|
Teoria popΩdu
Do najstarszej teorii motywacji z grupy teorii procesu zaliczyµ mo┐na teoriΩ popΩdu. Jest to jednocze╢nie najbardziej znana teoria motywacji. Jej ╝r≤d│a odnale╝µ mo┐na w pracach staro┐ytnych grek≤w z nurtu hedonizmu.
Angielscy utylitary╢ci - J. Bentham i J.S. Mill adaptowali dla swoich potrzeb staro┐ytn▒ koncepcjΩ hedonizmu. Wed│ug ich teorii, cz│owiek bΩdzie wybiera│ spo╢r≤d mo┐liwych dostΩpnych dzia│a± zawsze te, kt≤re wed│ug jego odczucia prowadziµ bΩd▒ do osi▒gniΩcia maksymalnej przyjemno╢ci lub odczuwania najmniejszego b≤lu.
Kolejn▒ ideΩ do teorii popΩdu wni≤s│ Thorndike. Zwr≤ci│ on uwagΩ na fakt, ┐e na proces motywacji maj▒ wp│yw do╢wiadczenie cz│owieka i wydarzenia z przesz│o╢ci. Na tej podstawie Thorndike sformu│owa│ tzw. prawo efektu. M≤wi ono, ┐e do╢wiadczenie z przesz│o╢ci ma wp│yw na bod╝ce i reakcje powoduj▒ce odczuwanie satysfakcji. Je╢li skojarzeniu bod╝ca z reakcj▒ towarzyszy stan przyjemno╢ci, to zwi▒zek ten zostanie z du┐ym prawdopodobie±stwem utrwalony.
TeoriΩ popΩdu rozwija│ dalej R.S. Woodworth. Twierdzi│ on, ┐e pojΩcie popΩdu nale┐y traktowaµ jako alternatywΩ dla pojΩcia instynktu. Zak│ada│, ┐e je┐eli istnieje co╢ takiego jak popΩd, to mo┐na przypuszczaµ, ┐e obiekty, kt≤re zaspokajaj▒ popΩd s▒ nagradzaj▒ce i funkcjonuj▒ jako wzmocnienia pewnych zachowa± - pozwalaj▒ przewidywaµ nie tylko, jakie obiekty bΩd▒ celem poszukiwa± (a wiΩc stanowi│y pobudk▒ do dzia│ania), ale i z jak▒ si│▒ bΩd▒ poszukiwane.
Wsp≤│czesn▒ teoriΩ popΩdu przedstawi│ C.L. Hull. Wed│ug niego, d▒┐enie do celu oraz drogΩ do niego prowadz▒c▒ mo┐na przedstawiµ za pomoc▒ poni┐szego r≤wnania:
Reakcja = f (nawyk) x g (popΩd)
Przez popΩd nale┐y rozumieµ bodziec og≤lny, natomiast nawyk to stosunek miΩdzy bod╝cem a reakcj▒. PopΩd i nawyk decyduj▒ o reakcji cz│owieka, czyli - w uproszczeniu - o jego zachowaniu.
TeoriΩ tΩ krytykuje siΩ za trudno╢µ w wyja╢nieniu nag│ych zmian motywacji u ludzi.
|