Zazwyczaj opcje mog▒ byµ zrealizowane, gdy warto╢µ akcji przedsiΩbiorstwa wzro╢nie o okre╢lony procent w stosunku do kursu gie│dowego (gdy s▒ notowane na gie│dzie) w okre╢lonym czasie, b▒d╝ te┐ w stosunku do bran┐y, lub przedsiΩbiorstwa najlepszego w bran┐y (w pozosta│ych przypadkach).

W Ameryce obserwuje siΩ wzrost znaczenia tej formy wynagrodzenia w ostatnich latach. W 1994 roku udzia│ opcji w stosunku do ca│kowitego wynagrodzenia wynosi│ 44%, o 7% wiΩcej ni┐ w 1992 roku.

W Europie zaobserwowaµ mo┐na zwiΩkszenie zainteresowania opcjami. FormΩ tΩ stosuj▒ ju┐ m.in. Francja, Wielka Brytania, za╢ od 1996 roku interesuj▒ siΩ ni▒ Niemcy. Pionierskimi przedsiΩbiorstwami by│y Daimler-Benz oraz Deutsche Bank. Dla przyk│adu, w Deutsche Bank planuje siΩ przyznaµ mened┐erom zarz▒dzaj▒cym akcje w ilo╢ci 2000 na okres 10 lat.

W Europie powa┐nym problemem przy wprowadzaniu opcji jako elementu wynagrodzenia s▒ regulacje prawne, szczeg≤lnie widoczne w Niemczech i we Francji.

W prawie niemieckim nie u┐ywa siΩ pojΩcia opcje. Ich odpowiednikiem s▒ obligacje zamienne na akcje. Dopiero w 1998 roku maj▒ wej╢µ odpowiednie przepisy. Warto nadmieniµ, ┐e w przedsiΩbiorstwach niemieckich, kt≤re wprowadzi│y model opcji, rozwi▒zanie to zosta│o narzucone. Dla mened┐er≤w dotychczasowy system by│ bardziej korzystny, gdy┐, jak ju┐ wspomniano, wynagrodzenia zale┐a│y w du┐ej mierze od wielko╢ci przedsiΩbiorstwa. Praca w du┐ym przedsiΩbiorstwie oznacza│a du┐e wynagrodzenie bez wiΩkszego zaanga┐owania.

Przypadek Francji jest nieco odmienny. W grudniu 1996 roku Senat przyj▒│ poprawkΩ ustawy podatkowej, w kt≤rej postanowiono, ┐e opcje na zakup akcji, kt≤re bΩd▒ sprzedane w przeci▒gu piΩciu lat od za│o┐enia przedsiΩbiorstwa, zostan▒ obci▒┐one sk│adkami na ubezpieczenia spo│eczne oraz podatkami, czyli potraktowane zostan▒ jako p│ace. By│o to wynikiem nadu┐yµ ze strony mened┐er≤w, polegaj▒cych na tym, ┐e do tej pory mogli oni gromadziµ i zbywaµ du┐e ilo╢ci akcji bez ┐adnych obci▒┐e±. Jest to poci▒gniΩcie uderzaj▒ce w pewnym stopniu w przedsiΩbiorczo╢µ, gdy┐ przedsiΩbiorcy startuj▒cy w biznesie bΩd▒ musieli dysponowaµ wiΩksz▒ got≤wk▒ na wynagrodzenia. Abstrahuj▒c od tego, w▒tpliwe jest, by ktokolwiek zechcia│ pracowaµ w nowym przedsiΩbiorstwie z perspektyw▒ otrzymania powa┐niejszych zarobk≤w po up│ywie piΩciu lat, wiedz▒c, ┐e po│owie przedsiΩbiorstw francuskich nie udaje siΩ przetrwaµ d│u┐ej ni┐ trzy lata - g│≤wnie ze wzglΩdu na k│opoty finansowe.

W Polsce mo┐na siΩ zetkn▒µ z nielicznymi przypadkami stosowania systemu stock options. Przyk│adem mo┐e byµ prezes firmy Computerland. Zasadnicz▒ czΩ╢ci▒ jego wynagrodzenia s▒ w│a╢nie opcje, kt≤re otrzymuje w ilo╢ci 1% rocznie za uzyskanie odpowiednich wynik≤w. Analogicznie wynagradzani s▒ jego zastΩpcy. Stock options s▒ tak┐e uwzglΩdniane w przypadku prezes≤w Exbudu oraz Mostostalu Export.

Wreszcie ostatnim, "ukrytym" sk│adnikiem wynagrodzenia mened┐er≤w jest ╢wiadczenie w naturze. Jest to sk│adnik ukryty dlatego, ┐e w wiΩkszo╢ci ranking≤w prezentuj▒cych zarobki mened┐er≤w nie uwzglΩdnia siΩ tych profit≤w, choµ stanowi▒ one czΩstokroµ du┐▒ czΩ╢µ wynagrodzenia mened┐era (s▒ to tzw. kafeteryjne systemy wynagradzania). NajczΩstsz▒ form▒ ╢wiadczenia w naturze jest samoch≤d s│u┐bowy, dofinansowanie lub zakup mieszkania, polisa ubezpieczeniowa, ubezpieczenie emerytalne, czy te┐ dofinansowanie wypoczynku. Celem stosowania tego systemu, jako sk│adnika wynagradzania, jest unikanie wysokich obci▒┐e± zwi▒zanych ze sk│adkami na ubezpieczenia spo│eczne. Stosuj▒ to powszechnie firmy zagraniczne inwestuj▒ce w Polsce.

Strona 1 Strona 2