Rozmowa z prof. Aleksandrem O┐arowskim.

- W wielu domach pigu│ki witaminowo-mineralne sta│y siΩ nieod│▒cznym sk│adnikiem ka┐dego posi│ku. Za┐ywaj▒ je nie tylko dzieci i osoby starsze, ale ludzie w sile wieku. Czy to potrzebne?

- BezwzglΩdnie. Dzi╢ jeste╢my skazani na suplementacjΩ. Do prawid│owego funkcjonowania organizm potrzebuje codziennie nie tylko bia│ka, wΩglowodan≤w, t│uszcz≤w, ale r≤wnie┐ witamin i biopierwiastk≤w. RolΩ ich dostawcy spe│niaj▒ w│a╢nie owe pigu│ki, o kt≤re pani pyta.

- Dlaczego musimy dostarczaµ organizmowi te sk│adniki w pigu│kach, a nie w po┐ywieniu? Przecie┐ owoce, warzywa i zbo┐a zawieraj▒ witaminy i sole mineralne.

- Obawiam siΩ, ┐e gdyby╢my chcieli uzyskaµ niezbΩdne dawki witamin i biopierwiastk≤w ze spo┐ywanych owoc≤w, warzyw i zb≤┐, musieliby╢my zjadaµ je w takich ilo╢ciach, ┐e nasz przew≤d pokarmowy by temu nie podo│a│. 0 zaspokojeniu potrzeb na witaminy i biopierwiastki w spos≤b naturalny mo┐na by my╢leµ tylko wtedy, gdyby╢my mogli zjadaµ owoce natychmiast po ich zerwaniu, warzywa po wykopaniu z ziemi. Te kupione na targu czy w sklepie przesz│y rozmaite operacje: by│y sortowane, przechowywane, transportowane, zn≤w przechowywane w sklepie, czΩsto wystawione na dzia│anie s│o±ca. Po przyniesieniu do domu te┐ je przechowujemy przewa┐nie w lodowce, obieramy, kroimy, gotujemy, a ka┐da taka operacja niszczy pewn▒ czΩ╢µ witamin. I tak np. ╢wie┐y zielony groszek po ugotowaniu traci 56 proc. witaminy C, je╢li by│ uprzednio mro┐ony 83 proc., a je╢li by│ w puszce 94 proc. Warzywa i owoce sterylizowane w s│ojach lub puszkach trac▒ 39 proc. witaminy A i 69 proc. witaminy B1.

- Czy wskutek przechowywania i transportowania owoc≤w i warzyw mo┐e ubywaµ r≤wnie┐ biopierwiastk≤w?

- Nie ubywa, ale zmieniaj▒ one swoje w│a╢ciwo╢ci. W ╢wie┐ych owocach i warzywach sole mineralne s▒ zwi▒zane z bia│kami, wchodz▒ w sk│ad enzym≤w, co sprawia, ┐e s▒ │atwo przyswajalne. W trakcie gotowania, mro┐enia, przechowywania biopierwiastki uwalniaj▒ siΩ z tych zwi▒zk≤w, przez co staj▒ siΩ ╝le przyswajalne. Jeszcze gorzej traktujemy zbo┐a. Miel▒c je na m▒kΩ, z kt≤rej robi siΩ bu│eczki, makarony, odrzucamy do 60 proc. ziarna - czΩ╢µ najbardziej warto╢ciow▒, czyli otrΩby, pozostawiamy za╢ najmniej warto╢ciow▒ skrobiΩ. W trakcie takiej obr≤bki, ziarna pszenicy trac▒ do 40 proc. witaminy C, do 85 proc. witamin z grupy B, 53 proc. magnezu, 72 proc. cynku, a tak┐e b│onnik i bia│ko, w sumie 26 r≤┐nych substancji od┐ywczych. Tak wiΩc w po┐ywieniu otrzymujemy za ma│o witamin i soli mineralnych, a potrzebujemy ich wiΩcej ni┐ kilkadziesi▒t lat temu.

- Dlaczego nasze potrzeby na witaminy i biopierwiastki s▒ teraz znacznie wy┐sze?

- Z powodu zanieczyszczenia ╢rodowiska i naszego stylu ┐ycia. Wskutek przedostawania siΩ do ╢rodowiska rozmaitych chemikali≤w i spalin samochodowych znajduj▒ siΩ w nim znaczne ilo╢ci metali toksycznych, takich jak kadm, cynk, o│≤w, rtΩµ czy mied╝. Pierwiastki te s▒ trudno wydalane z organizmu. U│atwiµ to mo┐e po│▒czenie ich ze znacznymi ilo╢ciami witaminy C. Dlatego potrzeby organizmu na tΩ witaminΩ zwiΩkszaj▒ siΩ. Ponadto substancje toksyczne w ╢rodowisku zmniejszaj▒ przyswajanie witamin i soli mineralnych. Trzeba wiΩc spo┐yµ ich wiΩcej.

