|
Motywacja wg Taylora
Tradycyjne ujΩcie motywacji opiera siΩ na za│o┐eniach tzw. naukowej szko│y organizacji Taylora. Inspiracj▒ dla tej szko│y by│y stosunki panuj▒ce w feudalizmie, gdzie zarz▒dzaj▒cy mia│ w│adzΩ, za╢ podw│adny zobowi▒zany by│ do wykonywania swoich obowi▒zk≤w. St▒d motywowanie pierwotnie polega│o na stosowaniu ╢rodk≤w przymusu. Prze│o┐ony dysponowa│ bogatym zbiorem tych ╢rodk≤w. NajczΩ╢ciej wykorzystywanymi ╢rodkami by│y przymus fizyczny, psychiczny oraz administracyjny (bardziej szczeg≤│ow▒ klasyfikacjΩ ╢rodk≤w przymusu przedstawiono na poni┐szym schemacie). Jednak motywowanie pracownik≤w ╢rodkami przymusu prowadzi w konsekwencji do niechΩci, a wrΩcz wrogo╢ci. Z czasem podw│adnego traktowano jak r≤wnego partnera, dlatego postanowiono odchodziµ od nagminnie stosowanych kar na rzecz nagr≤d.
ZaczΩto r≤wnie┐ stosowaµ bardziej "humanistyczne" ╢rodki motywowania, jak perswazjΩ i zachΩty. Do najczΩ╢ciej stosowanych form perswazji zaliczano:
- informowanie,
- doradzanie,
- perswazjΩ oddzia│uj▒ca na sferΩ emocjonaln▒ (najszybsze skutki, ale kr≤tkotrwa│e),
- perswazjΩ oddzia│uj▒ca na sferΩ intelektualn▒ (skutki trwa│e, ale d│ugo osi▒gane),
- perswazjΩ oddzia│uj▒ca na sferΩ duchow▒.
Taylor uwa┐a│, ┐e najlepszym ╢rodkiem motywacji s▒ pieni▒dze. Odwo│ywa│ siΩ on do idei cz│owieka homo economicus. Cz│owiek bΩdzie wykonywa│ takie dzia│ania, kt≤rych efektem bΩdzie wy┐sze wynagrodzenie. Je┐eli prze│o┐ony ustali, ┐e pracownik otrzyma wy┐sze wynagrodzenie, je┐eli osi▒gnie wy┐sz▒ produktywno╢µ, to nale┐y spodziewaµ siΩ, ┐e dzia│ania cz│owieka bΩd▒ ukierunkowane na osi▒gniΩcie tego celu.
Taylor potwierdza tΩ tezΩ prowadzonymi przez siebie badaniami. Po podniesieniu dni≤wki z 1,15$ do 1,88$ zwiΩkszy│a siΩ wielko╢ci prze│adunku pracownika ╢rednio z 16 do 59 ton. W teorii tej pokazuje siΩ wy┐szo╢µ bod╝c≤w p│acowych nad pozap│acowymi. Jednak w miarΩ zwiΩkszania siΩ wydajno╢ci pracownik≤w prze│adunkowych, kt≤rych bada│ Taylor, okaza│o siΩ, ┐e do wykonywania tej samej ilo╢ci pracy co poprzednio nie potrzeba a┐ tylu pracownik≤w. W≤wczas pracodawcy zaczΩli redukowaµ si│Ω robocz▒. W efekcie takiego postΩpowania okaza│o siΩ, ┐e wiΩksz▒ motywacjΩ stanowi ju┐ pewno╢µ zatrudnienia ani┐eli p│aca.
Krytycy Taylora zwr≤cili uwagΩ na fakt, ┐e trudno jest okre╢liµ rzeczywisty wp│yw bod╝c≤w materialnych ze wzglΩdu na powi▒zanie ich z warunkami pracy, a poza tym inne czynniki, jak np. postawa w pracy, natura pracy, praca zespo│owa, czy szkolenia r≤wnie┐ maj▒ charakter motywacyjny.
|