Wed│ug bada± Rady Europy pr≤g biedy mo┐e byµ wyliczony jako 68% przeciΩtnej p│acy og≤lnokrajowej. Stanowisko to zosta│o zaakceptowane przez Rz▒dowy Komitet Kontrolny, tym bardziej, ┐e z kolei wed│ug OECD pr≤g ten stanowi 66% dochodu narodowego do podzia│u na jednego mieszka±ca. Wed│ug Komitetu dwa przedstawione powy┐ej stanowiska daj▒ w przybli┐eniu te same rezultaty, a zatem mechanizmy te nale┐y uznaµ za godne rekomendacji. Jednak Komitet Rz▒dowy bardziej przychyli│ siΩ do mechanizmu Rady Europy, czego da│ wyraz Raporcie Komitetu Rz▒dowego z 1986 r.:

"Komitet Rz▒dowy uzna│ za uzasadnione przyjΩcie 2/3 lub 68% przeciΩtnego wynagrodzenia krajowego jako w│a╢ciwego kryterium oceny godziwego poziomu ┐ycia, jednak nale┐y r≤wnie┐ przy uwzglΩdniµ sytuacjΩ rodzinn▒, dochody innych rodzin, a tak┐e system podatkowy itp.".

Komentarza wymaga r≤wnie┐ punkt 2 art. 4 Europejskiej Karty Spo│ecznej, tj. uznania prawa pracownik≤w do zwiΩkszonej stawki wynagrodzenia. Komitet Niezale┐nych Ekspert≤w uzna│, ┐e powinno siΩ okre╢laµ stopnia tego zwiΩkszenia. Regulacje wysoko╢ci stawek powinny byµ swobodnie kszta│towane przez przepisy wewnΩtrzne, albo umowy miΩdzynarodowe. Zgodnie z zaleceniem KNE stawek podwy┐szonych nie stosuje siΩ w przypadku pracownik≤w pa±stwowych oraz os≤b pe│ni▒cych funkcje kierownicze w zarz▒dach przedsiΩbiorstw.

Polska podpisa│a KartΩ Spo│eczn▒ z chwil▒ przyst▒pienia do Rady Europy, co nast▒pi│o w 1991 r. Postanowienia wynikaj▒ce z tre╢ci Karty opracowane zosta│y na poziomie ustawodawczym, co mia│o zagwarantowaµ ich faktyczn▒ realizacjΩ.

W Polsce postanowienia Karty odzwierciedlaj▒ dwa artyku│y Kodeksu pracy:

• art. 13 k.p.
  

  M≤wi on, ┐e "pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia za pracΩ. Warunki realizacji tego prawa okre╢laj▒ przepisy prawa pracy oraz polityka pa±stwa w dziedzinie p│ac, w szczeg≤lno╢ci poprzez ustalanie najni┐szego wynagrodzenia za pracΩ".

• art. 77⁴ pkt. 1 k.p.
  

  M≤wi on, ┐e "Minister Pracy i Polityki Socjalnej okre╢li, w drodze zarz▒dzenia najni┐sze wynagrodzenie za pracΩ, przys│uguj▒ce pracownikom zatrudnionym w pe│nym wymiarze czasu pracy, oraz przypadki, w kt≤rych mimo niewykonywania pracy w takim wymiarze pracownikowi przys│uguje najni┐sze wynagrodzenie".

W pierwszym przypadku ustawodawca r≤wnie┐ nie precyzuje co nale┐y rozumieµ pod pojΩciem godziwe wynagrodzenie za pracΩ.

Z kolei w drugim przypadku, obowi▒zkiem pa±stwa jest ustalenie najni┐szego wynagrodzenia za pracΩ. Jednak w tym przypadku ustawodawca r≤wnie┐ nie sprecyzowa│, na podstawie jakich kryteri≤w minister powinien ustalaµ najni┐sze wynagrodzenie za pracΩ. Warto w tym miejscu przedstawiµ mechanizmy ustalania p│acy minimalnej. Zagadnienie to reguluje MiΩdzynarodowa Organizacja Pracy. W tym celu MOP wyda│a wiele konwencji i zalece±, kt≤re powinny byµ regulowane i przestrzegane przez wszystkie kraje. W przypadku Polski ratyfikowana zosta│a jedynie KonwencjΩ nr 99 z 6 czerwca 1951 r., kt≤ra dotyczy metod ustalania p│ac minimalnych w rolnictwie. W przypadku kraj≤w rozwijaj▒cych siΩ MOP wyda│a specjaln▒ KonwencjΩ nr 131/1970 oraz Zalecenie nr 135/1970 dotycz▒ce ustalania p│ac minimalnych. Do tej pory Konwencja ta nie zosta│a ratyfikowana przez PolskΩ, mimo i┐ debaty nad jej wprowadzeniem w ┐ycie trwaj▒ od 1977 roku. MOP wyda│a specjalny dokument pod nazw▒ "Uaktualniony Program ratyfikacji Konwencji oraz wykonania zalece± MOP", w kt≤rym stwierdza, ┐e obecnie Polska nie spe│nia wymog≤w niezbΩdnych do ratyfikacji Konwencji w sprawie p│acy minimalnej.

Ministerstwo Pracy wystosowa│o uzasadnienie w tej sprawie. Stwierdza, ┐e obecny poziom p│acy minimalnej gwarantuje pokrycie koszt≤w utrzymania jednej osoby i to pod warunkiem, ┐e zamieszkuje ona we wsp≤lnym gospodarstwie domowym. Wynika z tego, ┐e nie spe│nia ona swojej roli, tzn. zaspokojenia potrzeb pracownika i jego rodziny.

MiΩdzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Spo│ecznych i Kulturalnych ONZ z 16 grudnia 1966 r., kt≤ry Polska ratyfikowa│a w 1977 r. oraz Powszechna Deklaracja Praw Cz│owieka uchwalona przez Zgromadzenie Og≤lne ONZ 10 grudnia 1948 r. definiuj▒ r≤wnie┐ pojΩcie godziwego wynagrodzenia za pracΩ. Ze wzglΩdu na fakt, ┐e Europejska Karta Spo│eczna tworzy wraz z Europejsk▒ Konwencj▒ Praw Cz│owieka z 1950 r. regionalny odpowiednik Pakt≤w Praw Cz│owieka ONZ, postanowienia Karty w zakresie godziwego wynagrodzenia nale┐y uznaµ za dominuj▒ce i zalecane do przestrzegania przez inne kraje.

Strona 1 Strona 2