Kazanie o ślubie konkordatowym

Lubin, 15 XI 1998 r.

Drodzy w Chrystusie Panu, Siostry i Bracia!

Dawno, dawno temu, 27 lipca 1993 roku, po wielu przemianach w Polsce i całych latach działań dyplomatycznych podpisano konkordat, czyli akt prawny normujący wzajemne stosunki między Stolicą Apostolską a Rzeczpospolitą Polską. Jednak został ratyfikowany i zaczął obowiązywać dopiero po pięciu latach, 25 marca tego roku. Natomiast szczegółowe przepisy wykonawcze zwłaszcza w odniesieniu do spraw małżeńskich wchodzą w życie właśnie w dniu dzisiejszym, 15 listopada.

Od dzisiaj, chcąc wstąpić w związek małżeński, wystarczy tylko wziąć ślub kościelny. Nie potrzebny już będzie ślub cywilny w urzędzie stanu cywilnego. Po prostu sam ślub w kościele będzie miał skutki cywilne. Może to nie jest aż taka wielka zmiana dla wielu ludzi, jednak spróbujmy przypomnieć sobie jeszcze niedawne lata, kiedy to próbowano wprowadzić w Polsce różne nowe zwyczaje świeckie, które miały stopniowo wypierać obrzędy religijne. Otóż w urzędzie nie tylko był przewidziany obrzęd ślubu, ale także coś na wzór chrztu i bierzmowania: a mianowicie świecki obrzęd nadania imienia dziecku oraz uroczyste pasowanie na obywatela i wręczenie dowodu osobistego.

Z dniem wejścia w życie konkordatu wiele spraw zostało uporządkowanych a Kościół katolicki zaczyna być traktowany jako instytucja, która nie jest rozdzielona od państwa jako coś wrogiego, ale rozpoczyna się współpraca między Kościołem a państwem dla dobra nas wszystkich.

Od dzisiaj narzeczeni, którzy zawierają się pobrać, zgłaszają się do urzędu stanu cywilnego w miejscowości gdzie mieszka jedno z nich tylko po to, aby uzyskać odpowiedni dokument o nazwie: „Zaświadczenie o braku okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa”, to znaczy o braku przeszkód wynikających z prawa polskiego do zawarcia ślubu. Ten dokument w trzech egzemplarzach, ważny 3 miesiące, przynoszą do kancelarii parafialnej. Po sporządzeniu protokółu przedślubnego i dwóch rozmowach z księdzem proboszczem oraz odbyciu nauk przedmałżeńskich i przystąpieniu do spowiedzi – w ustalonym dniu odbywa się ceremonia ślubu w kościele. Wtedy wspomniane zaświadczenie z urzędu cywilnego podpisują nowożeńcy, dwóch pełnoletnich świadków oraz kapłan. Następnie jeden egzemplarz otrzymują nowi małżonkowie, drugi pozostaje w kancelarii parafialnej, a trzeci egzemplarz w terminie pięciu dni zostaje odesłany do urzędu stanu cywilnego.

Nowością jest także obniżenie wymaganego wieku do ślubu w przypadku mężczyzny do 18 lat – a jak do tej pory 21. Jednakże nie zmieniają się przepisy odnośnie rozwodów. Otóż w Kościele katolickim nie ma rozwodów i skutki kanoniczne ślubu trwają aż do dnia śmierci jednego z małżonków. Jeśli jednak po ślubie kościelnym małżonkowie uzyskają w sądzie cywilnym orzeczenie o rozwodzie, wówczas każde z nich będzie mogło – tak jak do tej pory – zawrzeć ponowny ślub, ale tylko cywilny, z inną osobą i już tylko w urzędzie stanu cywilnego.

Co ciekawe, chociaż konkordat obowiązuje tylko sprawy Kościoła katolickiego, jednak skutki cywilne może mieć ślub zawarty także w innych Kościołach: u prawosławnych, ewangelików, baptystów, adwentystów, metodystów, zielonoświątkowców, a także w przypadku żydów. Nie zmieniają się przepisy dotyczące małżeństw mieszanych, czyli w dalszym ciągu będą mogły zawrzeć ze sobą ślub osoby wyznające różne religie po uzyskaniu odpowiedniej dyspensy.

Skutki cywilne ślubu to na przykład sprawa nazwiska małżonków i później ich dzieci, wspólnota majątkowa, sprawy dziedziczenia po śmierci jednej ze stron, prawo do wspólnego pożycia małżeńskiego, obowiązek wzajemnej pomocy i wierności, wspólne działanie dla dobra rodziny, którą założyli poprzez swój ślub.

Drodzy w Chrystusie Panu!

Niestety, wielu młodych i niedoświadczonych ludzi, często bez dostatecznego przygotowania i rozwagi rozpoczyna wspólne życie małżeńskie. Niejednokrotnie mimo napomnień i uwag rodziców i otoczenia, nie bacząc na daleko idące konsekwencje, doprowadzają do zawarcia ślubu. Większość młodych ludzi uważa, że już wszystko wiedzą, że sobie poradzą sami w życiu... Dość często wkrótce przychodzi rozczarowanie i zawód. Nie wszystkie małżeństwa układają się pomyślnie i owocnie. Dlatego potrzeba wiele rozwagi, cierpliwości, wyrozumiałości – a nade wszystko modlitwy i zaufania Panu Bogu. Potrzeba jeszcze większego niż dotąd korzystania z darów Bożych, a zwłaszcza z daru rozumu.

Niech więc dzień dzisiejszy będzie dla nas mobilizacją do większej modlitwy w intencji tych, którzy zamierzają się w przyszłości pobrać, aby nie musieli nigdy żałować żadnej swojej decyzji, ale każdego dnia ją podtrzymywać i na nowo potwierdzać. Amen.