- Jaki wp│yw na przyswajalno╢µ witamin i soli mineralnych ma styl ┐ycia?

- Zmniejsza przyswajalno╢µ wiele czynnik≤w: palenie tytoniu, picie alkoholu i nadmiernych ilo╢ci kawy lub mocnej herbaty, niedob≤r b│onnika w pokarmie, nadmiar wolnych rodnik≤w nadtlenowych we krwi, os│abienie uk│adu odporno╢ciowego, siedz▒cy tryb ┐ycia. To wszystko sprawia, ┐e dla zaspokojenia potrzeb organizmu musimy spo┐ywaµ wiΩcej witamin i biopierwiastk≤w.

- Czy wyliczono te potrzeby? Czy s▒ one r≤┐ne w poszczeg≤lnych krajach, w grupach ludzi prowadz▒cych odmienny tryb ┐ycia?

- W wiΩkszo╢ci kraj≤w europejskich opracowano specjalne normy - standardy. Zajmowali siΩ tym wybitni naukowcy, np. w USA - noblista Shari Liberman, w Polsce prof. Jerzy Wojciechowski. Standardy nie s▒ norm▒ obowi▒zuj▒c▒, ale pomagaj▒ lekarzowi i przemys│owi farmaceutycznemu produkuj▒cemu wielosk│adnikowe preparaty witaminowo-mineralne. Choµ ka┐dy kraj opracowuje w│asne standardy, s▒ one podobne. Polska farmakopea tak┐e zaleca dawki podobne do zachodnioeuropejskich i ameryka±skich.

- Jakie dawki witamin i bio-pierwiastk≤w zalecaj▒ ╢wiatowe standardy?

- Nie ma dawek najlepszych dla wszystkich. Inne s▒ potrzeby zdrowego cz│owieka, inne -chorego. Kim┐e jest jednak cz│owiek zdrowy? Przy dok│adniejszym badaniu okazuje siΩ, ┐e nie ma os≤b doskonale zdrowych. Prawie ka┐dy ma jakie╢ odchylenia.

- WiΩkszo╢µ z nas jednak prawid│owo funkcjonuje, czuje siΩ zdrowa, nie skar┐y siΩ na jakie╢ niepokoj▒ce dolegliwo╢ci. Jakie s▒ objawy niedoboru witamin i biopierwiastk≤w?

- Organizm wykazuje olbrzymi▒ tolerancjΩ na niedob≤r witamin i biopierwiastk≤w. Jak np. dopiero po 200 dniach niedoboru witaminy B1 wystΩpuj▒ anatomiczne objawy - m.in. pora┐enie nerwowe. Co nie znaczy, ┐e organizm wcze╢niej nie sygnalizuje niedoboru czy zak│≤cenia proporcji miΩdzy poszczeg≤lnymi witaminami czy biopierwiastkami. Dop≤ki jednak te nieprawid│owo╢ci nie s▒ wielkie, objawy te┐ s▒ ma│o zauwa┐alne i nie zwracamy na nie uwagi. Zanim dojdzie do pora┐enia nerwowego przy przewlek│ym braku witaminy B1 wystΩpuje chudniΩcie, brak apetytu, bezsenno╢µ, dra┐liwo╢µ. Z biegiem czasu objawy siΩ nasilaj▒ i powoduj▒ coraz bardziej nieprzyjemne skutki.

- Jakie badania wykazuj▒ niedob≤r poszczeg≤lnych witamin czy soli mineralnych?

- Aby siΩ przekonaµ, jakich witamin czy biopierwiastk≤w nam brakuje, a jakie wystΩpuj▒ w niew│a╢ciwych proporcjach, najlepiej wykonaµ analizΩ w│os≤w lub moczu. Na Zachodzie badania te przeprowadza siΩ masowo, w Polsce natomiast w niewielkim zakresie - kilku pierwiastk≤w - wykonuje je Wojskowa Akademia Techniczna. Nie ma wiΩc w Polsce mo┐liwo╢ci szybkiego i │atwego wykonania analizy. Osobom, kt≤re nie odczuwaj▒ specjalnych dolegliwo╢ci, radzi│bym ┐ywieniowe dawki witamin i biopierwiastk≤w.

- Czy du┐e dawki witamin i soli mineralnych nie s▒ szkodliwe?

- Nie s▒, gdy┐ organizm ma olbrzymi▒ tolerancjΩ na nadmiar witamin i biopierwiastk≤w, tak samo jak na ich niedob≤r. Jedynym skutkiem przedawkowania witaminy C mo┐e byµ lekka biegunka. Najlepszego dowodu na to, ┐e du┐e dawki - megadawki nie s▒ szkodliwe, dostarczy│ sam ich odkrywca, prof. Pauling; za┐ywaj▒c codziennie przez wiele lat 10 g witaminy C.

- DziΩkujΩ za rozmowΩ. Rozmawia│a - WALERIA MIKO│AJCZYK

Przedruk z miesiΩcznika MOJE ZDROWIE.