocianego w drugim roku nauki,
• 104,88 z│ dla pracownika m│odocianego w trzecim roku nauki.

• w kwocie r≤wnej odpisowi podstawowemu nie jest wliczane do wynagrodzenia,od kt≤rego nalicza siΩ sk│adki na ubezpieczenie spo│eczne,
• jest kosztem uzyskania przychodu dla pracodawcy,
• dla pracownika jest przychodem, kt≤ry podlega opodatkowaniu.

Pracownikom zatrudnionym w niepe│nym wymiarze godzin przys│uguje ╢wiadczenie urlopowe ustalone proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
ªwiadczenie nale┐y pracownikowi wyp│aciµ najp≤╝niej w ostatnim dniu poprzedzaj▒cym rozpoczΩcie urlopu.
Nale┐y pamiΩtaµ, i┐ uk│ady zbiorowe pracy mog▒ dowolnie kszta│towaµ wysoko╢µ odpisu na Fundusz, mog▒ tak┐e postanowiµ, ┐e Fundusz nie bΩdzie tworzony lub, ┐e ╢wiadczenie urlopowe nie bΩdzie wyp│acone.


Obowi▒zki pracodawcy rozpoczynaj▒cego dzia│alno╢µ


Pracodawca rozpoczynaj▒cy dzia│alno╢µ w danym roku kalendarzowym i zobowi▒zany do utworzenia funduszu, tworzy go dopiero od nastΩpnego roku. Podobnie jest z wyp│at▒ ╢wiadczenia urlopowego. Je╢li jednak rozpoczΩcie dzia│alno╢ci nastΩpuje na skutek przekszta│ce± restrukturyzacyjnych: w wyniku komercjalizacji, przejΩcia, podzia│u lub po│▒czenia zak│adu lub jego czΩ╢ci z r≤wnoczesnym przejΩciem pracownik≤w, w≤wczas przepis o odroczeniu tworzenia funduszy (czy wyp│aty ╢wiadczenia urlopowego) nie ma zastosowania.


Zasady tworzenia odpisu podstawowego


Wysoko╢µ odpisu podstawowego wynosi na jednego zatrudnionego 37,5% przeciΩtnego wynagrodzenia miesiΩcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w drugim p≤│roczu roku poprzedniego, je┐eli przeciΩtne wynagrodzenie z tego okresu stanowi│o kwotΩ wy┐sz▒.
PrzeciΩtne miesiΩczne wynagrodzenie og│asza Prezes G│≤wnego UrzΩdu Statystycznego w Dzienniku UrzΩdowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" nie p≤╝niej ni┐ do 20 lutego ka┐dego roku.
Wysoko╢µ odpisu podstawowego na jednego pracownika m│odocianego wynosi w pierwszym roku nauki 5%, w drugim roku 6%, w trzecim 7% przeciΩtnego miesiΩcznego wynagrodzenia.
Wysoko╢µ odpisu podstawowego na jednego pracownika zatrudnionego w warunkach szczeg≤lnych wynosi 50% przeciΩtnego miesiΩcznego wynagrodzenia.
Wysoko╢µ odpisu mo┐e byµ zwiΩkszona o 6,25% przeciΩtnego miesiΩcznego wynagrodzenia na ka┐dego zatrudnionego w stosunku do kt≤rego orzeczono znaczny lub umiarkowany stopie± niepe│nosprawno╢ci.
PrzedsiΩbiorca sprawuj▒cy opiekΩ socjaln▒ nad emerytami i rencistami mo┐e r≤wnie┐ zwiΩkszyµ odpis o 6,25% przeciΩtnego miesiΩcznego wynagrodzenia na ka┐dego emeryta lub rencistΩ uprawnionego do tej opieki.


OdrΩbne zasady tworzenia Funduszu


OdrΩbna regulacja prawna w zakresie tworzenia zak│adowego funduszu socjalnego dotyczy:

• szk≤│ wy┐szych dzia│aj▒cych na podstawie przepis≤w o szkolnictwie wy┐szym,art. 122 ustawy o szkolnictwie wy┐szym,
• szk≤│ i plac≤wek objΩtych systemem o╢wiaty w stosunku do nauczycieli podlegaj▒cych przepisom Karty Nauczyciela - art. 53 Karty Nauczyciela.
  Dla tych grup zawodowych tworzy siΩ fundusz w wysoko╢ci 8% planowanych rocznych ╢rodk≤w przeznaczonych na wynagrodzenia osobowe, dla emeryt≤w i rencist≤w w wysoko╢ci 5% pobieranych przez nich emerytur i rent.
• pracownik≤w cywilnych zatrudnionych w jednostkach bud┐etowych podleg│ych MON, MSWiA oraz MS.
  Przepisy ustawy o ZFªS zawieraj▒ delegacje ustawowe dla ministr≤w tych resort≤w do wydania odrΩbnych regulacji prawnych reguluj▒cych zagadnienia funduszu. I tak:
  • rozporz▒dzenie MON z 6 grudnia 1994r. (Dz.U. Nr 132, poz. 678),
  • rozporz▒dzenie MSW z 11 kwietnia 1995r. (Dz.U. Nr 43, poz. 225 ze zm.),
  • rozporz▒dzenie MS z 22 marca 1995r. (Dz.U. Nr 37, poz. 182).

Strona 1 Strona 2